Şimdi Ne olacak? Teodpelnantıdan sonra, bir yandan tartışmalar, diğer yandan da zarar Kojenerasyon Tesislerinin kapatılması devam etmiştir. T y D o ü enr gTi me si zi si ni sbaaysı sk ıı y 5a vv ee r it lodpi ğl ai mt a rki haep aksai tdeasr i d u4 r0d0uMr uWl a' an uK loaj şemn eı şr at ı sr . rkiye Kojenerasyon Der mek böylece Kojener mak için araştırma veasçayloışn n m e T a ğ e la s i r i o ı s m la le ı r z r a i ı k n g i b ne u n k i s a ş o l p e r a u tt n n ik m a . a ç s a ın re ı d b u ul r a d b u i r l Acaba diğer ülkeler yüksek doğalgaz fiyatları karşısında Kojenerasyon Tesislerini nasıl koruyorlardı? v Yış e a ı ğ p g ı t a n ığ d zı a m f iy dız a e tğ a la e r r a r ı l ş n e t ı n ır b d m u ir a l m m la e a r m k d t a i a z i b z Da o e z rl ı r a g ü n im l d k ı e i ğ zl ı i e n m r d g ız e e ı l 2 e g 0 c ö 0 e rd 6 k ü s y k a ı l v y ın e ıs a ı b n a u ai t b b e i ı l r g le a il k k e t t r ı r i k i n k . fHi yeamt l adr ıo1ğ aOl cg aa kz d2a0 0h6eimt i b ad rei y el el ebki ltgr iikl et er i nAi zver uspuan uÜylok reul ez :r i(nBdue bk ii l gci al er ri EUROSTAT'tan alınmıştır). Doğalgaz Fiyatları 2 3E 0 3 u 0 3 ro 6 s E t t a a u r t r io h r i / a n 1 k d 0 a e 0 m 0 o l m ar traı nl aamgaögr ea ,z 2f i5y aAt ıv (r Ku pDaV Bhiar lri iğçi) 8Ü,l7k 6e sEi nui nr o /1G jOycaanki 3 (416$/1000m3}. 25 AB Ülke ortalamasını PLATTS ise 330 Euro/1000m3 olarak vermektedir. Aynı tarihte 3B3O5T,6A9Ş9'ınYTSLa/n1a0y0i 0vme Elektrik Üreticilerine uyguladığı gaz fiyatı: 3. 1 Ocak 2006 için 1$=1,3526YTL alınırsa, 248,2$/ 1000m3 tkaar i, f eHl eo rl li an ni ndTa ü, rBk ie d y l ü e ç r ' i d . k e a Y n a gp u i t c b ığ u i ı z ü m l d kız i e ğ le i e n r r c i A ne v le r S u m a p e n a d a e B yi , i r E l v iğ e si t o Ü E n l l k e y e k al t , e r D i r k in a i n ü ni r m e Tü t a ic r r i k E i l y e e k 'd tr e i n k daha pahalı olduğunu görüyoruz. Fiyatları Ay avtrluapr ıa, 'edlae kstar inkapyai czi laerrıen ı vne%e l 6e k0t' rı ni kd aü r seat i tcıicl eı riilneet üskaet ıtliacni aer laeskıtnr idkafki i ivkai lri daı rn. l aPşamz aarl ıanr l a% 4o 0l u' ışnmd aa ki tsaed fı iryvaet l ahr esr ebr bi reas nt l oalşump ,aei lçei nk r iakygr ıü fni yl üakt fiyatlarla müşterisini bulmaktadır. Bilgi kaynağınız Eur rfiayna tsl aornı nuı nEduar,o1c eOnct /akkW2 h0 0o6l ai nt i byaaryi yı nl el a,m2 ı5ş tAı rv. rBuup fai yBaitrl lai ğr iy Üıo ll l s ı k k t e a t s ü t i , k n he d a t e i z m k i i i Tablo 1. 25 AB Ülkesinde elektriğin Sanayi Tüketicisine satış fiyatları (Euro Cent / kWh olarak, KDV hariç) Ülkeler Elektrik Fiyatı Ülkeler Elektrik Fiyatı (Eurocent/kWh) (Eurocent/kWh) AB 25 ülke 8,65 Litvanya 4,98 ortalaması Luxemburg 8,95 - Belçika 9,69 Macaristan 7,61 Çek Cumhuriyeti 7,31 Malta 7, 1 1 Danimarka 8,01 Hollanda 9,57 Almanya 9,94 1Avusturya 8,63 Estonya 5, 1 1 Polonya 6,33 Yunanistan 6,68 1Portekiz 8,17 ispanya 7,57 Slovenya 6,51 Fransa 5,78 Slovakya 7,73 lrlanda 1 o, 1 1 Finlandiya 5,63 ltalya 12,08 lsveç 5,93 Kıbrıs 1 1 1 ,36 lngiltere 8,22 Latvia 4,09 Türkiye 7,04 GÜNDE�I A2 vmr ui l py oan Ükl Wk ehs i onldaenk oi rot ar t aö ll aç emkal i seal enkatyr iikt üskaettı şc i sfii yi çaitnl avr eı nrıi l ma işşat i rğ. ı 2d 5a (Tablo 1.) de veriyoruz. Sonuç Türkiye'de sanayi elektriği fiyatları Avrupa'nın 25 Ülkesi ortalamasından % 19 daha düşüktür. Bu ülkelerin büyük bir kısmı, yüksek doğal gaz fiyatlarına karşı Kojenerasyon üretimine prim vererek teşvik ediyorlar. Bu Enerji fiyatları karşısında ne yapabilir? Doğalgaz Kombine Çevrim Santrallarının ve Kojenerasyon Tesislerinin maliyet rakamlarına, enerji girdi ve çıktı fiyatlarını dikkate alarak, bakarsak; Doğal gaz Kombine Çevrim Santralleri Türkiye'deki Kamu Santrallerinin ortalama verimi : %52 kWh brüt üretim başına gerekli ısı (Heat Rate) : 1654kcal/kWh kWh brüt üretim için gerekli doğal gaz : 0,2m3/kWh 1 kWh brüt elektrik üretimi için doğal gaz maliyeti : 0,08 YTUkWh Amortisman payı : 0,01 YTU kWh işletme ve bakım payı : 0,01 YTUkWh Kayıpları karşılamak için gerekli fazla üretim (%6) : 0,005 YTUkWh Santral çıkışında nakledilebilir elektriğin maliyeti : O, 1 05 YTL /kWh İletim ve dağıtım sistemleri işletme + yat. kat. payı : 0,020 YTL /kWh pBauhma laı dl i ıyrevt ef i yKaat mı TuESDaAnŞt r'aı nl l eSr ai en laeykit rt iağrii fzeasri aor lıanna 0ü ,r 1e1t e8 cYe Tk tLi r' .d Be nu md aahl ia by ei l et r a%k a4mpı aThEaDl ıAd Şı r .' ı nB uS afni yaayt iı cni y%e s1a0t ı'şd af i yaalttıınndaa gni r( Oe ,b1i l2m0eYkT i Lç i/nk:W h ) OD o ğEal el kgt rai kz sf iaytaı şt ı nfi ay ai tnı dei rni ma zy a%p 1ı l 5m aa rdt ıı ğr ı ıl mn aa l gı döı rr e. ; O VK oe jrei mn lei r Ka so yj eonne rüarseyt oi mn i nKea, n Bu an k Taansl ıl ağ ğa ı seusnadsul ağruı "mçuezr ç"eYvüekssi ne dk e OO pDroimğalvgearzilımneülzideirri.ndeki ÖTV ve TRT payı kaldırılmalıdır. Çtaorikfeyleürkisedükşoülarünlmileetliimdirv. e dağıtım işletme ve katılım O İletim ve dağıtım kayıplarını karşılamak için verilen %6 fazla elektrik çok yüksektir. Sonuç Kojenerasyon Tesisleri, Türkiye'nin elektrik üretim ortalama veriminden daha yüksek verimle elektrik ürettiği halde, bu doğalgaz fiyatları ile yaşamını sürdürememektedir. Bu T sisler, hem çok yüksek teknolojiyle ile kuruldukları ve hem d e e çok büyük doğalgaz tasarrufu sağladıkları için yaşatılmalıdır. Bu tesislerin yaşaması, sağlanacak teşvikle mümkündür. Bu teşvikin en önemlileri Kojenerasyon Üretimine prim verilmesi ve elektrik fiyatının arttırılmasıdır. Hidrolik ve Rüzgar yatırımları kendi kulvarında gelişirken, yeni kömür santralleri ancak 5-6 yıl sonrasının sıkıntılarına çare olabilirken, elektrik sıkıntıla na karşı bugünün tek alternatifinin, doğalgaz yakan Kojenr e ırasyon Tesisleri olduğu unutulmamalı ve mevcutların yaşat ması kadar, yenilerinin kurulması yolunda gerekli teşvikle ıl r en kısa zamanda hayata geçirilmelidir. t ENERJi DÜNYASI TEMMUZ-Mlusros 2006 29
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=