Kömür Gazlaştırma Sistemleri ve Tasarım Kriterleri Bu çalışmada, elektrik, yakıt (sıvı ve gaz), metanol, amonyak gibi çeşitli kimyasal maddeler ve hidrojen üretiminde ticari ölçekte uygulanabilirliği ispatlanmış olan kömürün gazlaştırılması sistemleri ile gazlaştırıcılar hakkında ön tasarım bilgileri anlatılmaya çalışılmıştır. Dr. Mustafa TOLAY DETES Enerji & Çevre Tek. Sistemleri D ünyadaki gelişmeler, önümüzdeki 30-40 yıllık dönemde fosil yakıtların hakimiyetinin devam edeceğini göstermektedir. Öte yandan fosil yakıtlı enerji santralleri için çevreye yönelik yasal düzenlemelerin giderek sıkılaştırıldığı, yüksek verimlilik ve düşük CO2 emisyonlarına sahip çözümlerin öne çıktığı hususlar göz önüne alındığında 150 yıl önce ticari ölçekte uygulama bulan ve son senelerde tüm dünyada öne çıkan 'kömürün gazlaştırılması' tekniğinin ülkemiz açısından da önemi büyüktür. Son yıllarda gerek enerji ihtiyacını karşılamak gerekse kimyasal madde üretmek üzere Güney Afrika, A.B.D., Kanada, Avustralya, Çin Halk Cumhuriyeti ve Avrupa Ülkeleri hızlı bir şekilde kömür gazlaştırma yatırımları yapmaktadır. Giriş Ham petrolün 40-50 yıllık rezerve sahip olduğu, doğal gaz rezervlerinin 60-80 yıllık olduğu bunlara karşılık dünyadaki ENERJi 0ÜNYASI MAYIS 2007 s2I kömürlerin en az 200 yıllık bir rezervinin bulunduğu göz önüne alındığında, 2 1 . yüzyılda kömürün önemi giderek artacaktır. Günümüze kadar ısı, buhar ve elektrik üretiminde önemli bir pay alan kömür, yakın gelecekte kimyasalların ve sıvı yakıtların üretiminde de çok önemli bir kaynak olacaktır. İlk defa K.W. Siemens tarafından İngiltere'de kullanılan kömürün gazlaştırılması prosesi 1860 yılından beri uygulamadadır. 19201 950 yılları arasında çağdaş gazlaştırma teknikleri önemli gelişmeler göstermiş, Wellman ve Lurgi sabit yatak, KoppersTotzek sürüklemeli yatak ve Winkler akışkan yatak gazlaştırıcılar endüstriyel ölçekte yaygın kullanılmıştır [ 1 ,2,4,9] . Kömürün yeraltında gazlaştırılması fikri, ilk kez 1868 yılında İngiltere'de K.W. Siemens tarafından ortaya atılmıştır. Yaklaşık 20 yıl sonra Sovyet bilim adamı Mendelev bu konudaki araştırmalarını yayınlamıştır. Yöntem üzerine 1 930 yılında yoğun çalışmalar başlatılan Sovyetler Birliği'nde ticari ölçek uygulamalar l 950'de gerçekleştirilmiştir. Kömür gazlaştırma teknolojileri dünya üzerinde gerek enerji gerekse kimyasal madde üretimi amacıyla etkin olarak kullanılmaktadır. Gazlaştırma ile elde edilen sentez gazından İntegre Gazlaştırma Kombine Çevrim (IGCC) enerji üretim santrallerinde yüksek verimle elektrik üretiminde yararlanılmakta, FischerTropsch dönüşümü ile de hidrojen, metanol, amonyak, metan, etanol, propanol, dimetileter, etilen, propilen, asetik asit, aseton, metil etil keton, sentetik benzin, sentetik dizel gibi sıvı hidrokarbonlar ve aromatik organik kimyasal maddeleri, alifatik hidrokarbonlar ve daha birçok farklı türde kimyasal madde üretmek mümkündür. Petrol ve doğal gaz fiyatlarının hızla artması gerek enerji üretimi gerekse kimyasal madde üretimi bakımından mevcut kömür rezervlerinin gazlaştırma teknikleri ile en kısa sürede değerlendirilmesi ulusal kaynakların da kullanılması açısından önemlidir. ♦ "Enerjide SOrı!Orillebilirllk ve Küreselleşme: Verimlilik, Emisyonlar, Yeni PiyasaOluşumlan"
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=