54 MAKALE/ ARTICLE Bu nedenle bugünkü fizibilite faktörleri daha uzun yıllar, hidrolik santral kuruluş kararı için belirleyici olacaktır. Jeotermal kaynak ve güneş enerjisinin elektrik üretiminde kullanılması teknolojik gelişmelere rağmen ancak teşvik ve desteklerle mümkün olabilecektir. 4.4-Yenilenebilir kaynak cinslerine göre analiz sonuçları 4.4.1- Hidrolik enerji Hidroelektrik santrallar elektrik üretimi 25 yıl içinde iki misli artarak 4248 Twh'a ulaşacaktır. Hidrolik enerji potansiyelleri çok yüksek, Brezilya, Kongo, Paraguay, Norveç, Uruguay, Türkiye, Çin gibi ülkeler kendi jeografik avantajlarını kullanmaya devam edeceklerdir. Özelikle Çin, 2030'a kadar kurmayı planladığı hidrolik santrallarla 2030 yılında, dünyanın en büyük hidroelektrik üretimini yapan ülke olacaktır. 4.4.2- Biokütle Dünya'da biokütle , hidrolik kaynaktan sonra, elektrik üretiminde en çok kullanılan ikinci yenilenebilir büyük kaynaktır. Biokütle özellikle Latin Amerika ülkelerinde şeker kamışı artıklarının yakılması ile elektrik ve buhar enerjilerinin üretilmesinde kullanılmaktadır. Şeker kamışı artıklarının yakılmasıyla toplam elektrik üretiminin, Brezilya'da % 3'ü karşılanmaktadır. Finlandiya'da elektriğin % 4'ü biokütleden elde edilmektedir. Biokütle, bütün ülkelerde sadece elektrik üretiminde değil, talep edilen elektrik/ısı oranına göre, kombine çevrim veya daha çok kojenerasyon tesislerinde çok yüksek verimli bir şekilde değerlendirildiği için, tercih edilen primer enerji kaynağı olmaktadır. Ayrıca, kombine enerji üretime avantajı ile, Kyoto protokolünün hedeflediği CO2 miktarının tutturulmasına, çok büyük destek sağlamaktadır. 4.4.3- Rüzgar enerjisi Dünyada rüzgardan elektrik enerjisi üretimi hızla artmakta ve toplam elektrik üretimi içindeki payı da yükselmektedir. Son yıllarda rüzgar santralları sayı ve kapasitelerindeki büyük artışların, 2002 yılında, dünyanın toplam elektrik üretimi içinde % 0,3 olan payının, 2030 yılında % 10'a çıkarılması planlanmıştır. Danimarka'da, Almanya'da ve İspanya'da rüzgar enerjisine sağlanan devlet desteği oldukça yüksektir ve bu desteklerle giderek güçlenen rüzgar enerjisi sektörü Avrupa rüzgar elektriğini 2002 yılında dünya toplamının üçte ikisini üretme performansına taşımıştır. Devlet desteği, yatırımı feasible yapacak seviyede, kwh rüzgar elektriği başına prim ve rüzgar elektriğini alım garantisi şeklindedir . Almanya'dan sonra en büyük rüzgar elektriği üreticisi ABD'dir. Uluslararası Enerji ajansı hesaplarına göre, rüzgar elektriği üretim maliyeti, iyi seçilmiş bol rüzgarlı bölgelerde 4,5 Cents/kwh, vasat rüzgarlı bölgelerde 5,5 cent/kwh'tır. Üretim maliyetini yükselten faktörlerden biri de, üretim noktasından, alçak ve orta gerilim şebekelerine bağlanabilmesi için kurulması gereken elektrik nakil hatları ve oldukça komplex yük kontrol sistemidir. Figııre 7.8: Yenilebilir Enerji Tekııolojileri Aıra Maliyetler (2002-2030) 6000 5 d 0 0 0 00 0 �:ı; 3 000 ..,,_ 2 000 1 000 Rilzgar ooshoro AOzgar ottlıoro Hidro Gooıo,maı B�kltlG Solar Dalga En Toımik ■ 2002 2030 4.4.4- Elektrik Üretiminde Güneş Enerjisi "°'" Phoıo Voltak En çok kullanılan elektrik üretim sistemi fotovoltaik (PV) ikincisi ise, deneme aşamasında olan, güneş enerjisi ile çalışan büyük termik santrallardır. Fotovoltaik sistemle elektrik üretim maliyetini, doğal gaz kombine çevrim veya kojenerasyon tesisi maliyeti ile karşılaştırırsak yaklaşık 1 O kat daha pahalıdır. (35-60 cents/kwh). Güneş enerjisi ile çalışan termik santralın ilki Kaliforniya'da EL PASO'da kurulmuştur. Önce 600 MW olarak kurulmuş, 2 yıl sonra kapasite 1200 MW'a çıkartılmıştır. İlk 600 MW için 4-5 Milyar $'Iık yatırım yapılması gerekmiştir. Henüz deney aşamasındadır. Gelecek 25 yıl içinde dünya'da 120 Twh'lık güneş elektriği üretimi beklenmektedir. 4.4.5- Jeotermal Enerji Daha çok tektonik oluşumunu tamamlamamış veya en geç tamamlamış ülkelerde (El Salvador, Filipinler, Endonezya, Costa Rica, İzlanda, Yeni Zelanda, Meksika gibi.) daha çok ısıtma enerjisi kaynağı (toplu konutlarda, sağlık merkezlerinde vs.) olarak, az miktarda da elektrik üretiminde kullanılmaktadır. Jeotermal kaynaklı elektrik üretiminde kullanılmaktadır. Jeotermal kaynaklı elektrik üretiminde Dünya jeotermal elektrik üretim payı toplamı 2002 yılında 57 Twh olmuştur. (Türkiye toplam elektrik ihtiyacının üçte biri.) 4.4.6- Gel-git ve Dalga Enerjisi Gel-git ve Dalga enerjilerinden elektrik üretimi bütün dünyada henüz emekleme aşamasındadır. Sadece Fransa'da, Kanada'da, Çin'de, Rusya'da ve Norveç'te bazı küçük ve orta ölçekli Gel-Git santralları yapılmıştır ve işletmeye alınmıştır. Bunları toplam kapasitesi 325 Mw'tır. (Yani Ankara Doğal Gaz Kombine çevrim santralının yarısından daha az.)Bunlar kuruluş maliyetleri çok yüksek deney üniteleridir. Daha çok gösteri amaçlı bir enerji üretim yatırımıdır. 5 -Tartışmamızdan Ortaya Çıkan Gerçekler Geçen sayımızda başlattığımız ve bu sayımızda devamını sunduğumuz Enerji kaynakları arasındaki dengelerin kurulması irdelememizin sonuna gelmiş bulunuyoruz. Bu çalışmamızda önce, Kömür'den başlayarak, doğal gaz, nükleer enerji ve yenilenebilir enerji kaynaklarının rezerv, kuruluş maliyeti, üretim maliyeti gibi özelliklerini Dünya ve Ülkeler bazında inceleyerek, her bir enerji kaynağının dünya payında ne kadar fizibl olduğunu görmeye çalıştık. 1 E NERJİ & KOJENEAASYON DÜNYASI ♦ "Kojenerasyon: Yüksek Verim, Temiz Çevre, Enerjide Yeniden Yapılanma"
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=