Bu sıvılardan birinin doldurulduğu transformatörler �karel' transformatör olarak adlandırılmaktadırlar. PCB kirliliği, safmineral yağ ile dolu olan transformatörlerde dahi olabilir. Bu durum transformatörün üretimi sırasında veya daha sonraki bakım çalışmalarından kaynaklanabilmektedir. Bu transformatörlere de 'kirlenmiş yağlı transformatör denilmektedir. Avrupa Birliği Yönetmeliği'ne uyum da dikkate alınarak 14 Mart 2005 tarih ve 25755 nolu 'Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği' çıkartılmıştır. Bu yönetmelik, PCB'ler ile PCB'ler tarafından kirletilmiş tüm sıvıları ve teçhizatı "TEHLİKELİ ATIK" olarak tanımlamaktadır. Disposal ofEquipment Containing PCBs (Polychlorinated biphenyl) Po/ychlorinated biphenyls (PCBs), which are known to create a serious health risk, were first synthesized in 1864, and approximately 1. 3 million tons were manufactured since the thirties when production had gone underway until the eighties when the cumulative effects of these chemicals were realized and therefore, banned. it has been established that, ofthe 1. 3 million tons produced, tens of thousand of tons of PCBs have made their way into the nature, causing widespread pollution. PCBs have never been produced in Turkey. However, it is known that PCBs do exist in the transformers that have been imported in the course ofpower generationltransmission and are stil/ in use today Safe management of PCBs and equipment containing PCBs in terms of the environmental impact they potential/y pose is a priority issue in Turkey. pılmalı, taşıma esnasında ise araçlarda Ulusal Atık Taşıma Formu bulundurulmalıdır. nesinde yıkanırlar. Bakır ve kağıtı ayırmak için bobinler öğütülür. Öğütülmüş bakır PCB'den arındırılmıştır ve kağıtlar ise sıkıştırılıp yakılır. Solvent, distilasyon Bu yönetmelikte PCB' ler tehlikeli özel- İzolasyon sıvıları ise PCB içeriklerine prosesinden sonra tekrar kullanılabillikleri açısından zehirli, toksik ve eko- bağlı olarak 'Atık Yağların Kontrolü Yö- mektedir. toksik olarak belirtilmektedir. Bu nedenle PCB'li atıkların bulunduğu alanlarda "TEHLİKELİ ATIK" ifadesinin yer aldığı uyarı levhasını bulundurmak ve donatımların üzerinde 'Bu donatım PCB içermektedir. Zehirli bir madde olup, gerekli ön/em/er alınmadan temas edilmemelidir.' ifadeleri ile, tehlike uyarı işaretlerinin yer aldığı etiketlerin bulundurulması gerekmektedir. Yönetmeliğin, PCB'leri ya da bunlar tarafından kirletilmiş her türlü sıvıyı veya teçhizatı tehlikeli atık olarak nitelendirmesi nedeniyle, bu maddelerin uzaklaştırılması öncesinde geçici olarak depolanmaları gerekmektedir. Azami geçici depolama süresi I yıldır. PCB atıklarının ve/veya PCB ihtiva eden ekipmanların taşınması 'Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği' hükümleri doğrultusunda lisans almış araçlarla yanetmeliği'nin Ek-! 'indeki kategoriler uyarınca geri kazanıma, ilave yakıt olarak Bakanlık'tan lisanslı tesislere veya nihai bertaraf için lisanslı tehlikeli atık yakma tesislerine gönderilmelidirler. Aşağıda ABB firmasının PCB'li transformatörleringeri dönüşümü için uyguladıkları yöntem görülmektedir: İlk aşamadatransformatördeki PCB sıvısı boşaltılır ve sıvı yakmaya gönderilir. Daha sonra transformatör solvent ile havave su geçirmeyen kapalı kabinlerde durulanır. Bu prosesten sonra transformatörün iç yüzeyi PCB' den arındırılmış olur. Tahta donanımlar, bobinlerin ayrılmış kağıtları ve transformatör içerisindeki metal levhalar hala PCB kalıntıları içermektedir. Ana kısmın demontajı sonrası metal levhalar sıcak solvent ile yıkama makiKaynaklar fl] Prof Dr. Altan Acara-Ulusal Proje Koordinatörü, Türkiye 'nin Kalıcı Organik Kirletici Maddelere (Pop '/eı) ilişkin Stockholm Sözleşmesi İçin Taslak Ulusal Uygıılama Planı, Mart 2006. [2] UN/DO-POP Projesi (Kalıcı Organik Kir/eticileı)-PCB ve PCB İçeren Ekipman Envanter/eri Elde Ediliş Semineri, Aralık 2006, İzmiı'. /3/ Dı'.D.Neuperı, ABB Transfor-ma /oren GmbH, C/ean-up time! PCB-fıl/ed transformers-environmental threal and commercial opportunity, Technology Review, 2002. /4/ http://jj/oa.lripod.com/pcb/ pcb.hım � ENERJi DÜNYASI OCAK 20071 "Enerjide Sürdürülebilirlikve Küreselleşme:Verimlilik,Emisyonlar, Yeni PiyasaOluşumlan" � .._. -===========---=---=--::..:....:...:___ _:__:_:__:_:..:..:_1-6-1
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=