Bu konuda en çok yanlış anlaşılan, toprak kısmının binanın bütün yüküyle alakalı olmasıclır. Halbuki yurt dışındaki ve buradaki uygulamalarda da mantık ve işin tekniğinin gerektirdiği, ısıtma ve soğutmanın birbirini dengelemesidir ve bu da binanın yükünün tamamının değil belli bir kısmının toprak kaynaklı yapılmasını gerektirmektedir. Isıtma soğutma birbirine ne kadar yakın olursa, o kadar büyük olabilir. Maliyetli bir olay. Bu, Metro'ya 1 milyon Euro civarında bir maliyet getireli. Ucuz bir sistem ve uygulama değil. Ama 5 ile 8 yıla kadar kendisini amorti edebilen bir sistem. Burada sürekli kullanılan kapasiteyi toprağa bağlamak lazım. Yoksa 3.600 kW'ın hepsini toprağa bağlarsanız 30 yılda geri dönmez o sistem. Geriye kalan kısmı çok daha ucuz olan kulekazan birleşimi. Kuzey üll,elerinde de uygulama aynı şek.ilde yapılıyor. Tamamı yine toprağa verilmiyor. Bu projenin çok daha farklı detayları da var; eğer ki kışın 1.000 kW'lık yük çeşitli nedenlerle oluşmaz ise veya ara geçiş mevsimlerinde, kapalı devre kuleyi kullanarak akşamlan toprağı soğutına imkanımız var. Böylece suni olarak da toprağı dengeleme imkanımız bulunuyor. Çok basitçe anlatılacak bir sistem değil ve karışık. Özellikle Sarven Bey'in getirdiği fikirlerle çok esnek bir sistem. Hatta son halini Amerikalılara yolladığımda anlamadılar, telefon açarak kendilerine bir buçuk saatte açıl<ladım. Onlar da bu açıklamalardan sonra 'Bu zamana kadar ki uygulamalardan, daha esnek bir sistem yaratımşsınız' dediler. Türkiye'de teknik konuda çok donanımlı insanlar var. Antalya'da Laura Alışveriş Merkezi var. Orada da sistemi falez suyu ile çalıştırdık. Kondenserler, yaz-kış 17 °C su alıyor. Yatırım maliyeti sudan ucuz. Tek yaptıkları 20-30 metre derinliğinde bir kuyu açıp plaka bir eşanjör koymak. Kule bile yok. Yine yatay borulaması 8 bin metre olan Çanakkale'de bir otel yapmıştık. O da eski uygulamalarımızdan biri. Çeşitli boyutlarda toprak kaynaklı villalar yaptık. Meydan AVM projesinde toplam 108 tane cihaz var. 1,5 kW'tan 65 kW'a kadar değişiyor. Çok detaylı bir otomasyon yapıldı. Otomasyonu EMS'den Emin Zülfikar tarafından yapılıyor. Ne yazık ki; bu işin akışında gecikmeler yaşandı. Otomasyon kararları o kadar geç sonuçlandırıldı, ki şu anda halen bitmiş değil, bir ay sonra tamamlanacak. Her cihazın içine ayrı enerji ölçüm panelleri konuldu. Dolayısıyla sadece sistem olarak değil cihaz bazında da hangi cihaz ne kadar enerji kullanıyor bunları ölçebileceğiz. Toprak altı sıcaklıkları ölçülebilecek. Hakikaten örnek proje olarak yapıldı. Projenin mekanik tesisat mesleki kontrollük ve danışmanlık hizmeti Sarven Çilingiroğlu, mekanik uygulaması TESA, genel kontrollüğü ise IMS tarafından yapılıruştır." ■ ENERJi DÜNYASI KASIM 2007 35
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=