larda; başlatma, aydınlatma ve ateşleme gereksinimini karşılayabilmekteyken düşük enerji yoğunluğundan dolayı elektrikli ve hibrid elektrikli araçlarda kullanımı mümkün görünmemektedir. Bu durum araştırmaları güç ve ener - ji yoğunluğu yüksek olan NiMH ve Lityum iYOn temelli hücrelere kaydırmıştır. Buraya kadar ortaya konulan durum geleceğin araç teknolojisi olarak görülen HEA ve EA'ların giderek artan bir hızla ticarileşeceğini bu sürecin hızını ve yönünüyse batarya teknolojilerindeki gelişmelerin etkileyeceğini göstermektedir. Hibrid araçların yaygılaşmasıyla ilgi tahminlerde 2015 yılında batarya pazarının 4.3 Milyar $ olacağı düşünülmektedir. Bu gün için üretim hattındaki HEA'ların tamamına yakını NiMH batarya kullanmaktadır. 2006 yılı verilerine göre satışa çıkan ticari HEA'lar Tablo 3'te verilmiştir. Tablonun gösterdiği gibi tüm uygulamalarda NiMH kullanılmakta olmasına rağmen gelecekte NiMH'ün yerini Lityum temelli bataryalara bırakacağı konusunda geniş bir kabul vardır. Gerek batarya üreticileri gerekse otomobil üreticileri başarılı bir Lityum uygulaması için yoğun çaba sarf etmektedir. Lityum batarya kullanılan bir çok prototip olmakla birlikte, başarılı bir ticari uygulama henüz yoktur. Bazı otomotiv üreticileri Lityum bataryalı araçlarını 2008'de pazara sunacaklarını söylemiş, ancak Temmuz 2007 tarihinde bu ürünü 2009'dan önce piyasaya süremeyeceklerini bildirmişlerdir. Batarya teknolojisindeki mevcut durum ve gelinen noktalar değerlendirildiğinde en önemli ve gelişmeye açık çalışma alanlarının başında Lityum temelli bataryaların geldiği görülmektedir. Ülkemizin bu teknolojik gelişim içerisinde dışa bağımlılığının azaltılması için batarya teknolojilerinin geliştirilmesi alanında yatırıma ihtiyaç vardır. Bu yatırımlarla Türk Akü sektörüne Ar-Ge desteği sağlanarak farklı tipteki akülerin ülkemizde üretimi sağlanacak ve ülkemiz dışa bağımlılıktan kurtulacaktır. Hibrid Elektrikli Araç teknolojisinin geliştirilebilmesi için batarya teknolojisine sahip olunması bu konudaki bağımsızlığımızı bize kazandıracak ve yerli teknolojinin üretilmesinin önündeki engelleri kaldıracaktır. Tablo 3. 2006 yılında tic:\ri olarak trafiğe çıkan ·Mf'\'ıar ve,.P�.tafyaJ.artc(PE'7Ei,...M13I =•pÖO�s'oI?ic), Bu kapsamda TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü bünyesinde 2004 yılında "Türldye'nin gereksinimleri, müşteri kurum ve kuruluş talepleri doğrultusunda prototip seviyesine kadar ürün geliştirmek ve ulusal batarya sanayisinin uluslararası pazarda rekabet gücünü artırmak için Ar- Ge desteği sağlamak" misyonu doğrultusunda Batarya laboratuarı kurulmuştur. Bu laboratuarlarda kurulduğu günden bu güne, farklı kullanım alanlarına yönelik prototip ürünler geliştirilmiş, kamu ve özel sektör ihtiyaçları doğrultusunda çalışmalar yürütülmüş ve yürürülınektedir. TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü bünyesinde elektrikli/hibrid elektrikli araç konusunda faaliyet gösteren gelişmiş bir araç telmolojileri grubu da bulunmaktadır. Enstitü araç konusundald birikim ve deneyimlerinden yola çıkarak Hibrid Araç Mükemmeliyet Merkezi kurmak için DPT destekli bir proje başlatmıştır. Proje tamamlandığında hibrid araç geliştirme alanında uluslararası düzeyde önemli bir merkez ülkemize kazandırılmış, ulusal otomotiv ve batarya sanayisine Ar-Ge desteği sağlayacak önemli bir altyapı kurulmuş olacaktır. . :,:, , . C , ,,, \ ·ModCl ·. : .<. ' Toyota Prius 2 Toyota Estima Toyota Highlander Toyota Camry Laxus GS450H Honda Civic 2 Honda Insight Honda Accord GM Silverado Saturn Vue Ford Escape & Mariner ' ,, ' , ' • �llı��ryll_ :tipi; NiMH NiMH NiMH NiMH NiMH NiMH NiMH NiMH NiMH NiMH NiMH ;Batatya •• kapa'sitt?�i _ . _ :' " (kWh) 1,3 1,9 1,9 1,6 1,9 o.9 0.9 0,9 1,8 0,6 2 Otosan ile birlikte yürüttüğü projelerde hibrid araçlarda kullanılınaya uygun hücre (NiMH) ve batarya geliştirmiştir (300 V, 27 Ah, NiMH). Geliştirilen batarya bloğu Ford Otosan'ın FOHEV1 hibrid aracında başarıyla denenmiştir. Farklı kullanım amaç ve kapasitelerine uygun batarya blokları için çalışmalar devam etmektedir. Son zamanlarda özellikle hibrid araç kullanımına uygun yüksek güç değerlerine sahip lityum temelli bataryalar konusunda çalışmalar yürütülmektedir. Teknolojiyi kazanmak için gerekli altyapıları kurmak amaçlı projeler hazırlanmış olup destek arayışları devam etmektedir. TÜBİTAI< MAM Enerji Enstitüsü Batarya Laboratuarları ulusal kalkınmaya katkı sağlayacak bir teknolojinin yerlileşmesi konusunda tarafları bir araya getir me, çalışmaları koordine etme, Ar-Ge çalışmaları yürütırıe amacıyla farklı kurum ve kuruluşlarla işbirlikleri kurmak ta, sektör ihtiyacı belirleme ve giderme yönünde çalışmalar yürütmektedir. Kaynakça TÜBİTAK rvrAM Enerji Enstitüsü 1. htıp://ıJJ1JJıv.cııvmıi11s1JJestport.conı/Jiıels/i11dex.php Batarya laboratuarları, farklı batarya (BP statistics) teknolojileri konusunda ürün geliştir- 2. lf?orldıJJide treııds iıı Eııergy ııse aııd efficieııoı · b IEA, Energy iııdicators,2008 me, sistem tasarımı, prototıp atarya '· . , , ' Bat� · - Üretj.c;:isi PEVE PEVE PEVE PEVE PEVE MBI MBI Sanyo MBI Cobasys Sanyo 3. htıp://ıJJ1JJ11ı.greeıırarroııgress. com/2006/ 12/ i::;:;;:;;;;:;:=:::t:;::;====J:::;;;;;;;:=:ç�;=:r=;;;;==+-'iıı "r"c e,ııtill mlli�ç;,alı �şm�al L ı :a�r�ı �· - rı:!iı c" " taımrı, e �k,! t�eLb'<ae't :;! aEr �a ı _ _ �,sab r:::_aıvarrleH:htm/- - - - --- - - - - -- test-ve danışmanlık hizmetleri vermek- 4. http.'//ıvıJJ1ıi.!ıim12o4.COiıı/Kııo/})ledge/Battery_ staLl-iyon 3.6 2000 1000 40 tedir. Enstitü İnci Akü A.Ş. ve Ford tistics.htllı (freedoııia) ■ ENERJi DÜNYASI EYLÜL2008 63
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=