Makale ■ Yenilenebilir Enerji Rüzgar Enerjisi Potansiyelinin Belirlenmesi Dr. Cenk SEVİM Enerji Teknolojileri Uzrnam Dünya Enerji Konseyi Türk l\tlilli Komitesi Üyesi Özet Biı- rüzgar enerjisi santali için ya□rım kararı sürecinde incelenen kritik parametrelerin başında bölgenin rüzgar enerjisi potansiyeli gelmektedir. Yatırım bölgesindeki rüzgar enerjisi potansiyelinin doğru olarak ölçülmesi söz konusu ya□rınıın başabaş noktası ve geri ödeme süresi gibi önemli finansal parametrelerinde doğru bir şekilde öngörülnıesini kolaylaş□rmaktadu:. Bölgenin rüzgar enerjisi potansiyelinin belirlenmesinde değişik özellil<lere sahip anemometreler kullanılnıaktadır. Doğru biı- ölçüm alınabilmesi için, yapılan ölçüme uygun doğru cihazın seçilmesi ve bu cihazların rüzgar ölçüm diı-eği üzerine belirli bir sistenıatik dahilinde yerleştiı-ilmesi gerekmektedir. Bu çalışmamn amacı, rüzgar ölçümlerinde kullanılan cihazları ana hatları ile açıklamak ve rüzgar potansiyelinin be!iı-lenmesi konusunda Türkiye'de ve Avrupa Biı-liğinde yapılan çalışmalara değinilmektedir. Anahtar Sözcükler: Rüzgar Enerji Potansiyeli,Anemonıetre, Rüzgar Ölçüm Diı-eği Rüzgar Enerjisi Potansiyelinin Belirlenmesi Rüzgar enerjisi indiı:ekt yada başka bir deyişle çevrime uğramış güneş enerjisidiı:. Güneş enerjisinin karaları, denizleri ve atmosferi her yerele özdeş ısıtamamas111clan dolayı oluşan sıcaklık ve buna bağlı bas111ç farkları rüzgarı yaratmaktadu:. Ayrıca basmç graclyan, coriolis, sürtünme ve merkezkaç kuvvetleri rüzgarların meydan gelınesincle etkili olan kuvvetlerdiı:.Ri.izgar enerjisinin faydalı enerjiye clönüşi.imi.incle anahtar sistemler rüzgar enerji santrallerinde (RES) kullaıulan rüzgar ti.irbinleridiı: Bir RES'in projelenc!İrilmesi, fizibilite eti.idi.ini.in hazırlanması ve yatırım kararının verilmesi RES'clen üretilebilecek enerji miktarına ve dolayısıyla yatırım bölgesinin rüzgar enerji potansiyeline bağlı olmaktadır. Bu enerji potansiyelinin doğru bir şekilde belirlenebilmesi için seçilen proje sahasına ait arazinin topoğrafik yapısı ela göz önüne alınarak uygun noktalara rüzgar ölçüm direkleri kurulmaktadır. Bir bölgenin rüzgar enerjisi potansiyeli rüzgar hızlarııun ki.ibi.iyle orantılıclır.(clenklem 1) Bu nedenle rüzgar hızı ölçümlerinde yapılabilecek ölçüm harası rüzgar enerji santrali için verilecek yatırım kararının cloğrululuğumı ve kurulduktan sonra üreteceği enerji miktarı ile ilgili hesaplamaları en çok etkiyen parametrelerin başında gelmektedir. p =- 2 1 C .p.A.v3 p A = ıır2 P = Güç (kW) C = Türbin güç faktörü p = Hava yoğunluğu(kg/m3) A = Kanadın si.ipi.irclüği.i alanı (m2 ) v = Rüzgar hızı (m/s) (1) Rüzgar enerjisi potansiyelinin belirlenmesi için yapılan çalışmalar ela sadece rüzgar hızı ve yönü ölçülmemektedir. Bu iki parametrenin yanı sıra hava basıncı, sıcaklık, nem ve havaıun yoğunluğu gibi parametrelerde ölçülmektedir. Enerji üretim hesaplamalarında kullanılma amacı ile yapılan rüzgar ölçi.imlerincle,ölçüm direğinin yüksekliği, kurulması eli.işi.ini.ilen RES'cle kullanılacak rüzgar türbin yüksekliğinin en az 2/3'i.i kadar olmalıdır (1]. (Şekil 1) Gi.ini.imi.izcle artık rı1\V sınıfı rüzgar türbinleri yaygın olarak kullaıulrnaya başlandığı için ki bu sııuf rüzgar türbinlerinin yükseldiği 70 ile 150 metre arasında cleğişmekteclir kullanılacak ölçüm direklerinin yüksekliklerinin en az 50 metre olınasıncla fayda vardır. Ülkemizde bugüne kadar genellikle 30 metre yüksekliğindeki ölçüm diı:ekleri yaygın olarak kullanılımştır bunun sebebi ülkemizde 2007 yılrna kadar genellikle 600-800 k\XI aralığındaki rüzgar türbinlerinin kullaıulmasıdu:. 2007 yılından 34 ENERJİ DÜNYASI MART2009
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=