olan inançsızlığı ile o/o 85'in üzerin- enerjisi talebi, yıllık yaklaşık olarak o/o 8 nin ertelenmesi ile de, sektördeki güdeki piyasa hakimiyeti olmuştur. oranında artmaktadır. Arz talep denge- ven ortamı biraz daha sarsılmıştır. Aynı şekilde 2001 yılında yayımlanan Doğalgaz Piyasa Kanunu çerçevesinde BOTAŞ'ın 2009 yılına kadar piyasa payının o/o 20'ye düşürülmesi için, BOTAŞ' ın 28 Şubat 2007'de ilk devir protokolünü imzalayarak başladığı özelleştirme sürecini hızlandırması ve elindeki ithalat anlaşmalarını biran ewel devrederek, doğalgaz sektöründe rekabete dayalı serbest bir piyasa oluşmasını sağlaması gereklidir. Elektrik Piyasası açısından, 2006 yılında geçmiş yıllardaki sıkıntılar artarak devam etmiştir. Bilindiği üzere, Türkiye elektrik enerjisinin o/o 44'ü doğalgaz santrallerinden sağlanmaktadır. 2003 - 2006 yılları arasında, elektrik enerjisi fiyatı o/o 5 azalırken, doğalgazın satış fiyatı o/o 70 artmıştır. 2006 yılı Temmuz ayı sonuna kadar, sektör üzerinde artan bu ağır maliyetler nedeniyle, pek çok özel sektör elektrik üreticisi tesislerini kapatma kararı aimıştır. Sektörde giderek artan sorunların yarattığı olumsuzluk, bir takım yeni olumlu adımların atılmasını sağlamaya başlamış; 1 Ağustos 2006 tarihinden itibaren, kamu ve özel sektörün ortak olarak katıldığı Dengeleme Uzlaştırma Yönetmeliği (DUY) nakdi uygulamasına geçilmiş ve piyasadaki enerji arz ve talep çerçevesinde, yeni elektrik enerjisi satış ve alış fiyatları oluşmaya başlamıştır. Özel sektör elektrik üreticileri, zarar ettikleri için kapatmaya başladıkları üretim tesislerini tekrar devreye almıştır. 2006 yılı sonu itibarıyla 1 76 milyar kWh olan ülkemizin elektrik sindeki sıkışık seyri göz önüne alırsak, Yeni enerji tesislerinin yapılabilmesinin bu yılın son aylarından itibaren elektrik kesintisi riski bulunmaktadır. Kesinti riskini önlemek için ilk adım olarak; enerji tüketimini karşılayacak mevcut enerji tesislerinin rehabilite edilmesinin ve yenilerinin yapılmasının sağlanması gerekmektedir. Bu çerçevede yapılacak yasal düzenleme ile, bu tesislerin daha fazla bakımsız bırakılmaması gerekmektedir. Özellikle, kömür santrallarının ekonomik ömürleri dolmak üzere olduğundan, özelleştirme i le bunları acilen rehabi lite edilmesi sağlanmalı ve özel sektör, bu tesislere ilave yeni kapasite yaratmalıdır. Kısaca üretim tesislerinin özelleştirmesini "Rehabilite Et, İşlet ve İlave Kapasite Yarat" adı ile modellenerek, en kısa sürede özelleştirilme ihalesine çıkılması gerekmektedir. önünün açılması için teşvik mekanizması kurulmasında büyük fayda görülmektedir. Özellikle yerli kaynaklarımızın kullanılmasının özendirilmesi yönünde, mali, idari, hukuki ve benzeri teşvikler, sektöre yatırım yapacak şirketler için önem taşımaktadır. Özel sektör üretim şirketleri için gerçek maliyetlere dayalı bir elektrik piyasa yapısının oluşturulması çok önemlidir. Yukarıda da belirtildiği üzere, doğalgaz girdi maliyeti çok yükselmiştir. Enerji nakil maliyetleri, fiziksel hiçbir şart değişmemesine rağmen üç katakadararttırılmıştır. Kömür girdisinde olmayan ÖTVnin, doğalgazdaki miktarı 3,5 kat arttırılmıştır. Yasada açıkça sektöre ilişkin unsurlara yer verilmeyeceği hüküm altına alınmasına rağmen, TRT Payı ve Fon uygulamaları devam etmektedir. Bu olumsuz- "Dağıtım İhalelerinin Ertelenmesi lukların düzeltilmesi durumunda, elektile Sektördeki Güven Ortamı riğe zam yapılmasına da gerek olmayaBiraz Daha Sarsılmıştır" Elektrik talebindeki artışı karşı lamak için, önümüzdeki 20 yılda, yıllık 4-5 milyarABD Doları yeni üretim tesisi yatırımına ihtiyaç bulunmaktadır. Kamunun belirleyeceği ve gerçek maliyetlere dayanmayan bir piyasada ise, yeni yatırımcı önünü görememektedir. Bu da sektöre, yeni yatırımcının girmesi yönünde büyük bir engel olmaktadır. 2003 yılından günümüze geldiğimizde, ülkemiz elektrik sektöründe, yeni yatırım yapılabilecek iklim görülmediğinden hiçbir yeni, büyük enerji yatırımına girişilmediği görülecektir. Dağıtım ihalelericaktır. Ancak, sektöre ilişkin beklenti; serbest piyasa koşullarında gerçek maliyetlere dayalı bir yapının kurulmasıdır. Diğer bir yandan, KİTier kar amacıyla çalışması gereken kamu kuruluşları olmasına ve yasada yasaklanmasına rağmen, aralarında çapraz sübvansiyon yapmaya devam etmektedirler. ETKB, 1 O Mayıs 2006 tarihinde TBMM'ce kabul edilen 5496 sayılı yasa ile yasaya aykırı sürdürülen çapraz sübvansiyonu yasal hale getirmiştir. Bu da liberal bir elektrik piyasası yapısından uzaklaşılmasına sebep vereceğinden, olumsuz bir gelişme olarak görülmektedir. f 1 ENERJi DONYASI NiSAN 2007 ♦ - 50 --1=a:.....:____:..:__.....:._ _:_=--===========-- "Enerjide Sürdürülebili�ikve Küreselleşme: Verimlilik, Emisyonlar,Yeni Piyasa Oluşumlan"
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=