Enerji ve Çevre Dünyası 67. Sayı (Ocak-Şubat 2009)

rı ve bozukluklarını asgariye indirir. Çalışma Prensibi: Manyetik hız sürücünün temel yapısı şekil 1 ve 2 ele görüldüğü gibidir. Çelik disklere monte edilmiş olan bakır plakalar motor şaftına bağlı olarak beraber dönmektedirler. Bakır/Çelik plaka takımları arasındaki boşlukta eksene! istikamette kutuplanmış sabit mıknatısların yerleştirildiği ve eksene! yönele yer değiştirebilen aluminyum alaşımdan imal edilmiş olan iki adet disk yük şaftına bağlanmıştır. Bu disk takımları motor tarafından tahrik edildiklerinde dönen diskler arasındaki bağıl hareket (Slip/kayma) bakır plakalı disklerde indüklenme oluşturarak torkun herhangi bir fiziksel temas/ bağlantı olmadan aktarılmasına sağlar. İletilen tork miktarının kontrol edilebilmesi için iletkenli plakaların manyetik etkilenme (kavrama) ora111111 değiştirmek gerekmektedir. Bu işlem sabit mıknatıslar ile iletken diskler arasındaki hava boşluğunun genişliğinin değiştirilmesiyle gerçekleştirilir. i'vlıknatıslı disklerin şaft ekseni üzerinde hareket etme kabiliyetleri sebebiyle hava boşluğunun genişliği sürücü çalışırken dahi olmak üzere kesintisiz olarak cleğiştirilebilip istenilen orana ayarlanabilmektedir. Diskler arasındaki açıklık nıinimumken oluşan kuvvetli kavrama sebebiyle bağıl hareket/kayma ela minimum miktarda olmaktadır. J\radaki açık.Lk artırıldıkça kayma ela 62 ENERJi DÜNYASI 0CAK - ŞUBAT 2009 artırılarak yük tarafındaki ekipmanın hızı kontrol edilmiş olunmaktadır. Sistem operasyonu için gereken tork ve/veya hız kontrolünu sağlayan sonuçları elde etmek için ASD takımı bir aktuatör ile teçhizatlanclırılabilir. Aktuatörler pnomatik veya elektrikli olabildikleri gibi 4 - 20 mA ya ela 0-1 O volt gibi tipik kontrol sinyalleri ile ele çalışabilmektedirler. Uygulamalar: ASD'ler özellikle pompa, fan, ve blowerlar olmak üzere 1O - 4000 f-Ip arası güçlerde olup değişken yük aralıklarında çalışan döner sistemlere üstün bir uyum sağlamaktadırlar. Eski ve yeni kurulmuş sistemlere uyurn oranları eşittir. i\SD'ler hern yatay hem de dikey kurulumlarcla direk olarak ya da kasnakla tahrik edilen sistemlere monte edilebilir foellik ve clonanınılara sahiptirler. Yükün motora direk bağlandığı sistemlerde ASD takımı şaftı keserek veya ayırarak motor ve yük arasına rnonte edilir. ASD'nin sığacağı kadar yer açmak için motor tipik olarak 30 - 50 cm kadar yükten geriye çekilir. Tipik kurulumlarcla Bakır/çelik iletken diskler motor miline ve mıknatıslı diskler yük miline monte edilirler. ASD'ler konvansiyonel kaplin türleriyle karşılaştırıldıklarında alışılmışın çok dışında mil ayarı kaçıklıklarını (2-3111111) tolore edebilme yeteneğine sahiptirler. Kasnaklı sistemlerde yapılacak kurulumlarcla motor tekrar direkt olarak yüke bağlanır ancak yer kısıtlaması var ise ek yataklama yapılması yoluyla ASD çıkış mili makaralı sisteme monte edilebilir. Faydalar: :Motor ve yük fiziksel temasta olmadıkları için ASD ler sisteme genişş alanda faydalar getirmektedirler. Başlangıç olarak; Motor yüksüz devreye alındıktan sonra yük yavaş bir !uzda devreye alınarak sistemin tam kontrollu bir "Yumuşak Kalkış" yapması sağlanabilir. Bu işlem motor kalk.ışş akımını ve sonucunda mocor ısnmasını engellediği gibi ani şşok yüklerde ele oluşan elektrik ağında voltaj düşmelerini ele ortadan kaldırır ve ek olarak sistemin devreye alınışında gereken ekstra güç gereksinimini düşürerek motonın kücültülmesine imkan yaratır. Şekil 5 bu avantajı yakalayan Durkee, Oregon ABD deki Aslı Grove çimento fabrıkasınclaki uygulamayı yansıtmaktadır. ASD eksene! ve açısal mil kaçıklıklarmı tolere ederek sistem kurulumunu basıtleştirir ve konvansıyonel sistemlerle karşılaştırıldığında vibrasyon transferini önemli miktarlarda düşürür. Sonuç olarak rulman, keçe, conta vb. Ekipmanlardaki alışılagelmişş aşınmaları minmize ederek sistemin operasyonel ömrünü uzatıp güvenilirliğini artırır. ASD !er bugune kadar sürekli gözlenen sistemlerde konvansiyonel akım/yük kontrolü ile çalışan sistemlere kıyasla %25 - %66 oranında enerji kazammı sağlamışlardır. Ilave olarak ASD !er akışkan türbi.ilasyonunclan kaynaklanan vibrasyonu elimine etmis ve vanalı sistemlerde su darbelerinden doğan hasarı engellemişlerdir. Sabit mıknatıslı ASD !er birçok uygulamada enerji açısından aynı oranda verimli olmalarına rağmen yüksek lrn-

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=