Dolayısı ile daha esneğiz. Bir kere farkımız bu. Çok dinamiğiz ve çok yaratıcı bir grubuz diyebilirim. Yani bir projeye banka baktığı zaman kredi diye bakar. Biz baktığımız zaman tamamını en optimum nasıl finanse edilebiliriz diye bakarız. Hangi katmanda hangi ürünler yatırımcıya en iyi faydayı sağlar diye düşünürüz. Enerji yatırımlarının finansmanında ülkemizde karşılaşılan zorluklar nelerdir? Bunun hakkında bilgi verir misiniz. Kamu tarafından yapılması gereken değişiklikler var mı? Özel sektör tarafından bakarsak çok yakın zamana kadar çok büyük kurumlar dışında özel sektör enerji sektörüne girmiş değildi. YenilenebiLir Enerji Kanunuyla birLikte çok önemli bir adım atıldı. Birçok büyük ve küçük firma bu alanda aktif olmaya başladı. Yani belli miktarda öz kaynak enerji sektörüne yöneldi. Yapılması gereken bir şekilde bunları yatırıma dönüştürüp enerjiye çevirmek. Fakat özkaynak tek başına yeterli olmuyor. Yeterli olsaydı bile yatırımlar finansman bacağı olmayınca yatırımcılar için geti.ri açısında cazibelerini yiti.riyorlar. Dolayısı ile finansman olmadan yatırımlar gerçekleşemiyor. Enerji yatırımları diğer sektörlerdeki yatırımlara nazaran da çok büyük ve uzun soluklu yatı.rımlar. Şimdi burada firmaları ikiye ayırmak istiyorum. Bir tanesi küçük firmalar. Bilanço gücü olmayan firmalar. Diğerleri ise büyük firmalar herkesin bildiği holdingler. Projelerde çok büyük olunca ya bilançoya bakarak bilançonun garantisi ile finansman yapabilirsiniz ya da sadece projenin nakit akışına ve teminatlarına dayalı proje finansmanı yapabilirsiniz. Türkiye'de genel anlamda bilançolar çok küçük. Dolayısı ile bilançoya bakarak büyük rnontanlı enerji projeleri için finansman yapmanız zor. Yani 20 milyon Euro cirolu, 30 milyon Euro bilanço büyüklüğündeki bir firmayla 150 milyon Euro'luk bir enerji projesini finanse edemezsiniz. Bu da proje finansmanı gereksimini ortaya çıkarıyor. Proje finansmanı Türkiye'de enerji gelene kadar bilinen bir finansman türü değildi. i\ma artık kullanılması gereken bi.r ürün. Bu alanda ciddi zorluklar yaşandı. Bu zorluklardan bir tanesi Yenilenebilir Enerji Karnımı ile ilgiliydi. Kanun çok iyi niyetle çıkarılmış bir kanundu, yatırımcıları teşvik ediyordu. Uzun zamanda çıktı ama açıkçası uygulamaya geldiğinde ne gibi zorluklarla karşılaşılacağı çok fazla cli.işünülmenı.işti. Uygulamaya geldiğinizde bankalar yakından incelemeye başlayınca, hukukçular ela işin içine girince mevzuatta tamamlanması gereken boşluklar olduğu görüldü. Bu işin içinde olanlar, kanun yapıcılar da bu eksiklikleri fark ettiler. Boşlukları dolduracak şekilde kanunda değişiklikler yapılma yoluna gidildi. Bu konuda taslak hazırlandı. Umuyoruz ki Eylül ve Ekim ayı gibi onaylanacak. Burada bir çok insan için tek konu fiyattı açıkçası. Görünen tek komı o ama altta çok farklı şeyler de var. Birincisi garantili fiyat diğer ülkelere göre, AB ülkelerine göre teşvik sayılamayacak seviyelerdeydi. Kanunla beli.rlenen fiyatlar piyasanın üstünde olandır ve teşvik olan ela odur zaten. Fakat Türkiye'de öyle değil, kanundaki fiyat piyasanın altında. Birçok projeıı.in finansmanı için yetersiz kalan bir fiyat. Yeıı.i taslak bu konuyu ele aklı ve değişikler yapılıyor. Bunun dışında yenilenebilir enerji satın alma yükümlülüğü oaln kurumlar kamına göre perakende firmaları. Türkiye'de heni.iz kanunda tasvir edildiği gibi perakende firmaları yok. Dağıtım firmaları şu anda bir özelleşti.rme sürecinden geçmekte ve aynı zamanda perakende firmaları olarak çalışmakta. Dolayısıyla sorumluluk kimin üzerine kalacak o da hukucuların ve bankaların görmek istediği netlikte belli değil. Yeni taslakta üretici firmalar ve alım yükümlülüğü olan firmalar arasında ikili anlaşmalar yapılacak mı yapılmayacak mı kargaşasına son veren bir düzenleme yapıldı. Bankaların hoşuna giden bir çalışma oldu. Neticede Ti.irkiye'de enerji piyasasında daha farklı düzenlemeler gerekiyor. Hem yatı.rımcıların hem finansörlerin, özellikle finansman kaynaklarmm kıt olduğu bir dönemde kanuni düzenlemeler ve kanuni beli.rsizliklerin ortadan kalkınası, ve bu süreçlerin de hızlı bir şekilde işlemesi çok önemli hale geldi. Bir buçuk yıl önce verdiğimiz finansman teklifleri ile bugünküler arasmda çok fazla fark var. Birçok projenin aktif hale gelınesi için bankaların da finansman yapabilmelerine engel olan unsurları kaldırmak için üzerinde çalışılan gerekli düzenlemelerin bir an önce sonuçlanması gerekmektedir. Peki enerji sektöründe bulunan firmaların finansman temininde dikkat etmesi gerekenler nelerdir? Proje finansmanından bahsediyorsak özellikle proje sponsoruna rucu etmeden, ek teminatlar alınadan, sadece projeıı.in teminatlarıyla ortaya çıkan finansmandan bahsediyoruz. Bu finansman türü sadece projenin ileride yaratacağı nakit akışma ve projenin kendi varlıklarına, bağlı olarak yapılan bir finansmandır. Projenin n akit akışı ve kendi varlıkları dışında başka teminat alınmaz. Aksi takdirde projeyi yapan firmalardan proje dışmda teminat alınırsa bu finansman ENERJi DÜNYASI TEMMUZ·AGUSTOS2009 37
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=