özellikle dış ortam sıcaklığının yüksek olduğu bölgelerde, gaz türbini performansını arttırdığı bir gerçektir. ABD'deki gaz türbinlerinin %80'inin giriş havası soğutma sistemi ile donatılmış olduğu tahmin edilmektedir. En sık rastlanan giriş havası soğutma yöntemleri "evaporatif soğutma" ve "ehiller" sistemleridir. Her iki teknolojinin de avantajları ve dezavantajları mevcuttur. "Evaporatif soğutma" yatırım maliyeti düşük ve basit bir sistemdir, ancak özellikle yüksek bağıl nem söz konusu olduğunda performans artışı oldukça sınırlıdır. Yüksek bağıl nem değerlerinde, sadece çok az miktarda su buharlaştırılabilmekte ve bu da giriş havasını çok fazla soğutamamaktadır. "Chiller" ile soğutma güvenilen bir yöntemdir. Bununla birlikte sistemin yatırım maliyeti ve işletme giderleri çok yüksektir. "Over-spray" yöntemi kullanıldığında ciddi oranda performans artışı elde etmek mümkündür. "Overspray" teknolojisi ile büyük miktarda su (genel olarak kompresörün hava kütlesinin %2'si) kompresör girişindeki hava akışına enjekte edilir. Enjekte edilen bu suyun bir miktarı, kompresöre girmeden buharlaşır, bu 20,00 15,00 t 10.00 5,00 0, 00 da kompresör girişinde bağıl nem değerinin %100'e ulaşmasını sağlar. Enjekte edilen suyun geri kalanı, kompresörün içine su damlacıkları olarak girer ve sıkıştırma işlemi sırasında buharlaşır, bu da intercooling etkisi yaratır. Ancak, oluşan su damlacıklarının kompresör kanatlarında erozyona neden olması, over-spray yönteminin kullanımına belirli kısıtlamaları getirmiştir. Damlacıkların Yol Açtığı Hasarlar 10 mikrondan daha küçük çaptaki su damlacıklarının kompresöre hiç bir hasar vermeyeceği genel olarak kabul görmüş bir kriterdir. Bu, ne D90'ın ne de Sauter çapının (D32) aşınma olup olmamasını belirlemediği ancak ideal olarak su damlacıklarının %100'ünün 10 mikrondan ufak olması gerektiği anlamına gelmektedir. SwirlFlash; gaz türbini kompresör kanatlarına zarar vermeyen, dış havaŞekil 3. 2700 saat Swir!Flash ile işletmeden sonra kompresör kanatları (Essene) 10 11 20 " Amblınt Temp re] 30 35 •• -+-ec RH-40 --ec Rt+ıeo ....-ec Rı-+-eo -w-ec Rı+ııoo -+-SFRH-40 -sFRH-eo ....-sF Rı+ıllO -SF Rf+ı100 Şekil 2. SwirlFlash(kırmızı) -evap soğutma (mavi) farklı bağıl nem şartlarında 82 ENERJi DÜNYASI MAYIS- HAZIRAN2009 nın bağıl neminden bağımsız olarak çalışan ve gaz türbini performansını %1O ila %1 5 oranında arttırabilen yeni bir over-spray teknolojisidir. SwirlF!ash teknolojisi, bir saatte tamamı 5 mikrondan küçük olan (1 ton su = 150,000,000,000,000,000 su damlacığı) milyonlarca damlacık üretmektedir, böylece kompresörün girişinde sınır değer olan 1O mikronluk damlacık çapı aşılmamaktadır. NOx emisyonlarının azaltılması Gaz türbinlerinin NOx emisyonlarını azaltmak amacıyla, bir dizi tedbirler geliştirilmiştir. Bunlar; yanma odası içerisine su veya buhar enjeksiyonu ve dry LowNox yakıcılardır. Ancak bu tedbirler ya çok pahalıdır ya da yakıt verimliliği veya gaz türbininin bakım maliyetleri üzerinde olumsuz etkiye sahip olmaktadır. Swir!Flash sayesinde NOx emisyonlarını %40'a varan oranlarda azaltmak mümkündür. SwirlFlash teknolojisi yanma odası içerisine su veya buhar enjeksiyonu ile birlikte kullanılabilir ve böylece yakıt verimliliği artar, aynı zamanda bakım maliyetleri azalır. Swir!Flash teknolojisinin dry LowNox yakıcılar ile birlikte kullanılması halinde bile NOx emisyonlarında %20 azalma sağlanmaktadır. Nasıl Çalışır? SwirlFlash patentli bir sistem olup, çalışma prensibi fizik kurallarına dayanmaktadır. Swir!Flash Sistemi, bir Hollanda menşeli Araştırma ve Geliştirme firması olan Hollanda Elektrik Üretim Kumlu'nun araştırma enstitüsü olarak faaliyet gösteren KEMA tarafından geçen yüzyılın sonunda geliştirilmiştir. KEMA patentleri, KEMA'nın
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=