74 MAKALE/ARTICLE Elektrik tüketimi, Yılbaşı ve kurban bayramı gibi dönemlerde tatil süresince düşmektedir. Bu yı l il k 3 ay içersinde en düşük talep anı 10.760 ile kurban bayramı esnasında 21 Ocak Cuma günü saat 04:00-05:00 arasında gerçekleşmiştir. En yüksek tüketim ise, 3 Ocak Pazartesi (yılın il k çalışma günü) saat 17:00-18:00 arasında 22.761 olarak kayıt edi lmiştir. Bir diğer gözlem, TETAŞ'ın Yük Alma tarifesinde puant saatler için (17:00-22:00) öngörmüş olduğu çok yüksek değerli elektrik fiyatı hakkındadır. TETAŞ'ın yük alma ve yük atma fiyatında puant saatlerinde elektrik fiyatının gündüz ve gece fiyatına göre aşırı yüksek olması sebebi ile, puant saatlerinde tüketimlerin aşırı artmakta olduğu fikri hakim olmaktadır. Ancak, 2005 yılının ilk 3 ayının verilerine göre, Türkiye tüketim profilinde, gündüz döneminde 1 1 :00-12:00 ve puant döneminde 17:00-19:00 saatleri arasında iki tane anlık çekişin en yüksek olduğu talep anları ortaya çıkmaktadır. pazar günleri içinde ayrıca bir not almaya gerek vardır. Bilindiği üzere, pazar günleri nispeten az elektrik tüketimi meydana gelmektedir. Bu konuda daha evvelki yıllarda tartışmalar oluşmuş, sayaçlarda pazar günü için T4 ile tüketimin okunması ve pazar günü için ayrı bir tarife oluşturulması konusu gündeme gelmiştir. Halen T4 ile Pazar saatleri için ayrıca bir tarife yapısı oluşturulması eskisi gibi gündemde değildir. Diğer bir yandan, TEİAŞ notlarına baktığımız zaman, şubat ayında yaşanan doğal gaz kesintisinin herhangi bir etkisini görmediğimiz ortaya çıkıyor. Bilindiği üzere, şubat ayında yaşanan doğal gaz sıkıntısı sebebi ile, bazı özel üretim tesisleri bir hafta kadar bir süre devre dışı kalmış idi. Ancak bu durum, üretim değerlerinde veya sistem dengesizlik fiyatlarında gözükmemektedir. Fiyatlar Sistem Dengesizlik Fiyatı ise takip edilmesi gereken en önemli noktayı oluşturuyor. Uygun fiyatların olduğu ortamda özel üretim tesisleride dengeleme piyasasında hareket etmek isteyebilir. Sistem dengesizlik fiyatları, kasım ayında sanal ortamda yayınlanmaya başladığı dönemde çok şaşırtıcı düşük bir rakam ile ortaya çıkmış idi. Hangi santralın ne oranda ve ne fiyat teklifi ile dengelemeye katıldığı bilinmemektedir. Tabii ki, bu miktarda yük atma yapabilecek kurumun EÜAŞ olduğu aşikardır. EÜAŞ santralları arasında hangi santralın ne miktarda ve hangi fiyatla dengelemeye katıldığı bilgisi olsa idi, sistem dengesizlik fiyatının yapısını anlamak daha kolay olabilirdi. Dengeleme için yük alma ve yük atma işlemine teklif almanın bir küçük ihale olduğu düşünülebilir. Bu mantık ile yaklaşırsak, bir ihaleyi kazanan kişilerin açıklanmasında bir sakınca olmaması gerekir. TEİAŞ bilgileri içersinde Sistem Dengesizlik Fiyatı ile oluşan aylık ağırlıklı ortalama değerleri göremediğim için, sadece ayın son günü oluşan Sistem Dengesizlik Fiyatını listelersek; Birim: Gündüz Puant Gece YKr/kWh (06:00-17:00) (17:00-22:00) (22:00-06:00) 30 Kasım 2004 4,17 4,97 3,91 31 Aralık 2004 7,04 5,93 4,83 31 Ocak 2005 4,13 5,50 4,02 28 Şubat 2005 5,07 6,25 4,86 31 Mart 2005 7,15 8,33 6,00 şNeokt :l i nYi ugköasrtı de ar mveekri laemn adceığy el ar lveer rai lye on rat aylıanmsaosn ı goül mn üa yyı pa ,psı l amdı şe csei sfti ey ma t a r t ı ş dengesizlik fiyatıdır. Not: Yukarıda verilen değerler ay ortalaması olmayıp, sadece fiyat artış şeklini göstermek amacıyla verilen ayın son günü yapılmış Sistem Dengesizlik fiyatıdır. Yukarıda verilen basit kıyaslama mantığı ile sanal uygulamanın başlamasından bu güne, sistem dengesizlik fiyatında %50-%70 arasında bir artış olduğu söylenebilir. Ayrıca, daha ewel tüketimleri incelerken bahsedildiği gibi, gündüz ve puant dönemlerinde benzerlik olması, en yüksek tüketim değerleri birbirine yakın seyir etmesi, fiyatlara da yansımış olduğu gözükmektedir. Bu iki dönemin gece döneminden farklı yapısı fiyatlara da yansımıştır. Halen "Elektrik Piyasasında Mali Uzlaştırma Yapılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ" içerisinde TETAŞ'ın yük alma ve yük atma fiyatları için şu tanım yer almaktadır: • Bir uzlaştırma dönemi için elektrik enerjisi fazlası veya elektrik enerjisi açığı olması hallerinde ortaya çıkan dengesizliklerin giderilmesi sonucu ödenmesi gereken tutarlar, PMUM tarafından ilgili taraflara bildirilir. Yani, sanal uygulama ile verilen sistem dengesizlik tutarları ile TETAŞ'ın dengesizlik giderilmesi ile oluşan Yük Alma ve Yük Atma fiyatları birbirleri ile ilgilidir. Sanal uygulama sonuçları süresi içersinde, TETAŞ'ın yük alma ve yük atma fiyatlarının değişimini aşağıdaki tablodaki gibidir. Bu iki tablodaki değişimleri ele aldığımız zaman, şu soruya varabiliriz. Eğer gündüz ve puant tüketimleri aynı seviyede ise, ve sanal uygulama sonucu sistem dengesizlik fiyatları gündüz ve puant için birbirine yakın ise, neden TETAŞ'ın puant saatlerindeki fiyatı gündüz fiyatları ile uyumsuzdur ? Puant saat için yük alma fiyatları aşırı pahalı mıdır? Bunun yanıtı TEİAŞ'ın çok detaylı çalışmalarında yatıyor olabilir. Örneğin, gündüz-puant-gece uygulaması başladığı geçmiş yıllarda böyle bir dengesizlik yaşanıyor ve o günlerin tecrübesi bugünkü fiyatlara yansıtılmış olabilir. Birim: Gündüz Puanı Gece Yük atma YKr/kWh (06:00-17:00) (17:00-22:00) (22:00-06:00) 1 Aralık 2005 9,97 17,28 5,59 2,28 1 Ocak 2005 9,97 17,28 5,59 2,28 1 Şubat 2005 10,75 19,24 6,32 2,45 1 Mart 2005 9,33 16,00 6,08 1,95 1 Nisan 2005 8,71 14,40 5,78 1 ,70 IENERJİ & KOJENEAASYON DÜNYASI ♦ "Kojenerasyon: Yüksek Verim, Temiz Çevre, Ene�ide Yeniden Yapılanma"
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=