Ayıe İNKAYA BOTAŞ DOĞALGAZ GRUP BAŞKANI ıccı 2001 B(LpiRiSİ) Cogetıetatioıı, Wh$k _ BOTAŞ'ın pazarda ithalat konusunda tekel konumunda olması ve bu nedenle de ülkemizin doğal gaz ihtiyacının önemli bir bölümünü karşılıyor olmasının doğal bir sonucu olarak, artan talebe cevap verebilmek için bir yandan yatırımlara devam ederken bir yandan da arz imkanlarını geliştirmeye çalışmıştır. Bir başka değiş ile BOTAŞ hiç bir zaman bir tekel olmanın rehavetini hissetmemiş, aksine tekel olmanın getirdiği ülkenin doğal gaz ihtiyacını karşılama sorumluluğunun bilincinde olarak hareket etmiştir. Yeni yasa ile birlikte, ülkemizin doğal gaz ihtiyacını karşılama misyonu BOTAŞ ile birlikte diğer ithalatçılar tarafından da üstlenilecektir. Bu misyonun yerine getirilmesinin yanısıra doğal gaz pazarında rekabetin de ortaya çıkmasının pazardaki dinamizmi olumlu yönde etkileyeceği açıktır. Bundan böyle yalnızca BOTAŞ değil, diğer ithalatçılar da ithal edilen doğal gazın ülke içinde pazarlanması için yoğun bir çaba harcayacaklardır. Bugüne kadar yalnızca tarafımızca sürdürülen bu çalışmaların başkalarınca da sürdürülmesi öğretici bir süreç dolayısı ile de heyecan verici bir süreçtir. Meydana gelen bu köklü değişikliğin sonucu olarak rekabetin gelişmesi ile kullanıcıların rekabet ortamı içindeki davranışları izlenecek ve bunlara bağlı politikalar geliştirilebilecektir. (MilyonTon Eşdeğer Petrol) Yıllar 1990 % 1995 % 2000 Petrol 22,1 44,65 28,4 46,18 34,893 Doj!ııl Gaz 3,00 6,50 6,20 10,08 13,16 Kömür 22,3 45,05 23,9 38,86 21,271 NOkleer 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Hidroelektrik 2,00 4,04 3.10 5,04 2,63 Tablo 1. Doğal Gazın Birincil Enerji Tüketimi içindeki Payı � l �ĞAL GAZIN_ B_İRİNCİ_L ENERJİ TÜKETİMİ iÇiNDEKi PAYI - -- - - LJ Petrol ■ Oogal Gaz ı ı Kömür ı ı Nükleer • Hidroelektrik % 60 50 40 30 20 10 o 1990 1995 2000 % 48,47 18,33 29,SS 0,00 3,6S Yıl Bilindiği üzere doğal gaz, üretilen yerli doğal gazın 1976 yılında Trakya Bölgesi'nde bazı sanayi tesislerinde kullanılmaya başlanması ile birincil enerji tüketimimiz içinde yer almaya başlamıştır. Bu gelişme Tablo 1'de görülmektedir. Bu sağlıklı gelişim sürecine girerken doğal gaz pazarının geçmişten bu güne yaşadığı gelişimi bir kez daha hatırlatmakta yarar görmekteyim. Doğal gazın ülke sathına yayılması ve ülkemizin gelecekteki doğal gaz ihtiyacının teminine yönelik yapılan çalışma ve yatırımlardan da kısaca bahsedeceğim. Ancak doğal gazın birincil enerji tüketimindeki payı, Sovyetler -1il ECOGENERATION WORLD Birliği'nden 1987 yılından itibaren doğal gaz ithal edilmeye başlayana dek ihmal edilir seviyelerde kalmıştır. 1987 yılında 500 milyon m3 ile sadece Trakya'da kurulu olan Hamitabat Kombine Çevrim Santralı'nda kullanılan ithal doğal gazın tüketimi, gübre, konut ve sanayi sektörlerinde de kullanımın yaygınlaşması ile hızla artmış ve 2000 yılında 14 milyar m3 seviyesine ulaşmıştır. BOTAŞ halihazırda 5 şehre, 7 elektrik santraline, 39 otoprodüktör tesisine, 2 gübre fabrikasına, 176 endüstri kuruluşuna ve 4 organize sanayi bölgesine doğal gaz arz etmektedir. İthal doğal gazın yıllar itibari ile sektöre! bazda kullanımı Tablo 2'de verilmiştir. Doğal gaz tüketimindeki hızlı artışın gelecek yıllarda da devam etmesi ve 201 O yılında 55 milyar m3 ve 2020 yılında 82 milyar m 3 'e ulaşması beklenmektedir (Tablo 3). Doğal gazın birincil enerji tüketimi içindeki payının gün geçtikçe artarak, 2020 yılında %23'e ulaşması beklenmektedir (Tablo 4). Gerek geçmişe ilişkin veriler gerekse geleceğe ilişkin tahminlerden görüleceği üzere, elektrik üretimi, ithalatın başlangıcından itibaren bugüne kadar toplam doğal gaz kullanımı içinde en büyük paya sahip olmuştur ve bu üstünlüğünü gelecek yıllarda da koruyacağı gözükmektedir. YILLAR 1996 1997 1998 1999 KONUT 1 .484 1.955 2.185 2.355 SANAYİ 1 .364 1.830 1 .898 1.801 GÜBRE 802 734 472 141 ELEKTRİK 4,050 4.900 5.333 7.743 TOPLAM 9.696 9./49 11.886 14.039 Tablo 2: ithal Doğal Gazın Yıllar itibari ile Sektöre! Bazda Kullanımı YILLAR KONUT SANAYi GÜBRE ELEKTRiK TOPLAM TALEP _ I_Jf j;.,1_, C_j,'.�]J j :_;�;;, (C:;;,:;I , :;; /,IJ,' ;�IJlL;..ı JlııJJ ('� IJ!J'JJ 2005 2010 7.371 11 .091 14.226 18.294 304 304 21.698 25.413 43.598 55. 102 Eltktrlk "% 2015 12.446 19.957 304 34.638 67.344 Tablo 3: Türkiye'nin Sektöre! Bazda Doğal Gaz Tahmini 2000 2.724 1.895 1 10 9.420 14.148 2020 13.088 21.146 304 48.246 82.785
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=