Özkon AĞIŞ TÜRKİYE KOJENERASYON VE OTOPRODÜKTÖRLÜK DERNEĞİ YÖNETİM KURULU BŞK dl aonldaıykılsaı yr ı l ay übk os er çkl at en mk nao lyoüjik iül en üü raeltmti k ış le t r ıri ve en earjyi ni lıez yaıml daan1d,a5, mk ui l l yon ton eşdeğer petrol (TEP) tasarruf sağlamaktadır. (Yani yılda 300 milyon $) Otoprodüktörlerin kojenerasyon tesisleri Türkiye ekonomisi için altın yumurtlayan tavuktur. --- Kojenerasyonun ekonomimiz içi n başka faydaları da var. Bunlardan en önemlisi, bu enerji üreti m modeli , elektriğin tüketildiği bölgede üretilmesi avantajını (distributed power) getirmektedi r. Türkiye'mizde elektriği Doğu Anadolu'da üreterek, enerji nakil hatlarıyla, 1500 km uzaktaki tüketim bölgelerine taşımada ve dağ tadır. Bir başka ifıat ıdmed ial e ,k aDçoağku/'kdaaynı pBoartaı ' ynaı %1 0203 0' I e0r eM vWa 'rl mı k aekl e k trik enerjisi nakledip dağıtırken, 2300 MW'lık kaçak/kayıpla karşılaşmaktayız. Bu rakam, 2 adet 1200 MW'lık Hamitabat Santralı demektir. Yani santralların Doğu'da kurulması yerine enerji tüketimi ni n yoğun olduğu bölgelerde Kojenerasyon tesisleri şekl inde kurulmasıyla, herbiri 600 milyon $'Irk 2 tesisi n yatırımını tasarruf ettiği miz gibi, her yıl 2,4 milyar m3'Iük (360 mi lyon dolar) daha az doğ da toplanan 1. Enerji Şura a s l ıgnadza kbuül ltaünnmbı uş ok ol ancual ka trı ıkn. t1a9r 9t ı 9ş ı lymı lıı şn olduğunu ve bu tartışmalar sonunda oluşan tavsiyelerin başta Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı olmak üzere yetki li lerin bilgi ve takdirlerine sunulduğunu hatırlatmak isteri m. --- Otoprodüktörün kurduğu kojenerasyon tesisleri ni n kuruluş maliyeti kömür santralları ile karşılaştırılamayacak kadar d üşüktür.(Kojenerasyonda 600 $/kW, kömür santralında 1200 $/kW) Ayrıca kuruluş süresi de çok kısadır. (150 MW'lık bi r kojen. tesisi 14-18 ayda, 150 MW'lık bir kömür santralı 48 ayda ta mamlanabi I iyor.) YENi YASAL DÜZENLEMELER, EKONOMİK KRİZ VE ADLİ SORUŞTURMALAR IŞIĞINDA ENERJİ SEKTÖRÜNÜN DURUMU 20.02.2001 tarihinde TBMM'den geçen 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu, li beral bir elektrik piyasası yaratmak ve i mek amacıyla çıkartılmış olduğu halde geçen 6 ay içi nde, buşlet kanunu çalıştıracak yönetmelikleri n hiçbi risi çıkartılamadığı için, bu kanun rafta beklemektedir. Kanunun ikinci sine göre kurulması gereken Elektrik Piyasas k ı ı sDımüz4e.nml eamded e Kurumu'nun henüz Kurul üyeleri bile atanmamıştır. Halbuki , bu kanunun 5. maddesine göre, kurulacak olan Elektrik Piyasası Düzenleme Kurulu ilk üyeleri nin (sonradan çıkartılan Doğal Gaz Piyasası Kanunundan sonra bu Kurul'un ismi Enerji Düzenleme Kurulu şekl inde değişti rilmişti r.) Kanunun geçici 2. maddesine göre yürürlük tari hi nden itibaren 3 ay i ması gerekirdi. Ayrıca, Geçici Madde 4'e göre "kamçuinydaeaai trik enerjisi üretim ve dağıtım tesislerinden işletme haklarıt t d a e e n le vk ri öngörülenlerden devir işlemlerini 30 Haziran 2001 tari hi ne kadar tamamlayamayan şi rketleri n mevcut sözleşmeleri süzdür." hükmünde süre çok dar tutulduğu içi n 30 Hazirahnü'aküm bi rkaç gün kala yine Kanunla bu süre 30 Eki m 2001'e kadar uzatılmıştır. Bu uzatma yapılmasaydı, 4 yıldanberi gündemde olan, TEAŞ termik santralları ve TEDAŞ'a ait Bölgesel Dağıtım Sistemlerinin İşletme Hakkı Devri Sözleşmeleri ile i lgi l i maların tamamı boşa gidecek ve T.C. Devlet Hazinesi çyaal ıkşl a ş ı k 3,5 milyar dolarlık bir devir ücreti ödemesi nden mahrum kalacaktı. Hukuk üstünlüğü adına Devletin bünyesinin maruz kaldığı maddi zararlar ülkemizin yaşadığı ekonomik krizin de en önemli nedenlerinden biridir. Sonuç olarak söylemek gerekirse, Elektrik Piyasası Kanunu, esasen fazla bürokrasiye boğulmuş kurumun yapısıyla, l iberal piyasanın istediği di namizmi ve esnekliği getiremeyecek endi şeleri taşıyanları haklı çıkaracak bir ataletle uygulamaya konulmuştur. Hukuk üstünlüğü adına Devletin bünyesinin maruz kaldığı maddi zararlar ülkemizin yaşadığı ekonomik krizin de en önemli nedenlerinden biridir. Beyaz Enerji Operasyonları olarak bi li nen adli kovuşturmalar, gerek ETKB'da, gerekse TEAŞ ve TEDAŞ'taki bürokratlarda çok büyük ürkekli k ve atalet yaratmıştır. Bürokratlarda, "çalışarak hata yapma risk ve sorumluluğuna girme davranışı yerine çalışmamak veya yavaş çalışmak suretiyle hata da yapmama ve kovuşturmaya konu olmama" terci hini görüyoruz. Bu durum ETKB, TEAŞ ve TEDAŞ'ta onay, izi n, karar bekleyen projeleri yaklaşık 8 aydan beri durma noktasına geti rmişti r. Halbuki , adli koğuşturmaların başladığı tarihe kadar, ETKB'na yapılmış olan yeni Otoprodüktör tesisi rularının sayısı 200'ü ve toplam kapasitesi de 1 6 k0u0r0maMWba'şı vu geçmiştir. Bu başvuruların yarısının sonuçlandırılması i le, Devletimizi n sırtından elektrik santralları yatırımı, dolayısıyla borçlanma sorumluluğu özel sektöre kaydırılmış olacaktı ve 201 O yılına kadar Türkiye de elektri k enerjisi bolluğ caktı. u yaratılaKasım 2000'den beri ülkemizi n içine düştüğü ekonomik krizin bütün sektörler gibi yatırımları durdurma noktasına geti rdiği muhakkaktır. Ekonomik krizi n başlamasından önce, yerli ve yabancı bankalar, özelli kle yüksek randımanlı Otoprodüktör (kojenerasyon) tesislerine, kredi geri dönüş süreleri çok kısa (2-3 yıl) olduğu için, kredi vermekte ve kredi faizleri ni te birbirleri ile yarışırlardı. Bu kriz o düşürmek rtamında, özelli kle bankacılık si stemimizde yaşadı ğımız depremi n büyüklüğ mayeyi korkutmuştur ve yatırımların finansındaü yyaabpraankcıbsil e e r kıpırdamamaktadır. Hükümetimizin son haftalarda reel sektör için almış olduğu güven arttırıcı önlemlerle, eski cazip yatırım ortamını yakalamak mümkün olamasa bile, ETKB'nin onay verdiği ve bi rkaç hafta içi nde onay vereceği Otoprodük jelerini n başlayabileceğini ümidediyoruz. tör proSEKTÖRÜN GELECEĞİNE VE POTANSİYELİNE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER Bi li ndiği gibi son iki yıldır Türkiye'de elektrik sıkıntıları had safhaya ulaştı. Bu yılın da ülkemiz genelinde, kurak geçmekte olduğunu ve baraj rezervleri nin, geçen yıldan bu yıla mini mum ECOGENERATION WORLD � 21
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=