MAKALE / ARTICLE Konsantrasyon ve konsolidasyon, endüstri yapısının özelliğini belirlemekte Sınırlar arası rekabetin gelişmiş olmaması nedeni ile, ülke piya salarının yapısına özellikle dikkat edilmooi. gereklidir. Birçok Üye Devlet için, açık pazarın başlangıç noktası, sadece bir veya birkaç adet büyük firmadanoluşan, tekelci bir pazar yapısıydı. Rekabetin AB seviyesinde gündeme gelmesi, şirketleri AB çapında rekabete maruz bırakmak sureti ile, bu durumu sona erdirmelidir. Bu ise, henüz gerçekleşmemiştir. Sadece birkaç adet istisna ile, ülke çapındaki en büyük üç firmanın, gerek elektrik gerekse gaz alanlarında, pazar payı son derece büyüktür (%75'in üzerindedir). Ayrıca, Avrupa seviyesindeki en büyük firmalar, gitgide tüm Üye Devletlerde yan kuruluşlar açmaktadır ve Avrupa seviyesindeki konsolidasyon artış göstermektedir. Bu, Avrupa seviyesinde gerçek bir rekabetin gerekli olduğu hususuna işaret etmektedir. Hemen hemen tüm Üye Devletlerde sanayinin yüksek konsantrasyonu dikkate alındığında, AB vatandaşlarının, rekabetçi bir pazardan bir tedarikçi seçme hakkını etkin olarak kullanamama riski de son derece gerçek bir risktir. Komisyon, diğer birçok unsurun yanı sıra, sanayinin bu yo ğunlaşma ve konsolidasyonunun, rekabet seviyesi üzerin deki etkisini, Haziran 2005'te elektrik ve gaz piyasalarında gerçekleştirilen ve süregelen sektör rekabet incelemesinin bir kısmı mahiyetinde, ayrıntılı olarak araştırmaktadır. BİRCOK ÜYE DEVLET, YENİ DİREKTİFLERİN • KABULÜNDE GECİKMİŞTİR Sanayi yapısı ve sınırlar arası rekabetin yeterince gelişme miş olduğu dikkate alındığında, Üye Devletlerin, ikinci elekt rik Direktiflerini zamanında ve yeterli bir kararlılık ile uygula maya koyamaması özellikle elverişsiz bir durumdur. Üye Devletlerin birçoğu, Direktiflerin uygulamaya konmasında, bir yıla varan sürelerle gecikmişlerdir; bazıları ise, henüz uygulamaya dahi geçmemiştir: İspanya (elektrik ve gaz), Lüksemburg (elektrik ve gaz), Yunanistan (elektrik), Estonya (gaz), Portekiz (elektrik), İrlanda (gaz) ve bunlar artık, Avrupa Adalet Mahkemesine çıkmış ya da kısa süre içinde çıkacaklardır. Ayrıca, bir dizi Üye Devlet de, Direktiflerin uygulanmasında, daha ziyade "minimalist" bir yaklaşım benimsemişlerdir ve vatandaşların, tüketicilerin E %50 'in, ;crı � %40 %30 %20 %10 D Büyük ve son derece büyük sanayi tesisleri 1D Küçük işletmeler ve ev l er D Küçük-orta ölçekli sanayiler ve işletmeler Elektrik gerçek gereksinimlerinin karşılanması için, bu yaklaşımın gözden geçirilmesi gereklidir. Üye Devletlerin, Direktifleri seri ve tam olarak uygulamaya koyması gereklidir. Bunu yaparken de, Direktifleri sadece harfiyen yerine getirmekten ziyade, aynı zamanda ruhuna ve özüne özen göster melidirler. Direktifler, tüm Üye Devletler için geçerli olan bir dizi ortak ve asgari prensip ve önlemler sunmaktadırlar. Ancak, bir takım ülkelerde bulunan spesifik özellikleri de dikkate almak üzere, belirli yerlerde ilave önlemler gerekli olabilir. Bazı Üye Devletler, halihazırda bu türden aktif ve ilave girişimlerde bulunmuşlardır: Örneğin, Direktiflerde yer alan asgari ayrıştırma önlemlerinin uygulamaya konması, düzenleyici birimlerin yetki ve bağımsızlıklarının arttırılması, mevcut ara bağlantı kapasitelerinin serbest kılınması ve yenilerinin yapılması; gaz piyasaların da likiditeyi teşvik etmek üzere önlemler alınması. Büyük müşterilerin değiştirme oranları artmakla beraber, özellikle küçük ölçekli işletmelerde ve evlertereddüttekalmakta veya seçme haklarını kullanamamaktadırlar. Bunda birçok faktörün rolü vardır. Genellikle rakip teklifler mevcut değildir, ya da gerçek bir seçime müsaade edemeyecek denli benzerlikler arz etmektedir. Özellikle dağıtım seviyesinde gözlenen dominant konumlar ve yetersiz ayrıştırma, değiştirmeyi teşvik etmemektedir ve tedarikçi firmaların değiştirilmesi, gerek müşteriler, gerekse potansiyel yeni tedarikçi firmalar için, hala ve genellikle, riskli olarak algılanmaktadır. Aşağıdaki grafikler, Üye Devletler arasında farklılıklar gösteren performansı ortaya koymaktadır. %100�---------------� %90 -11--...-----------------ı %80 -11--U----------------l %70 -11--�D----------------ı '#. %so-ıı--a-...---- ------------� t %50 -111.-�B-ll-----------------" iö:, � %40 Gaz %30 %20 %10 D Enerji santralleri dahil olmak üzere, büyük v e son derece büyük sanayi tesisleri il Küçük•orta ölçekli sanayiler ve işletmeler a Küçük işletmeler ve evter ENERJİ & KOJENERASYON DÜNYASI-OCAK�UBAT2006 (� -5-6 --l:::..:: :.:::.:...::..:=::=::=-.:.:::..:..:..:::..::..:: :...:::::..:::: c::.:::..:.:..::.:.::...._========- ('V" wAB'ye Giriş Sürecinde Türkiye'de Kojenerasyon-Yeni Gelişmeler"
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=