fiyatları ve düzenlenmiş fiyatları belirleyen denetçilerdir. Tavan fiyatı ve düzenlenmiş fiyatı ilgili bakanın belirlediği durumlarda fiyat belirleme sürecinde denetçinin rolü çeşitli biçimler alabilir: ■ Denetçi bakana bir teklif götürebilir, ■ Denetçi belirlenmiş fiyatlar ile ilgili görüş bildirebilir, ■ Denetçi fiyat belirleme yöntemini tanımlayabilir. Belirlenmiş fiyat sunan tedarikçilerin seçilme işlemi şeffaf mıdır? Araştırma, belirlenmiş fiyat sunan tedarikçileri seçmek için çok çeşitli metotlar olduğunu - hatta bir ülkede çoğu zaman birden fazla yöntemin kullanıldığını gösterdi. Sadece birkaç ülkede seçim işlemi ya tedarikçilerin ti.imi.ini.in belirlenmiş fiyata göre enerji teklifi yapabilir olması (4 ülkede), ya da tedarikçilerin açık ihale yoluyla seçilmesi (1 ülkede), şekliyle görünüşte 'şeffaftı. Bir sonuç çıkarılamayacak sorular Araştırmada yer alan birkaç En az bir serbest piyasa segmentinde nihai tüketici fiyat belirlemesi olan başlıkla ilgili, herhangi bir kesin sonuca varmak mümkün olmadı. Bunun ana sebepleri bu sorulara verilecek yanıtların olmaması, cevaplayıcılar arasında soru yorumlarının değişmesi veya soruların ayırt edici şekilde açık ve kesin olarak anlatılmaksızın sorulduğunun anlaşılması ya da gerekli soruların sorulmamış olmasındandır. Bir sonuç çıkarılamayan başlıklar ■ Belirlenmiş enerji fiyatı ile piyasa fiyatları mukayese edildiğinde aynı tüketici dilimi için geçerli olan fiyat seviyesi ■ Belirlenmiş fiyattan dönüş yapan tüketici oranı yerine daha çok tedarikçi değiştirme ile ilgili fazla detaylı bilgi. Bu bilgi diğerleri arasına, yer değiştiren tüketicilerin kullandığı enerji miktarına dahil edilebilirdi. Bu, piyasaya etkileriyle ilgili olarak ilave bilgi sağlayabilirdi ■ Piyasaya yeni tedarikçilerin girişi Buna ilave olarak, yukarıda belirtildiği gibi, nihai tüketici fiyatı belirlemede kullanılan farklı yöntemlerin araştırılması, anket Nihai tüketici fiyat Kapalı piyasa belirlemesinin olmadığı kısmen veya tamamen serbest kısmen veya piyasa piyasa tamamen açık piyasa Gaz 9 13 3 Elektrik 17 9 38 ENERJİ DÜNYASI EYLÜL 2007 soruları ve bunlara verilen yanıtlar kapsamlı bir incelemeye olanak vermediği için, yalnızca üç vakaya dayandırılabilir. Yukarıda belirtilen başlıklar, araştırmada yeterli şekilde yöneltilmediği için, çeşitli nihai tüketici fiyat belirleme modellerinin, işlevini etkin bir şekilde yerine getiren enerji piyasaları üzerinde etkilerini değerlendirmek amacıyla daha ileri aşama inceleme yapmak mi.imki.in olmadı. Tüketiciyi koruma ile ilgili etkisi de değerlendirilemez. Serbest piyasanın açılımı ve fiyatların düzenlenmesi Serbest piyasa Avrupa verileri ve nihai tüketici fiyat belirleme sistemi aşağıda sunulmuştur. Fiyat belirlemenin olduğu birçok ülkede, tüm tüketici guruplarına belirlenmiş fiyattan arz sunulabilir. Bu durum piyasalarını rekabete açmaları için ülkelere tanınan son tarih olan 1 Temmuz dan sonra da uzun bir süre devam edebilir (9 yıla kadar). Piyasaların açılma tarihi ve belirlenmiş fiyat uygulaması mevcudiyeti arasında bir ilinti yoktur. ■ Bilgisi gelmeyen Gazı olmayan ülkeler 2
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=