DOSYA/ Fi LE TEDAŞ Genel Müdürü Haşim Keklik: Kaçak elektrik kullanımı bölgesel bir sorundur Röportaj ııe Fotoğraf-Şerife Yılmaz Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. Genel Müdürlüğü (TEDAŞ), elektrik teki en büyük sorunlardan biri niteli�indeki kayıp kaçağın azaltılması konusunda denetimlerini ve çalışmalarını artırırken ko nuyla ilgili projeler de geliştiriyor. Son günlerde Türkiye'nin gündeminde olan kayıp kaçak elektrik konusunu önleme adına ya pılan son gelişmeleri, bu konuda yürütülen projeleri ve alınacak önlemleri TEDAŞ Genel Müdür Haşim Keklikile konuştuk. Kaçak elektrik konusunun bölgesel bir sorun olduğuna dikkat çeken Keklik, "Göreve geldiğimizde kayıp-kaçak oranı yüzde 24.6 civarında idi. Şu anda yüzde 18.5. Tahmin ediyorum 2005 yılının sonunda yüzde 1 8'in altına inecek. Bu rakamın yaklaşık yüzde 9'u teknik kayıptır" dedi. Türkiye'de dağıtım ve iletim sistemindeki kayıp ve kaçakların yüksekliği tartışılıyor. Dünya ve Avrupa ölçeğine göre, sizin sorumlu ve yetkili olduğunuz dağıtım sistemindeki kayıplar ve kaçaklar gerçekten yüksek mi? Bu yüksekliğin nedenleri nelerdir? Dağıtım sistemi kayıpları Almanya'da yüzde 4.8, İngiltere'de yüz de 9, ABD'de 8.6, Türkiye'de 18.5'tir. Türkiye'deki kayıp ve kaçakların oranı Avrupa ve dünya geneline göre yüksek görünüyor. Çünkü bunun hepsi teknik kayıp değil. Aslında dünyanın hiçbir ülkesinde sadece teknik kayıp yok. Bir miktar da kaçak dediğimiz bir kısım var. Ama Türkiye'de bu oran biraz daha yüksek. Biz göreve geldiğimizde kayıp-kaçak oranı yüzde 24.6 civarında idi. Şu anda yüzde 1 8.5. Tahmin ediyorum 2005 yılının sonunda yüzde 18'in altına inecek. Bu rakamın yaklaşık yüzde 9'u teknik kayıptır. Teknik kayıpların azalması için şebekenin bir miktar rehabilite edilmesi lazım. Yatırımlar yapılabildiği takdirde bu oran yüzde ?'ye kadar düşer. Mesela, bazı bölgelerde özellikle Ankara'da tahakkuk ve tahsilat konusunda oldukça başarılı bir eki bimiz var. Biz göreve geldiğimizde Ankara'da kayıp-kaçak oranı yüzde 18'Ier üzerindeydi. Şu anda yüzde 9.5 civarında. Yö netim ve ekibimiz şu anda gerçekten başarılı. Ankara gibi aslında kaçağı yüksek olup da indirilmiş birçok yer var. Bu yüzde 9'luk teknik kayıp kabul edilebilir bir rakam mı? Doğu Avrupa ülkelerinden mesela Romanya'da kayıp-kaçak oranları yüzde 20 civarındadır. Bunun hepsi teknik kayıp değil. Romanya için en fazla yüzde 9'Iuk bölüm teknik kayıptır. Geriye kalan yüzde 1 1 'lik kısmı kaçaktır. Yani Avrupa ülkelerinde de kaçak kullanım var. Bununla birlikte Güney Amerika ülke lerinde de kaçak kullanım söz konusu. Türkiye'de de şu anda kayıp-kaçak oranı yüzde 18.5. Bunun yüzde 9'unu teknik kayıp olarak kabul edersek, yüzde 9.5 civarında bir kaçak kullanım varve bu kaçak kullanımın maliyeti de denildiği gibi 2 milyar Haşim Keklik TEDAŞ Genel Miidiirii Kayıp-Kaçağı Azaltma ve Tahakkuk Tahsi latı Yükseltme Projesi'ni başlattık. Biz, 3 yıl içerisinde her yıl ve hatta her ay kaçağı ne oranda indireceğini , tahakkuk ve tahsilatı ne oranda yükselteceğini bir şartname i le belirledik ve ihaleye çıktık. Alan firma o şartnamedeki taahhütlerini yerine getirerek kayıp-kaçağı belli periyotlarda düşürecek. Tahakkuk ve tahsilatı da orada belirtilen oranlarda yükseltecek. Proje kapsamında ilk uygulamayı Diyarbakır'da başlattık. dolar falan değil. TEDAŞ 110 milyar kWh enerji alıyor. Bunun % 9.5'Iik kısmı yaklaşık 9.4 milyar kWh kaçak enerji demektir. Bunun da yıllık maliyeti yaklaşık 850 milyon dolardır. Bir milyar doların da altındadır. Biz bu hesaplamada elektrik fiyatını 9 cent aldık. Eğer alış fiyatıyla çarparsak 600-700 milyon dolar dü zeyinde olduğu ortaya çıkar. Dolayısıyla, basında zaman zaman çıkan haberlerde yazıldığı gibi kaçak kullanımdan dolayı 2 milyar dolarlık bir maliyet söz konusu değil. Böyle bir şey yok. Bir diğer konu; kayıp-kaçaklar, özellikle de kaçak kullanım Türkiye'nin genel bir sorunu değil, bölgesel bir sorundur. Birkaç ilimizde bu oranlar yüksektir. Güneydoğu'da birkaç il ve İstanbul Avrupa yakasında kayıp-kaçak oranları biraz yüksektir. Mesela, İstanbul Anadolu yakasında yüzde 10'un altında. Kütahya'da yüzde 7, İzmir'de yüzde 8, Kayseri'de yüzde 8.5 civarındadır. Dolayısıyla, kayıp-kaçak sorunu Türkiye'nin genel bir sorunu değildir. Tür kiye'de genelde sadece teknik kayıplar oranında bir kayıp-kaçak oranı vardır. Bölgesel olarak da, kaçak oranının yüksek olduğu yerler vardır. Ama bu sorunun çözümü de mümkün. Zor bir şey değil. Kayıp-kaçağın azaltılması için Diyarbakır'da özel bir proje uygulamasına başladık. Kayıp-Kaçağı Azaltma Tahakkuk ve Tahsilatı Yükseltme Projesi adı altında bu projeyi ihale ettik. Şu anda özel bir firma bu işi yürütüyor. İlk bir aylık göstergeler de ENERJİ & KOJENERASYON DÜNYASI· EKiM 2005 .A -4-4+:..:..:..: :.:..:.:.:....:..-=-:.:.::.::.::..:.:.:..:.:.:. ....::.::::=�.:.:::::.::::.:..:.:__--= ====== =---� "AB'ye Giriş Sürecinde Türkiye'de Kojenerasyon-Yeni Gelişmeler"
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=