Sunuş ■ Özkan AĞIŞ ozkan.agis@enerko.com. tr 56. sayımızda, "Sultan Reşad'tan beri ülkemiz elektrik sıkıntılarından kurtulamadı" başlığı ile bir yazı serisi başlatmıştık. Bugün bu serinin 4. yazısını sunuyoruz. Dört yıl sonra nihayet elektrik fiyatlarını resmen arttırdık Hükümetiıruzin dört yıldan beri sürdürdüğü, artık biraz da "elektrik fiyatına zam yapmayan iktidar" diye anılma saplantısı, nihayet Ii\1IF ve Dünya Bankası duvarlarına çarptı da ortadan kalktı. Bir başka ifadeyle, başta Türkiye Kojenerasyon Derneği olmak üzere enerji ağırlıklı sivil toplum örgütlerin.in yıllardan beri arş-ı alaya ulaşan feryatlarına kulağını tıkayan Hükümet, Uluslar arası Kuruluşların baskısına dayanamadı ve elektrik fiyatlarına sanayide %10, konutlarda %15 zam yapmak zorunda kaldı. Esasında, son üç yıl içinde fiyatı %110 artan doğal gaza karşı yaşam mücadelesi veren otoprodüktörler ve elektrik üretim şirketleri, maliyet artışlarının amansız baskısrndan kurtulmak için, 1 Ağustos 2006 tarihinden itibaren uygulamaya konulan DUY/PMUM'a (Dengeleme ve Mali Uzlaştırma Yönetmeliği) can kurtaran simidi gibi sarılarak, ikili anlaşmalar yerine piyasaya satışlara başlamışlardı. Elektrik üreticileri için bu uygulama hayat öpücüğü oldu ve doğal gaz fiyatlarının maliyetleri üzerindeki dayanılmaz baskısını bu şekilde hafifletebildiler. Ama bu arada korkudan elektrik yatırımları durdu. Ancak her yıl 3000 l\ıf\'(/ yeni kapasitenin işletmeye girmesi ile karşılanabilen %8'lik elektrik talep artışı karşılanamaz oldu. Zira son yıllarda ne elektrik fiyatlarına zam yapılıyor, ne de doğal gaz fiyatları frenlenebiliyordu. Elektrik üreticileri doğalgaz fiyatlarının azgın dalgaları arasında çaresiz bırakılmıştı. Bu süre içinde yatırım ortamının düzeltilmesi yolunda sivil toplum örgütlerinin uyarılarına da aldıran olmadı. 2002 yıllarında Hükümetin kucağında hazır bulduğu yaklaşık 6000 i\1W'lık yedek üretim kapasitesi de geçen zaman içinde eridi gitti. Şimdi iyice kritikleşen elektrik talebini karşılayabilmek için Yunanistan'a ve Irak'a vermekte olduğumuz elektriği durduruyoruz, özel sektörün Irak'a Dört Yıl Sonra Elektrik Fiyatları Resmen Arttı. Yatırımcı Şimdi Hangi Santrali Kuracak? Kömür mü, Kombine Çevrim mi, Kojenerasyon mu? Elektrik zammı yatırımları canlandırır mı? Dört yılda bir yapılacak zamlarla enerji yatırımları canlanmaz. Sürdürülebilir teşvik politikaları ile canlanır. Sanayi satış fiyatının %10 artması yatırımcıya bir ümit verıruş ancak aynı anda Botaş'ın doğal gaza yaptığı%7'lik yeni zamla elektrik zammının yarısı geri alınmıştır. 14 Aralık 2007'de 111 3 fiyatı 41,74 YKr olan doğal gazın fiyatı, 01 Ocak 2008'den itibaren 44,65 YKr olmuştur. Yani doğal gazın fiyatı 01 Ocak 2008'den itibaren %7 artmıştır. Doğal gazın elektrik üretim maliyeti içindeki payı %65 olduğuna göre, elektrik üretim maliyeti bu zamla %4,6 artacak demektir. Yani Hükümet sağ eliyle verdiği %10'luk zamm111 yarısını sol eliyle geri almıştır. Kalan %5 elektrik yatırımlarını yalnız başına canlandırır mı? Bunu sizlerin takdirine bırakıyorum. Esasında elektrik ve gaz fiyatları bir yatırımın fizibilitesinin omurgasını oluşturur. Ancak fizibiliteyi tamamlayan başka etkenler de var. Bunların başında yatırım teşvikleri gelir. Yıllardan beri arz güvenliği hatırlatmalarımızı hiçe sayan hüki.imet, bıçak keıruğe dayanınca teşviklere sarıldı. Son günlerde medya dünyamızda Hükümetin getireceği teşviklerle ilgili haberler yayınlanıyor. 19 Ocak 2008 tarihli "Ekonomist" teşviklerin ayrıntılarını bile verdi. Ekonomist'in araştırmasının önemli bölümlerini aynen aktarıyoruz: "l-liikiimet,yıllardır giindeıııde olan ve bıı yıl gerçekleşmesine kesin gozj!Jle bakılan elektıikte ar:z, sıkıııtısını ozel sektb"rü teşvık ederek çozıııeye çalışacak. Hiikiiıııet ulııslararcısı kımılıışlann da rcıporıma giren eııe!Jideki mz sıkıntısım ozel sektb"ryatımıılar'f)ıla çozıııek koıııısııııda daha teşvik edici adıllllar atı11ak tıfyetiııde. Bıımııı için JJJeVCflt elektıik kaııııııııııdcı değişikliğe giden Hiikii111et ozel sektb"re 5yıllık elektn· k alım garantisi verecek. Aynca elektr ik alamna yatımııyapacak tiivı ozel ginjiıncilere, 2012 yılına kcıdar cır-:z, giivenliğiııi garantilemek içiıı çeşitli vergi veycıtımıı avantaj/an gel!Jıoı: Yapılacak olan değişiklikleıi11 te111eliııde elektrikPaıasasında ikili kontrat diJııemiııin başlatılvıasıyatgoı: Bııııııııla, iiretici, tiiketici ve süteı11 opercıtbdeıiııiıı, iJiıiimı go"rebileceğiyeni bir p!Jıasa sistemi olttştıınılaccık. Olası aız sıkmtısı biıcelıkle alım garantileıi ile fôz!ilecek. sattığı fuel-oil yakan jeneratörlere muhtaç oluyoruz ve Yap-- TEFAŞ,iiretitıı lisansırıa sahip şirketlere aihnevcııt--elektrik sanİşlet-Devret santrallerinin yüksek mazot faturalarına katlanmak zorunda kalıyoruz. 2 ENERJi DÜNYASI OCAK/ŞUBAT200S tralleıiııiıı iiretivıleıiniıı almıııcısı için 5yıllık alım soz!eşvıelenjapacak. Ayrıca,2012yılı bitimine kadcır elektrik saııtralanııı devreye
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=