54 SÖYLEŞİ / INTERVIEW ORüzgar diğer temiz enerjilerle birlikte kul/anılabilir mi? Örneklerle açıklar mısınız? Temiz enerji kaynaklarının en büyük problemi süreksizliktir. Yani istediğiniz an bu enerji kaynaklarından faydalanma avantajına sahip değilsinizdir. Daha önce de değinildiği gibi son on yılda rüzgar tek başına elektrik üretiminde ve iletiminde diğer enerji kaynakları ile rekabet edebilecek duruma gelmiştir. Fakat enerji depolama tekolojilerinde büyük problemler yaşanmaktadır.1970'Ii yılların ortasında ABD'de başlayan Hidrojen Hareketi 2000'Iere gelindiğinde "Güneş-Hidrojen Enerji Sistemi" şeklinde ifade edilebilecek kavramsal bir çatı kazanmıştır. Fakat rüzgar enerjisinin yenilenebilir enerji kaynakları içerisinde en hızlı gelişime sahip olmasından dolayı güneş enerjisi ile birlikte anılan hidrojen ürtiminin rüzgar enerjisinin de dahil olduğu "GüneşRüzgar-Hidrojen Energi Sistemi" veya "Rüzgar-Hidrojen" şeklinde ifade edilmeye başlanmıştır. Güneş-Rüzgar-Hidrojen hibrit sistemleri ile yenilenebilir enerji kaynaklarının en büyük sorunu olan süreksizlik en aza indirgemektedir. Ayrıca hidrojenin fosil yakıtlara alternatif olması için büyük oranlarda üretilmesi gerekmektedir. Bu büyük oranlar için gelişmiş ve konvansiyonel enerji kaynakları ile rekabet edebilen yenilenebilir enerji kaynağı ise rüzgar görülmektedir. Rüzgar enerjisindeki hızlı gelişmeler hidrojen üretimi için ana kaynak olarak rüzgarın kullanılması gerekliliğini ortaya koymaktadır. Deniz sahilleri farklı ısınma ve soğumanın en fazla olduğu yerlerdir. Dolayisiyla, rüzgar şiddeti bu bölgelerde daha yüksek olacaktır. Türkiye Marmara-Ege-Akdeniz bölgelerinde hidrojen üretmeye yönelik olarak (kısa vadede kendini amorti edebilecek tesislerle) ucuz elektrik elde edebileceği rüzgar potansiyellerine ve ayrıca rüzgar ve güneş enerjilerinin birlikte kullanılabileceği yüksek güneş potansiyellerine Ege ve Akdeniz sahillerinde, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde de baraj ve nehir suyundan hidrojen üretmek için gereken elektriği alabileceği hidroelektrik santrallere sahiptir. Bunlara ilave olarak rüzgar-güneş veya rüzgaryenilenebilir enerjiler/konvansiyonel enerji hibrit sistemleri her geçen gün yaygınlaşmaktadır. O Tarımda rüzgar enerjisi kullanımının avantajları nelerdir? !(lasik anlamda bildiğimiz yel değirmenleri öncelikli olarak tarımsal anlamda rüzgar enerjisinden faydalanmanın en çok bilinen yöntemidir. Basit yel değirmenlerinden un öğütülmesi ile ilgili ilk yazılı bilgiler, Büyük İskender zamanında M.Ö. 200-300 yıllarında basit yapıdaki yatay-eksenli rüzgar türbinleri hakkındadır. Bu tarihten çok önceleri Çin ve İran'da düşey-eksenli rüzgar türbinlerinin kullanıldığı somut kanıtlardan bilinmektedir. Bunlara ilave olarak Anadolu'da M.Ö. yıllarda yel değirmenlerinden sıklıkla faydalanıldığı yapılan kazı çalışmaları ile ortaya çıkmıştır. Bilindiği gı ı so� yı ar a organı arım gere ı ıg lesini artırmaktadır. Özellikle buğdayın en son safhası olan un öğütülmesinin de klasik yel değirmenleri ile yapılması belki de bu yeni endüstriye başka bir bakış açısı getirecektir. Tarımda rüzgar enerjisinden ayrıca sulamada binlerce yıldır faydalanılmaktadır. Su çekmek için kullanılan rüzgar türbinleri basit mekanik yapıdadırlar. Rüzgar tarafından oluşturulan güç pervane şaftına gelerek doğrudan su çekmek için yapılan tulumba mekaniz- ENERJi DÜNYASI EYLÜL 2006 ULE ENERGY "Yapılan araştırmalar, rüzgar gücünün şu anda dünyada en hızlı gelişen, yayılan enerji kaynaklarından biri olduğunu göstermiştir. Avrupa'nın 2005 yılındaki toplam kurulu gücü 34.630 MW'a ve dünyada ise toplam kurulu güç 47.574 MW'a ulaşmıştır." masına verilmektedir. Ne yazık ki ülkemizde sulama amaçlı rüzgar türbinleri beklenilen oranda kullanılmamaktadı r. Tarımsal bölgelerin en önemli özellikerinden birisi genelde iletim ağlarından uzak ve rüzgar engelleyicilerinin çok az olduğu bölgeler olmalarıdır. Bir anlamda su pompalama için gerekli olan rüzgar şiddeti bu arazilerde kolaylıkla bulunabilir. Hammaddesi açısından tamamen ücretsiz olan bu enerjiden faydalanmamak büyük kayıplar oluşturmaktadır. Ayrıca rüzgar türbinlerinin su pompalamada kullanımı Türkiye'de orta ölçekteki işletmeler için yeni bir yatırım alanı olabilir. Tarım alanları genelde iletim hatlarından uzaktadırlar. Çiftlikler ve diğer araziler için gerekli olan elektrik, kurulacak olan küçük rüzgar türbinlerinden üretilebilir. o Ülkemizde neler hızla yapılabilir? Piyasa ve Ar-Ge için görüşlerinizi iletir misiniz? Halkımızın yenilenebilir enerji kaynaklarına karşı büyük bir sempatisi olduğunu biliyoruz. Bu sempatiyi ne yazık ki bazı enerji kaynaklarına futbol takımı tutar gibi taraftarlık anlayışıyla yaklaşan ve karar verme sürecinde önemli etkileri bulunan kişilerde olduğunu göremiyoruz. Sorun ortada ve çözüm çok basit; Türkiye'nin madem enerjiye acilen ihtiyacı var ve yenilenebilir kaynaklar hem bol hem ekonomik hem de yerli, en iyi çözüm bunlardan faydalanmak. İyi bir tanıtım ile küçük ölçekte rüzgar-güneş hibrit sistemlerini ülkemizin her bölgesinde beklenenin üzerinde gözlemleyebiliriz. Bunlara ilave olarak su pompalanmasından rüzgar gücünden yararlanma ülkemizde ihmal edilmiş bir teknolojik-ticari alandır. Piyasada en büyük problem güven, kredi veren şirketler ne yazık ki bundan önce yaşanmış olan Türkiye'deki enerji yatırımlarındaki kararsızlık özellikle yenilenebilir enerjilerdeki yatırım belirsizlikleri yüzünden süphe ile yaklaşıyorlar. Hatırlarsınız 2000 yılı başlarında Türkiye'ye rüzgar enerjisi konusunda yatırım yapmak için yüzlerce şirket geldi ve ölçümler yaptılar. Sonuçta ne oldu? %70-80'ni projelerini geri çektiler. Vazgeçmeyenlerde yaklaşık on yıldır bir kaç ayda kurulabilecek bir tesisi üretime geçirmek için çabalayıp duruyorlar. En güzel örneklerden birisi de İSKİ projesidir. Ar-Ge konusunda ise ne yazık ki tamamen dışa bağımlıyız. Kompleks bir teknolojiye sahip olmayan bu sistemler ülkemizde kolaylıkla üretilebilir ve geliştirilebilir. Rüzgar enerjisin büyük ölçekte uygulanması ile ilgili yapılan temel çalışmaların Danimarka'da Riso Ulusal Laboratuvarlarında yapıldığını biliyoruz. Bu laboratuhareketliliğe büyük bir ivme kazandırmıştır. Türkiye'de özellikle rüzgar enerjisi ile ilgili herhangi bir laboratuvar veya enstitü bulunmamaktadır. Bu açığın en kısa zamanda kapatılması gerekiyor. Eminim ki kurulacak böyle bir merkez yapılacak Ar-Ge çalışmaları için önemli fırsatlar doğuracaktır. Teşekkür eder, başarılarınızın sürekliliğini dilerim. t
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=