nedeniyle; sektördeki bir çok oyuncu serbest tüketicilere satış yerine elektriğini dengeleme piyasasına vermeyi tercih etıneye başladı. Bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz? Burada optik bir yanılsama var. Bu piyasada oluşan fiyatlar, yüksek fiyatlar değil. Bu piyasada bir kere o fiyatları satıcılar yani bizler ya da üreticiler belirlemiyoruz; bu piyasarnn fiyatlarını hala, devlet belirliyor. Ve hala istediği gibi oynuyor çünk-ii bizim uzlaşma piyasasındaki payımız yüzde 5 ile 1O. Bu rakamlarla enerji fiyatlarını belirlemeye gücüruüz yok. Ama devlet hakikaten elindeki santrallerin gerçek maliyetlerini hesaplarsa; gerçek o zaman meydana çıkar. Şimdi devlete soruyorsunuz; bir hidroelektrik santralinde maliyetiniz ne kadar? 0.3 cent ya da 1 cent. Niye? Davul başkasında tokmak başkasında! DSİ'ye gömerseniz tüm amortismanı, bütün maliyeti. Ondan sonra akan suyun maliyetiyle uğraşırsınız. Böyle bir hesaplama olmaz. Ama eğer, özel sektör oraya baraj kuracaksa amortismanı da, finansmanı da maliyete koymak zorunda; hiç kimse enerji esirgeme kurumu değil! Özel sektör bu işi kar etınek için yapıyor. Gaz maliyetindeki artışlardan en çok olumsuz anlamda etkilenenlerden biri ENTEK'ti. Ama son dönemde gaz santrali yatırımları yeniden düşünülmeye başlandı. Türkiye gaz santrallerine dönecek mi ve bu noktada ENTEK nasıl hareket etıneyi düşünüyor? Gaz maliyetlerinde son bir iki yılda inanılmaz artışlar oldu. Bunun global sebebi de var. Türkiye'nin aldığı gazın maliyeti, petrol fiyatlarına bağlı. Petrol fiyatları da dünyada artıyor. Dolar/Euro paritesi 1 olsa, petrolün fiyatı 80 Dolar olmazdı. Petrol fiyatları artınca formülizasyondan dolaıa doğııl gaz fiyatları artıyor. Doğııl olarak, Türkiye'nin de doğıılgaza ödediği rakam arttnış oluyor. Fakat bu fiyatları arttırırken yurt içine gaz vermede ne kadar adaletli davranıldığını kimse bilmiyor çünkü bu kadar pahalıya satıuasına rağınen BOTAŞ krizde. BOTAŞ'ın gaz sattığı yerler krizde; herkes birbirine borçlu, herkes alacaklı... Devletin içerisi bir sarmala girmiş durnmda. Bunun sebebi de, enerji piyasasının iki başlı idare edilmesi. Ne EPDK tam olarak özerkleşebildi ne de Enerji Bakanlığı tam olarak bu işin içerisinden kendini çekebildi. Peki bu durumda doğııl gaz pahalı ve elektrik ucuzken niye özel şirketler birılerce yeni lisans başvurusu yapmaya başladı? İki sebebi var: Ya satış fiyatının ya da maliyetlerinin burada kalmayacağını varsaıayorlar ya da bunların ikisinin kombinasyonu. Şimdi yüzde 1 yüzde 0.5 kar edecek diye hiç kimse milyarlarca dolar yatırım yapmaz. Yatırım yapıyorsunuz geri dönüşler 1 O senenin üzerine çıkmış durnmda. Santralin ömrü zaten 10-15 sene... Bugünden bakarsanız; para kazanmanız söz konusu değil. Bizim değerlendirmelerimiz de açıkçası, kısa vadede pek iyimser değil. Bildiğiniz gibi EPDK, bundan yapılması gereken nedir? Evet, teminat mektubu alınması gereklidir, doğrudur. Bu işe, ciddi şirketler başvuruda bulunmalıdır. Ama alınan lisanslar ne olacak? Alınan lisansların yüzde S0'i yapılabilecek projeler değildir. Bir lisans piyasası oluşmak üzere hatta oluşmuş dnrumda. Biz, o piyasanın içerisinde olmadık. Alınmış olan lisansları toplamak gerek. İki sene mühlet tanınacak ve iki senede yapılan bir çalışma yoksa lisans iptal edilecek çünkü bu lisansların bir yere varmayacağı bellidir. Bir lisansı alıp eğer iki sene hiçbir şey yapılmıyorsa zaten orada bir terslik vardır. Lisans alınması; orada o yatırımın yapılması, yatırımcı açısından feasible, uygundur, yapılabilir demektir. Kömürlü santral lisansı almış bir yatırırncııa bu konuda muaf tutabiliriz zira ÇED Raporu'nun alınması zaten bir senelik bir süreç ya da yatırımcı başvuruya ÇED Raporu ile gelir. Burada EPDK da görevini yapmamış belki de yapamamış. Bunu düzeltıuenin yolu; yeni başvurulara teminat istemek değildir. Her şeyi sıfırlarsınız. Zaten hangi projenin yapılacağını, yapılamayacağını, bir projenin anlamlı bir lisansa sahip olup olmadığını herkes biliyor; bunu devlette biliyor. Lisansı iptal olanlar da tekrar başvuru yapmak sonra elektrik üretim lisansı isterlerse teminat mektubunu ister. başvurusunda bulunacaklardan Burada lisansı, ekipmanları, raporu banka teminat mektubu isteyecek. alınmış, inşaatı başlamış projelerden EPDK'ın "çantacılar" olarak tabir bahsetmiyorum. Lisanstaki paranın edilen lisans ticareti yapanlara karşı alınması, temel olarak doğru fakat hazırladığı bu yeni düzenlemeyi nasıl çok geç alınmış bir karar. Geriye değerlendiriyorsunuz? dönük bir çalışmanın yapılması Akıllı, karar verene kadar deli gerekli. Sıfır işle satış yapacakları köprüyü geçermiş. Zaten yüzlerce, günü bekleyen kişi veya şirketler birılerce lisans alınmış dnrumda, var ki; o günler bu günler aslında. onlardan geriye dönüş yok. Bu Lütfen! Gayri ciddi projelerle ne düzenleme, bundan sonra ciddi devletin, ne piyasanın ne de -Petrol fiyatları ise doların güçsüzlüğiinden artıyor. Bugün • · -anJarnda· lisansa- başvuracakların-- ·· -kamuoyunun.zamanı.heba sırtın; blııdiriı;;:ı;ş bır yük. Aslında edilmesin. ■ ··- ENERJi DÜNYASI EKiM 2007 31
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=