devredememiştir. Aradan 5 yı l geçtiği halde Doğal Gaz Piyasası kurulamamı ştı r. Elektrik Üreticileri ni n BOTAŞ' ın dı şında gaz alma şansı yoktur. BOTAŞ, tek satıcı olarak fiy larını %57 arttı rmıştır. Elektrik üreticileri ya bu fiyatı kab a u t l edecek yada tesisini kapatacaktı r. Başka bir alternatif yoktur. O Gidebilecekleri tek bir tesis vardır. O da EGEGAZ'dı r. Onun da İşletme Ruhsatı olmadı ğı içi n çal ışamamaktadı r. Sorunda ETKB veya EPDK'nın Kusuru Var Mı? Otoprodüktörler ve Elektrik Üreticileri, 2001 yı l ına kadar ETKB'nin çı kardığı ve bir ölçüde elektriğe alım garantisi veren 85/9799 sayı lı kararnameye dayanarak, 2001 'de çı kartı lan Elektrik ve Doğal Gaz Piyasaları Kanunlarının oluşturacağı, liberal karakterli, rekabetçi elektrik - doğal gaz piyasalarının çal ışacağı ve EPDK tarafı ndan da liberal karakteri ni n korunacağına güvenerek Elektrik Üretim Tesislerini kurmuşlardı r. 0 EPDK, Elektrik Piyasasını açmış ama TEİAŞ ve TEDAŞ' ı tim ve dağıtı m bedelleri ni n yüksekliği nedeni yle Elenktilreik Üreticilerini ezilmesi ne engel olamamıştı r. O EPDK, BOTAŞ Sözleşmeleri nin 5 y redilmesindeki gecikmelere engel oluınldamır aömzeışl t ısr .e kÖt öy ca BOTAŞ'ı n tekelci konumu ve tutumuna da seyi r c i k alreel modıl ş e u t n v ı r. Bugün, EPDK' nın doğal gaz sanayi fiyatını dığını kontrol edecek gücü yoktur. Bu durumndma aBkOuTl AolŞupisotelmdiaği fiyatı , kendisinden doğal gaz almaktan başka çaresi olmayan Sanayicilere ve Elektrik Üreticilerine empoze etmektedir. 0 EPDK, BOTAŞ'ı , tekelciliği dolayısıyla kontrol edemiyorsa, ETKB hiç olmazsa geçici bir süre kendisi ni n bağl ı kuruluşu olan BOTAŞ' ın Sanayiciyi ve Elektrik Üreticileri ni ezmesine göz yummamal ı dı r. Sorunun Çözümü Var Mı? Bugün BOTAŞ' ı n ve TEDAŞ' ı n ilan edilen satı ş fiyatlarıyla kilitlenmiş gibi gözüken ve yavaş yavaş elektrik sıkıntı larına yol açma istidadı gösteren özel elektrik üretimini arttı rmanın ve Elektrik Üreticileri nini n mağduriyeti ni yenebilmeni n yollarını aşağıda sırayla bilgilerinize ve tasviplerinize sunuyoruz: Botaş'ın Anlaşmaları Devredilinceye Kadar, Doğal Gazın Elektrik Üreticilerine Botaş Alış Fiyatı ile Satılması ; BOTAŞ'ın gaz al ı ş fiyatı gizli tutuluyor. Ama GazProm'un Avrupa Ülkelerine gaz fi yatlarından hareketle, bugün BOTAŞ' ın gaz satışı nda Sm 3'ünü 20,0 cent'e almış olabileceği n yoruz. BOTAŞ gazı 20,0 cent'e satarsa, elektrik üriettaimhmminalieye d t i i içindeki doğal gaz payı kWh başına 4,36 cent'e düşer ve üretim mali yeti toplamı , (1,44 cent) % 18 uygulayarak, 6,56 cent'e düşmüş olur. Buna 1,96 cent iletim ve dağıtı m + kayı p bedeli ni ilave edersek 8,52 cenUkWh (Müşteri barasına teslim fiyatı lunur ki, TEDAŞ'la rekabet edebilir bir fiyat seviyesi ortaya ç)ı kbaur. İletim ve Dağıtım, İşletme ve Katılım Paylarının İndirilmesi; Yukarı da belirttiğimiz bu bedeller içi nde TEİAŞ rakamlarının makul, ancak TEDAŞ ve Bölge Dağıtım Şirketleri (BEDAŞ, GEDİZ gibi) sistem kullanı m bedelleri ni n çok yüksek olduğuna dikkatinizi çekmek istiyoruz. Bu bedeller ve değerlendirmelerin bazı ları , sivil toplum örgütleriyle birlikte yeniden gözden melidir. 1 kWh elektriğin nakli için alı nan bedel daha öncgeeçiziarihl MAKALE / ARTICLE ettiğimiz gibi 1,96 cent tutmaktadı r. Bu bedel, o elektriği üreten kojenerasyon tesisleri nin, kuruluş + işletme + bakım masraflarından da (1,8 cent/kWh) yüksek olmaktadır. Çok yüksek bu bedelin düzeltilmesi yolunda Sayın Bakanl ığı mızın ilgililere talimatları nı bekliyoruz. Yüksek Verimli Kojenerasyon Teşvik Edilmelidir; Kojenerasyon Tesisleri içerdikleri teknoloji ile % 94'Iük çevrim verimine kadar yüksek verim verebilmektedirler. Bu teknolojiden daha büyük tasarruf elde etmek mümkündür. Türkiye Kojenerasyon Derneği olarak yapmı tı rmalardan çı karttığı mız son O 2005 yıl ında Kojenerasyo unc aTşegosöl i dsr eul e;ğr ui m%u4z8 i nocr et al el amme av eç ea vr ar i şm verimi ile çal ı şarak, EÜAŞ Satrallerini n ortalama işletme verimleri ne nazaran %34 randıman fazlasıyla çal ı şmı ş ve yılda 28,0 milyar kWh elektrik üretirken 3,0 milyar m3 doğal gaz tasarrufu ve 12,0 milyon ton CO 2 sal ı nımı tasarrufu sağlamı şlardır. Kojenerasyon Teşvikleri getirilebilirse bu verim değerini daha yüksek bir değere çı kartmak mümkündür. O AB Enerji Komisyonunun hazırladığı "Kojenerasyon Direktifi" 14.02.2004 tarihinde yürürlüğe girmiş ve uygulama için, önce 15 üye Ülkeye, daha sonra da 10 yeni katıl ı mcı ülkeye gönderilmiştir. O Aynı tarihlerde, Türkiye Kojenerasyon Derneği olarak biz AB'nin Kojenerasyon Direktifi' ni al ı p i nceledik, Türkiye'ye uyarlanabilir duruma getirdik ve Sayın Bakanlığı mıza sunduk. Sunduğumuz tasarı , "Yüksek Verimli Kojenerasyon Yasası Draft"ı idi. Bugüne kadar bu tasarı , TBMM'ye gönderilecek duruma gelmedi. Ancak Enerji İşleri Genel Müdürlüğü Başkanlığı'nda üç defa toplantı yaptı k. Toplantı da alınan kararlar Türkiye Kojenerasyon Derneği olarak bizi tatmin etmemiş olsa da, Enerji Verimliliği Kanun Tasarısı içi ne yedirilen kı sı mları ile hiç olmazsa "Kojenerasyon" tarifi, ilk defa bir yasanın içinde yer almış olacaktı r. O Esasında, bu yasa, teklif ettiğimiz şekilde çıksa idi, doğal gaz şok zamlarıyla bugün karşı laştığınız soruna da çare olacaktı . Bu nedenle önerimizi çok kısa olarak aşağıda tarif etmek istiyoruz: Malumlarınız olduğu üzere, "Kojenerasyon, elektrik ve faydalı ısı enerjilerinin birlikte ve simultene üretimi teknolojisi"dir. Bu suretle, elektrik ve ı sıyı ayrı ayrı üretmek yerine tek bir çevrim içinde her ikisini birlikte üreterek önemli ölçüde yakıt tasarrufu sağlanmaktadı r. Aşağı da verilen iki şekil, ısı ve elektriği ayrı ayrı üretmekle, birlikte üretme alternatifleri arasındaki farkı açık bir şekilde göstermektedir. Elektrik ve ısının Birlikte Üretimi. 40 Birim Elek. 50 Birim lsı A ENERJİ & KOJENERASYON DÜNYASI . NiSAN 2006 "AB'ye Giriş Sürecinde Türkiye'de Kojenerasyon-Yeni Gelişmeler" � -----=====-------=='-=-�"-----"- �--+-6--3
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=