Türkiye'de de benzer gelişmeler gerçekleşecektir. Yatırım maliyeti ile geri dönüş süresine bakılırsa, geri dönüş sür : si tam � m _ ıy _ la üretilebilecek elektriğin miktarına ve rüzgara baglı oldugu ıçın kesin bir şey söylemek mümkün değil. Eğer yılda 2000 saat yerine sözgelimi 4000 saat ve üzerinde verimli rüzgar olursa yatırımın geri dönüş süresi son derece kısalıyor. Burada dikkati çeken genel yaklaşım rüzgar santrallerine yapılacak olan yatırımların, bağımsız elektrik üreticilerinin veya otoprodüktörlerin mevcut portföylerine ilave şeklinde yapılması veya bir şekilde bunun hibrid bir çatı altında değerlendirilmesidir. öte yandan hem rüzgar enerjisinde hem de hidroelektrikte Türkiye'de ilave çalışmalara başladık. Türkiye'de henüz uygulaması olmamasına rağmen Amerika'da yoğun oı _� ra _ � kullanılan IGCC adında yeni bir teknoloji var. IGCC, komurden elde edilen gazın yakıt olarak kullanılarak bir enerji üretiminde kullanılması olayıdır. Özellikle çevre kirliliği yönünden AB standartlarına uygun IGCC'nin, gelecekte Türkiye'de de kullanılması imkanının olacağını ve mevcut kömür santrallerinin yerine geçeceğini düşünüyoruz. Türkiye kömür kaynakları bakımından zengin olduğu için, bu IGCC uygulamasının, bence üzerine gidilmesi ve ciddi bir şekilde takip edilmesi gereken bir uygulama olarak görüyorum. Bunların önümüzdeki 5 ila 10 yılda tüm dünyada kömür kaynaklarının yaygın olduğu ülkelerde tercıh edileceğini düşünüyoruz. Turboexpander Sistemi Projelerimizden bir diğeri ise Turboexpander projesi. Turboexpander sistemi; enerji santrallerine gelen doğal gazın basınç düşürme işlemi sırasında ortaya çıkan mekanik enerjinin elektrik üretimine dönüştürülmesi olarak tarif edilebilir. Atık ısı kaynakları olduğu için en pratik uygulama alanları doğal gaz enerji santralleridir. Bunun şu anda Türkiye'de elektrik üretim amaçlı kullanıldığı yer Trakya Elektrik. Ayrıca Petkim ve Habaş'ta da proses içerisinde kullanılıyor. Turboexpander, yatırımı çok kolay, kısa süre içinde geri dönen ve operasyon maliyeti _ son . derece düşük enerji üretim yoludur. Bu tamamen termodınamık prensiplerinin kullanılarak yakıta ayrı ücret ödemeksizin elektrik elde etme yöntemidir. Turboexpander'la yapılan yatırım ortalama iki yılda kendini amorti ettiği gibi bundan sonra 20 yıl boyunca herhangi bir yakıt kullanmaksızın sadece ilave e � erji üretimi sağlıyor. Her bir santralde 1 ile 2 MW arasında enerıı elde edilmesini sağlayan bu cihazlar yakıt akış valfleri ile paralel bir sistem içinde kullanılan ve hiçbir şekilde sistemin yakıt akış güvenliğini etkilemeyen bir uygulamadır. Bir turboexpander yılda ortalama 2 milyon dolar karşılığı enerji elde edilmesini sağlıyor. Yılda 2 milyon dolarlık enerji üretimini yaparken SÖYLEŞİ/INTERVIEW Ayen Enerji santrallerde buna benzer önlemlerin başından itibaren alınması için hem ürün hem de servis hizmeti veriyor" de � i . Bununla birlikte karbondioksit emisyonu veya NOx emısyonu ıle ilgili gelişmeler nedeniyle, GE Energy Services bölümünün bazı temel teknolojilere sahip olan alt şirketleri bünyesine dahil ederek bu alanda tam bir çözüm paketi sunma imkanına sahip olduğunu aktaran Aydın, şu bilgileri verdi: "Emisyon İzleme (Emissions Monitoring) olayı bizim sağladığımız bir hizmet, artık bizde de Çevre Bakanlığı'nın getirdiği yaptırımlar sonucunda _ her s _ antralde bu değerlerin kontrol edilmesi raporlanması bellı bır degerın altında tutulması gereksinimleri var. Emissions Testing de, mevcut tesislerin, mevcut emisyon değerlerinin belirli ortamlarda ve şartlarda ne olduğu konusunda testler yapıyor. Evaluation dediğimiz ayrı bir birim ise, mevcut kurulu tesislerin emisyon limitlerini uygun hale nasıl getirilebileceğine yönelik bir çalışma yapıp rapor sunuyor. Bir diğer alt birim Combustion Optimization denilen Yanma Optimizasyonu Bölümü ki, bu bölüm çeşitli yöntemlerle tamamıyla emisyonu kontrol altına alacak şekilde enerji santrallerinin yanma düzeneklerinde gelişme ve düzeltmeler sağlıyor. Bunlara ilave Yanma Sonrası Kontrol (Post Combustion Control) dediğimiz devrede olan yanma sistemlerin kontrolü için GE'ye ayrı bir şirket dahil oldu, bu da BHA şirketi. Çünkü bu bölüm tamamıyla filtreleme ve benzeri yöntemlerle dışarıya atılan emisyon değerlerinin kontrol altında tutulmasına yönelik ürünler geliştiriyor. BHA'nın yaptığı çalışmaları, elektrostatik yöntemle partikül toplanması ve dışa salınımın engellenmesi yönetimi olan elektrostatik filitreler (electrostatic precipitators) ve monitör etme, kontrol altında tutma ve çeşitli filtreleme elementleri ile bunların üretiminden sorumlu olan Yanma Gazı Filitrasyonu (Combustion Gas Filtration) olmak üzere iki grupta topluyoruz. Burada özellikle emisyon, çevre, NOx ve karbondioksit kontrolüne yönelik GE ciddi bir yatırım yapmış durumda. GE, bu alanda ciddi bir ürün ve servis hizmeti vermek, Kyoto Protokolü ve AB direktifleri çerçevesinde ortaya konan emisyon bir yakıt harcamıyor. Bu uygulamanın santral dizayn aşamasında göz önüne alınması ve sistemin başlangıçtan itibaren projeye dahil edilmesi, yatırımcıya ticari ve teknik avantajlar sağladığı gibi, ayrıca toplam enerji santral verimini yüzde 1-2 artırmaktadır." Adapazarı Santrali limitlerini karşılayacak tedbirler geliştirmek ve bunları uygulamaya koymak için bu yatırımları hayata geçiriyor. Çevre teknolojileri ile ilgili uygulamaların Türkiye'de 2 ila 5 yıl arasında önem kazanacağını tahmin ediyoruz. Ama biz bu alanda hem Amerika hem de Avrupa'da altyapımızı kurduk. Türkiye, GE Energy için tüm Avrupa'da 5 önemli merkezden biri durumunda. Biz bu bölgede kurulu güç ve servis organizasyonu olarak daha da gelişmeye devam edeceğiz." GE Energy Services grubu içinde "Environmental Services" adında bir birim oluşturduklarını da açıklayan Aydın, "Environmental Services, günün gelişen koşulları içinde kurulu olan santrallerin atmosfere saldığı emisyonların limit değerlere uygun hale getirilmesi ve yeni yapılacak "Kojenerasyon: Yüksek Verim, Temiz Çevre, Enerjide Yeniden Yapılanma" ♦ ENERJİ & KOJENEAASYON DÜNYASI I 47
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=