Katar Katar, Rusya ve İran'dan sonra dünyan ın en zengin doğalgaz ülkesi. 14,4 Tem rezerv hacmine sahip. Bu rezervlerden, bir yan dan LNG tesisleri kurularak, başta Japonya olmak üzere Avru pa'ya ve Amerika'ya LNG şeklinde sevkediliyor. Diğer taraftan da Suriye ve Türkiye üzerinden pipe-line'la Avrupa'ya 2010 yılından önce gerçekleşme şans ını çok az gördüğümüz için "Doğalgazda İkmal Güvenilirliği" tablosuna Katar gaz ını dahil etmiyoruz. Spot Piyasa Mavi Akım ve İran gazı Türkiye'ye gelmeden önce BOTAŞ, za man zaman spot piyasadan LNG alma politikas ını sürdürüyordu. 1995-2000 aras ında, BOTAŞ spot piyasadan Birleşik Arap Emir likleri, Yemen, Endonezya orjinli LNG alı mları yapmıştır. Mavi Akım ve İran doğal gaz al ı m sözleşmelerinin "al ya da öde" yüküm lülüklerinin korkusuyla BOTAŞ 5 y ı ldır spot LNG alımı yapmıyor. Ancak EPDK'dan gaz ithal lisans ı alan özel şirketlerin, BOTAŞ'ın anlaşma yapmad ığı ülkelerden LNG getirme olasılığı var. Ancak, fiyat ı boru gazı na nazaran esasen yüksek düşen LNG ile rekabe tin kolay olmayacağ ını düşünerek 2010 yı lına kadar ki "Doğal gazda ikmal güvenilirliği" tablosuna spot alımlar ı dahil etmiyoruz. Doğalgaz'da Arz Talep Dengesi BOTAŞ'ın yapt ığı doğal gaz anlaşmalarını n tavan değerleri ve ül kelerin, yukar ıda analizini yaptığı mı z doğal gaz ihraç edebilme kapa sitelerini dikkate alarak, 201 O y ılına kadar doğalgaz arztablosunu oluşturduk. Böylece 2006 y ılından başlayarak gelecek 5 yıl için Türkiye'ye verilebilecek doğalgaz miktarlar ını bulduk. Yine Türkiye'de doğalgaz kombine çevrim ve kojenerasyon santrallar ının gelecek yıllardaki gaz tüketim trendlerini, geçen y ı llarda sanayinin doğalgaz tüketim artışlarını ,doğalgaz siste mine dahil olacak yeni şehirlerimizin ve sanayimizin doğalgaz ı benimseme h ı zını dikkate alarak gelecek 3 yıl süresince her yı l doğalgaz tüketiminin %15 oran ında ondan sonraki 2 yıl %10 oran ında artacağını hesapladı k. Bütün bu hesaplar ı mızla "Doğal Gazda Arz Güvenilirliği" tab losunu oluşturduk. Talep hesapların ı yaparken 2007'den itibaren Tablo 4. Doğalgazda Arz Güvenilirliği Arz Miktarı (8cm) Arz Kaynakları 2006 2007 2008 2009 2010 Rusya /batı hattı 6,0 6,0 6,0 6,0 6,0 Rusya/ 2. Sözleşme 7,0 7,0 8,0 8,0 8,0 Rusya/ mavi akım 8,0 10,0 13,0 14,0 16,0 Cezair/ lng 4,4 4,4 4,4 4,4 4,4 Nijerya/ lng 1 ,2 1 ,2 1 ,2 1 ,2 1 ,2 iran-nıgc 5,0 7,0 8,0 9,0 10,0 Azerbaycan 0,0 0,0 0,0 2,0 3,0 Türkmenistan 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Toplam arzedilebilir gaz (8cm) 32,6 36,6 40,6 44,6 48,6 Yıllık gaz talebi (8cm) 31 ,0 35,6 41,0 45,0 49,5 Arz/talep dengesi (8cm) +1,6 +1,0 -0,4 -0,4 -0,9 Arz güvenilirliği (8cm ve %) +1,6 +1,0 -0,4 -0,4 -0,9 (+%5) (+%3) (-%1) (-%1) (-%0,2) ;ffl��All�� W��l� MAKALE / ARTICLE elektrik sıkıntı larının oluşacağını ve bu sı kıntı ları gidermek için, EÜAŞ' ın doğalgaz kombine santralları iyice yüklenmek zorunda kalacağ ını , dolayısıyla geçtiğimiz yıllara göre bu santrallarda (Hamitabat, Ambarlı ve Bursa doğalgaz santrallar ı ) daha çok doğalgaz yak ılacağını hesaba kattı k. Tablo.4 doğalgazda şu gerçekleri ortaya koyuyor: O 2006 ve 2007 yıllarında arzedilebilir doğal gaz miktarı, ihtiyaca cevap verse de 2008'de gaz aç ığı kaçınılmaz görünüyor. O Kuzey Marmara yer altı deposu 2006 ortalar ında hazır olsa bile, depoyu doldurmak için sistemden gaz çekişi ile sisteme k ışın gaz verişinin, büyük ölçüde aynı yıl içinde olacağı var say ı mı ile gaz deposunu doldurmanın bir sonraki yılın açığını karş ılayacağını düşündük. Yani yer altı deposunun, gelecek yılın gaz arzı açığını kapamak maksadıyla değil kış peak'in de çok yüksek gaz talebini karşılamak için kullanılacağının varsaydık. ANALİZİN SONUCU BOTAŞ'ın bugüne kadar yaptığı anlaşmaların ve gaz ihraç eden ülkelerin üretim ve ihraç kapasitelerinin detaylı ana lizi, gelecek yıllarda doğalgaz bolluğu değil kıtlığı içinde olacağımız gerçeğini gözler önüne sermektedir. Esasen, bir yandan geçen kışta yaşanan arz sıkıntıları diğer yan dan da doğalgaz fiyatlarında bir yılda %40'1ık fiyat artışları yüzünden yeni doğal gaz santralı ve Kojenerasyon Tesisi yapımı durmuştur. Ancak mevcut tesislerin gaz ihtiyacı devam etmektedir ve gelecek yılların elektrik sıkıntıları nın giderilmesi için de bu tesislerin daha da yüklü çalıştı rılması kaçınılmaz olacaktır. Bir başka ifadeyle elektrik sıkıntısı tehlikesini giderelim derken doğal gaz sıkıntısına düşülecektir. Bu sıkıntıların aşılabilmesi için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın ve BOTAŞ'ın aşağıdaki önlemleri almalarını gerekli görüyoruz: O BOTAŞ'ın doğal gaz anlaşmalarının bir kısmı bir an önce özel şirketlere devredilmelidir. ihaleler başlamışt ı r; so nuçland ırılmalıdır. O Egegaz'ın Aliağa'daki Tesislerineişletmeruhsatı verilerek, Tesisler piyasada çalışıl ı r duruma getirilmelidir. Bu te sislere BOTAŞ'tan devredilecek sözleşmelerin gazı değil, Egegaz'ın Serbest Piyasa'dan ithal edeceği gaz doldu rulacakt ır. Böylece Tablo 4'teki arz kaynakları na ilave kay nak yarat ı lmak suretiyle, doğalgazda arz güvenilirliği art t ırılmalıdır. O BOTAŞ, rafta bekleyen Türkmenistan anlaşmasını kı s men de olsa, İran doğal gaz sistemini kullanarak çal ı ş t ırmalıdır. O Mavi Akım projesinin, bir an önce tevsii yoluna gidilme lidir. Tevsi esasen, Gazprom'un İsrail'e, Güney İtalya'ya ve Güneydoğu Avrupa'ya (Nabucco) gaz ihraç etme pro jesiyle de örtüşmektedir. Not: Doğa/gaz- Elektrik Fiyatları Değişimi Mart 2004-Mart 2006 Tab losu Türkiye Kojenerasyon Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Özkan Ağış'ın "Editorial" yazısında yer almaktadır. t c--- ------------------ /IA--========'---=EN..:.:E=:R..:.: J :.:.l ..: &:_K::.: O :.:.: JE :::.N::.:. ER :::.AS::,: Y..:.ON::....:,DO:.:. N:.:.:YA :::: S�I •...: M :::.A::RT :,_2 :::,00::,:6+- 55 "AB'ye Giriş Sürecinde Türkiye'de Kojenerasyon-Yeni Gelişmeler" �
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=