GÜNDEM/AGENDA Sanayi ve evsel kullanım için uygun sistemlerin geliştiği BIGPOWER ve HYPROSTORE projeleri hakkında bilgi aldık. "BIGPOWER" PROJESİ -Ooç. Or. Hayati OLGUN G g H a a id z z r l l o a a k ş ş a t t ı ı r r r m b m o a a n y p iç ö ro e n s t r e e ik m s li i; i y y i a l a e k k ıt g ıt la a ın r z d a b ü n u re h ( t a b il r m i , y h e o a k s v ü i a t b l e i v li , e n y k e a ö n m o b k ü i s r r, i j y e li ö n n n y t ai e t t m m g o i d b s ir i). fneürşi nt dü er ü ol mrtea syi ao ldaay ıddüı rş. üİ kl k ı st i ıcl adrei ğgearzel asşathı rimp ag a1z8 k3 a9 r ıyşı ılmı n ıdn aa dk öu o rp u l r m l o m b a u l s e ş ı m t n u a le r . r r i a 1 ğ 9 n m 8 e 0 d e e ' n Ii n y b iy ü ı l l e l y a ür t d k e a r b k i be r i d r k i ı l s ç m m o iş k ı l e t g e r a d k z i n rl . a i kş 1 , t 9 e ır 9 k m 0 o a ' n 1 1 o te m y s ı i i k l s la i v r e k ın u i şr b u le a lm t ş m l u a e ş s grı e a nl m d iş a ı m n d ie k a l l e i m r g v a de z e la sğ ü ş iş r t d ı i r k ü m l r iğ a üi l e t t e b ai k r li t r rı a ş k r m a g l a k ü l ı a n n r m d ı e a v m e p eo K l g i y ti e o k t l a m o la iş prı t r , i o r b . t o i T y k o e o k k l ü ü n t ole k lo a v j p i e k bk öi rmr oü lr go ay nzal ayşat cı ramğaı nnıı ng2ö s1 t. eyrümzey kı l tı ne dei rn. eBr jiiytoekküntol el o jvi lee rki nödme üörngeamzl i jlaeşyteırmbaaşklaonnmusışutnırd.a TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsünde iki pro DPT tarafından desteklenen "Kömür ve Biyokütle Gazlaş tırma, Gaz Temizleme ve Entegre Enerji Üretimi" adlı projede; seçilmiş biyokütle ve linyit kaynaklarımıza uygun gazlaş tırma ve gaz temizleme sistemlerinin araştırılması, düşük enerji maliyetli yakıt hazırlama (kurutma, briketleme ve besle.me) tekniklerinin geliştirilmesi, biyokütle ve kömür gazlaştırma sistemlerinin kurulması ve çalıştırılması, son kullanıcıya uygun gaz temizleme sistemlerinin geliştirilmesi, bu sistemlerin güç sistemleri ile entegrasyonu, sistem verimini artırmaya yönelik iyileştirmeler çalışılacaktır. çAavğr ur ıpdaa (BFi Pr l 6i ğ-i2 060. 4ç-eAr Cç eCv-eS SkAa -p2s) a mT Üı nBd İaTAyKa yMı nAl aMn mE nı şe röj i zEenl sbt ii r tsüi sstüe mk ı sl ear i a idl eı " eBnI Gt ePgOr aWs yEoRn"uo lma nü k( beimy omk eü tl il yeegt amz l ea rşkt ıer mz i )a pv reo gj eüsçi kmaezr kaenzm ıhşet mı r . ABvI Gr uPp aO' nWı nE Rh e mp r odj ee sTi üi lrek i ykeu' rnui nl möanseı mhl ei dbei yfol ek nü et l en gb ai yzol ak üş tt lı er mgaa mz l aeşr kt ıer mz i ao l kaoc na uk tsı ru. n3d ay ı lhseümr e cl aebkopr ar ot uj ea rk aapl t syaa mp ı ısnı dn aı n, s m iy a i e l m e k ş t d e t a i d r i i l ç r m . e e P ş s r it o i l i j h e a e , l ı m ç m e l ş a d i e r t l l a i i i n ş b s i p r al a i n k k t g e e t ü l s ec e r ü i m n n d ü in e n e n r y o e v l t u e iş ş ç t m ir a a il l m ı k ş t t e a a s d y i ı l r a h . r e B d d u e ü z f k le e a n p n lseenke lci seakn, su lvues l da or kat or ar as ı t ek oz nl efrei ryaünrsül taür lae ckeakt, ı l ıkmı s as al ağbl aonr aa tcuaakr , zyi yü ak r c e e t k le ti r r i . yapılacak, konularında uzman bilim adamları davet edileBİYOKÜTLE GAZLAŞTIRMA b B12 i i r y 5 in o 0 c k ü i m l tl e i e ly n ; o e k n r ö j t i m o k n ü a r y p v n e e a tr ğo p ı l e d e t ır r ş . o d l B d e e ü ğ n e tü r s n p o o f n o t r a a r n m s d l i a ü y n r e ı y n le a d an sı a n y h ai ü p k ç t l i ü a r. n ş c B ık ü u o b d l ü e a y ğ ra ü e k k r dg ee l dmüenkyt aendı inr . yGı l l eı kl i şe mn eer jki tteü koel tai mn i nüi lnk ey laekr ldaeş ı ke %n 1ö4n' üe nmel i k ea rnşeı lrı jki ykaayknl aaşğı kı o%l a3n5 'bi niyi ot eküktlbea, şyınaak l akşaırkştılüammaeknteardjıir.gereks i n i m l e r i n i n Gelişmiş ülkelerde de biyokütle enerji kullanımı önem kazanmıştır. Tekno lojik gelişmeler ve sürdürülebilir kalkı nma politikal arı, biyokütle ve kömürün 21. yüzyılın enerji teknolojilerinde önemli bir rol oynayacağını göstermektedir. y gB e a iy r s o ç a e k l, k ü l f t e i l z e ş i t n k i i r o n il k m i b m e ir y k t a e e s n d a e ir l r . j vi B e y u a b k t iy e ıt o k ı n lo o o j la l i o k r j a i d n k ö i n n k ü tu i ş c ll t a a ü r n ri m ıl o m e la a r y s a ö ı k ; n t t u e e y m r g m l u e o l r a k i n im i a le e Tb e i d l r i i r m le o o bl k a il i i b m r i l y f m i a y e s a s a tt i l a d i ç ö e in n n ü e k ş r a t j ü i t y ı r em y e a d k ö s ı n t is l ü a t ş e rı t m n ü r l y e ü ü r l i m k n s d e e e le k b r v ia e ş g r lı i c e m a r d e e i k k i m v t e e e kk k t n e a o d b lo i u r j . l i önem kazanmıştır. Bunlar; yakma ve gazlaştırma prosesleridir. Biyokütle yakma sistemleri: BMi Wy o'kl aü rtal e kyaadk amra dsei sğti eş me bl ei lrmi ned ket et edri mr . aYl agkümç ,a bsi ri sktaeçmkl eWr i'ndda en yk ua lkl amn aı l a ns ibsat eş lmı c al etrei k vn oe l oaj i lkeırş; kı zagna r ya laı tsai skt e ymal ekrm, aas ksı di sat teumt al rearki oo ll dmuakkçtaa dyıar .y g1 ı9n8o0l a' I ir aykı l lkaur ıl nl a noırl mt aılşatrı ırn. aS okna dyaı l lra rı zd ga aarkaılşı ksai snteyma tlaekr y dy u a a r k k u m m m a a u n s s d i i s s a t t e e k m m u l l l e l e a r r n i i ıl g i a s i b t e t i i l k m s ç a e e d k et p e c o d e p ir ü . a l B e z r iy n o o e k l mm üt u li le ş y t n u a in r k . ı d t A ir s s e a k k ğ ı t d l ya a a n tk a u ı b l t m a ilm r a a s e k ı iBçui nn l ba ur ; üsçi k lsoi sn t eyma ki nı cdı l aı şrı nvdea afkaı rşkkl aı ns i sytaetma kl el ır sdiek l oönn eyrai l mk ı ce ıkl at er dd ıi rr.. Sd ei kğl ioşni myi naek hı cı zı l al ı rr eoal dk su i ky ço an vkeurri rul e yr . aBkuı tgaü ni hktüi y abçi y od kuüytal er yvaek my üa kl ı tbüurhbainrleçrei vkruimllansıar.ntSrallerinde tipik olarak tek kademeli buhar on yıl larda, büyük ölçekli buhar türbini jeneratör ünitelerinde elde edilen yüksek verim özellikleri küçük kapasiteli ünitelere de transfer edilmesiyle verim artışları sağlanmıştır. Günümüzde kurulu güç başına maliyet 2000 USO/kW'dan 1300 USO/kW 'a kadar düşmüş ve daha da aşağı düşeceği beklenmektedir. Yl aaşkmmaa, ksi ri sl et en mmel e, r ki nodreo zkyao rnş vı l ae şeı l ma ni s yboanş l pı crao bpl er ombl el ermi d il er r( :N Oc üxr uv fe kb liol er şi ni mbi inl eeş, i kyl ae kr im) . aB si yi sotkeümt l ei nni ni n tyaas ka ırl mı maı sn ıa s, ov neu ci şul entdmae, ykaokşı ut ı nl larına bağlı olarak CO, HC (hidrokarbonlar), PAH, katran, is, parçacıklar (yanmamış parçacıklar ve kül), NOx, N 2 , HCI, SO 2 , tkuirzlelatirc,iledrioksin ve ağır metaller açığa çıkabilir. Yanmamış (CO, HC, katran, PAH ve yanmamış parçacıklar) ve okside olmuş kirleticiler (NOx, CO 2 ve N2O) her tip biyokütlenin yakılmasında açığa çıkar. HCI, 50 2 ve tuzlar (NH4CI v e diğerleri), Ck aI vy en akkül kaür ır;t şi çeehr ei r ns ebl i yaotkı kü, t l oe dd eu nn avçeı ğkaı sçaı k ms üarketdaed ı ry eBtui şbei yn obkiüytol e kü üz et l rei nl edredki ri . e Dn übşüüykü kk aepn ag es li t teel is ibs iaytoı nk üştul ea yn ak ik mm aa lliıyestai dni rt .r aSl loenr yç ıel l aş ri tdl ai aersakşi tsı irsmt eaml al err i ny aypeırl imn i aakl at ac ad kı r y. eBnui nt el ak nr oal orjai l esrı nüdzae r ien en gö an ez mt ül irl eb irni ;l ebrui dhi ra. r Gmeol et on er l ak sr ıe, lSbt iur lhi nagr tmü rabki ni nl ee rl ei rbi ,udaollaanydl ı ay ab ki l imn eanl ı ENERJi OÜNYASI KASIM 2006 25
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=