risk ve fırsatlarını öngörüp ölçememelerine ve bu sebeple yatırını yapmamalarına sebep olacaktır. Bu sebeple, elektrik piyasası elektrik arz ve talebinin her an karşılaşabilmesi için etkin vasıtalarla donatılmış olmalıdır. Bu vasıtalardan belki de en önemlisi dengeleme mekanizmasıdır. Yeni DUY; aktif elektrik enerjisi arz ve talebinin dengelenmesine ve uzlaştırmanın gerçekleştirilmesine ilişkin usul ve esasla11111 belirlemek amacıyla, dengele:.. me mekanizmasının ve uzlaştırmanın taraflarının görev, yetki ve sorumluluklaı1 ile aktif elektrik enerjisi arz ve talebinin dengelenmesine ve lisans sahibi tüzel kişilerin dengeleme mekanizması ve uzlaştırmaya katılımları sonucu oluşan alacak ve borçlarının mali açıdan uzlaştırılmasına ilişkin usul ve esasları düzenler. 3. Yeni DUY ile Gelen Yenilikler ve Değişiklikler Yukarıda da izah ettiğimiz üzere, elektrik enerjisinin kendine has özelliklerinden dolayı, elektrik arz ve talebi her an dengede olmalıdır ve bunu sağlayan mekanizmalardan biriside dengeleme mekanizmasıdır. Dengeleme mekanizması, piyasa katılımctlarının ilcili anlaşmalarından doğan sapmaların düzeltilmesi böylelikle sistem arz ve güvenliğinin ve enerji kalitesinin sağlanması için, ikili anlaşmaları tamamlayıcı nitelikte getirilmiş vasıtadır. Eski DUY, elektrik enerjisinin gerçek zamanlı dengelenmesi için Dengeleme Piyasasına sahipken, Yeni DUY Gün Öncesi Piyasasını ve Dengeleme Güç Piyasasını düzenlenmiştir. Gün öncesi piyasası piyasa katılımcıların arz ve talep tahminlerine dayanan üretimtüketim planlaması yapılması, böylelikle elektrik fiyatının sistem kısıtlarından etkilenmeksizin arz ve talebin kesiştiği noktada meydana gelmesi ve sistemde bir gün öncesinde dengeleme olanağı sağlamak amacıyla getirilmiştir. Dengeleme güç piyasası ise sistem güvenliğini sağlamak ve enerji kalitesini arttırmak 661 ENERJi DÜNYASI EKIM2009 amacıyla, gerçek zamanlı çıkabilecek arztalep sapmalarının gerçek zamanlı olarak dengelenmesini sağlayan vasıtadır. . Yeni DUY Geçici Madde 5 uyarınca, gün öncesi dengeleme gün öncesi piyasası işlerlik kazanana kadar gün öncesi planlama aracılığıyla gerçekleştirilecektir. Gün öncesi piyasasının işlerlik kazanacağı tarih, en az 1 ay öncesinden Kurul kararı ile belirlenip ilan edilecektir. Gün öncesi piyasasında tüm işlemler günlük olarak yapılır. Gün öncesi piyasasının oluşmasında önemli rolü TEİAŞ (Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi) bünyesindeki 1Y1illi Yük Tevzi Merkezi (MYTM) üstlenir. l'vIYTM her gün saat 09:30'a kadar kendisi tarafından belirlenecek, bir gün sonrasına ilişkin saatlik gün öncesi piyasası iletim kapasitesi değerlerini şirketlere bildirir. Her gün saat 10:30'a kadar, gün öncesi şirketler tarafından yapılan yük alma ve yük atma teldi fi eri saat 11:00' e kadar Piyasa Mali Uzlaştııma Merkezi (PMUM) tarafından değerlendirilerek teyit veya reddedilir. Her gün saat 11:00 ile 13:00 arasında PMUM tarafından bir sonraki güne ilişkin her bir saat ve bölge için geçerli olacak gün öncesi fiyatlaı1 hazırL1nır ve gün öncesi yük alına ve yük atma talimatlaı1 saat 13:00'e kadar ilgili gün öncesi planlamaya katılan tüm şirketlere duyurnlur. Şirketler, kendilerine bildiıi!en yük alma, yük atına talimatla11nın tekliflerle tutarlı olmaması halinde saat 13:00 ile 13:30 arasında PMUM'a itirazda bulunur. Her gün saat 13:30 ile 14:00 arasında PMUM itirazları değerlendirerek sonuçları ilgili şirketlere bildirir. PMUM itirazı haklı bnlması halinde talimat miktarını, ilgili yük alm1, yük atma teklifi ile tutarlı hale getirilecek şekilde düzeltir. Gün öncesi piyasasında kabul edilen yük alma ve yük atma teklifleri ilgili şirketler açısından, sunulduğu belirli gün ve belirli zaman dilimi ve belirli bölge için fiziksel elektrik arzı ve talebi yükümlülüğü doğıuur. Düzeltilen talimatın gün öncesi planlama kapsamındaki diğer şirketlere bildiıilmiş olan talimatları etkileme ihtimali varsa PMUM, ilgili saat için yeniden gün öncesi üretim-tüketim programı oluşturur. Yük alına ve yük atına teklif türlerine ilişkin Yeni DUY'da önemli bir değişiklik yapılınıştır. Eski DUY uyarınca sadece saatlik fiyat teklifleri verilebilirken, Yeni DUY kapsamında saatlik, blok ve esnek teklif türleri mevcuttur. Şirketler saatlik yük alına ve yük atma teklifleri, ardışık birden fuzla saat için yük alma ve yük atma tek.lifleri ve belirli bir zaman aı-alığı için blok teklifin kapsadığı tüm zaman aı-alığı için geçerli olmak üzere yük alma teklifleıi verebilirler. Yeni DUY'da yaptlan bir diğer değişiklikte, uzlaştırma dönemlerine ilişkindir. Eski DUY'da uzlaştırma hesapları gündüz, puant ve gece dönemleri için yapılırken, Yeni DUY uygulaması kapsamında bir fatura dönemi içerisindeki her bir saat ayrı bir uzlaştırma dönemini oluşturulacaktır. Yeni DUY ile getirilen gün öncesi piyasası PMUM, dengeleme güç piyasası ise MY1M tarafından işletilir Eski DUY'da olduğu gibi Yeni DUY'da da PMUM Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi bünyesinde yer almıştır. Bu durumun sebebi Yönetmelikte değil 4628 sayılı Kanunun 15. maddesinin b bendindeki düzenlemeden kaynaklanmaktadır. Kanunun 15. maddesinin b bendinin PMUM'u bağımsız bir işletmeci olarak düzenlememesi çeşitli Yeni DUY ile getiıilen en önemli değişikliklerden bir tanesi, talep tarafının dengeleme mekanizmasına katılımıdır. Talep tarafı lisans sahibi olan tüzel ld.şiler vasıtasıyla dengeleme mekanizmasına kattlacaktır. Böylelikle talep tarafının özellikle elektrik fiyarının yüksek olduğu saatlerde talebi azaltmak veya elektrik fiyatının düşük olduğu saatlere kaydırmak veya alternatif enerji kaynaklarına yönelmek suretiyle dengeleme mekanizmasına katılımı ve elektrik ener -
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=