Makale ■ Ömer Özdemir TÜRKOTED Yönetim Kurulu Üyesi, Nuh Enerji Elektrik Üretim A.Ş./Satış ve Pazarlama Müdürü Elektrik Yüksek Mühendisi Flywheel Teknolojisi ile Primer Frekans Kontrolü Türkiye Kojenerasyon ve Temiz Enerji Teknolojileri Derneği (TÜRKOTED) Yönetim Kurulu Üyesi ve Nuh Enerji Elektrik Üretim A.Ş./Satış ve Pazarlama Müdürü, Elektrik Yüksek Mühendisi Ömer Özdemir'in 201O yılı enerji sektöründe Elektrik Üretim Şirketlerinin Yan Hizmetler Yönetmeliği kapsamında Primer Frekans Kontrol Hizmet Anlaşması ile süren ve üretim tesisleri için son derece önemli verim kaybı olan yükümlülüğün flywheel teknolojisi ile yerine getirilmesine dair değerlendirmesi ve çözüm önerileri sunulmuştur. Enerji sektörünün önemli kararlarının alındığı ve dengeleme güç piyasasının başlatıldığı 2006'dan bu yana üç yılı yılı geride bıraktık ve 201O yılı ikinci çeyreğinde özelleştirmeler dağıtımda ve üretimde başlamış ve devam etmektedir. Türkiye'ıniz elektrik enerjisi üretiminde dışa bağımlılığımızın yüksek oranlarda olduğu bir dönemde asla bir lükse sahip değildir. Arz güvenliğinde esas olan mümkün olduğunca dışa bağımlı olmamak dediğimizde kömür yatakları bile düşük kalorili olan ülkemizde uzun vadede değerlendirilecek özellikle barajlı HES'ler, nehir tipi HES'ler, jeotermal kaynaklar, yıllık üretim oranı % 30'larda olan RES'lerin değerlendirilmesi gerektiği ve halen mevzuat süreci nedeniyle amaçlanan ülke stratejik planı yavaş işlemektedir. Buna karşılık Türkiye elektrik üretim sisteminde kısa vadeli tek çözüm olarak yatırım süresi kısa olan doğalgaz elektrik üretim santralleri yapılmış ve üretime geçenlerle birlikte neredeyse yaklaşık Türkiye elektrik i.iretiıninin yaklaşık % SS'i olarak istatistiklerde yer almıştır. Doğal gaz birim fiyatının alışı tamamen dışa bağımlı olduğu malumunuzdur. Yaşanılan dünya çapında krizin ülkemizdeki etkileri ile arzın tüketimin üstünde oluşturduğu oran, iyileşmekte olan ekonoınik değerlerle tersine değişeceği sinyalini vermiştir. Hal böyleyken elektrik üretimindeki birim maliyetinin kontrolü öne çıkmaktadır. Hedeflenen enerji piyasasında rekabet esastı. Rekabet için 4628 sayılı kanun kapsamında Nihai DUY, saatlik kontrol esaslı olarak 01 Aralık 2009 itibarı ile yürürlüğe konmuştur. Bununla birlikte ikili anlaşmalar ve serbest tüketicilere anlaşmalar ile gün öncesinden enerji piyasaları kontrolü amaçlandı. Piyasalarda en önemlisi Avrupa piyasalarına açılmak ve teknik entegrasyonu sağlayabilmek için ticari piyasa ile birlikte bilhassa Şebeke Yönetmeliği ve Yan Hizmetler Yönetmeliği kapsamında kararlı frekansı sağlamak amaçlı kurallar uygulamaya kondu. Günümüzde artık elektrik alış verişinde ikili anlaşma taraflarııun çok daha dikkatli ve detaylı teknik analizler kullanmaları ve bunun için de gerek bugün için kamuda olan üretim ve dağıtım tesisleri ve gerekse özel sektör üretim tesislerinin saatlik sayaç okumaya müsait ve Milli Yük Tevzi Merkezi ile anlık manevraları ve zorunlu yan hizmet anlaşmaları için gerekecek iletişim ve enerji yönetim sistemlerini tesis etme zorunluluğu ve ihtiyacı da hissedildi. Zorunlu Yan Hizmetler Yönetmeliğine göre; kanal veya nehir tipi hidroelektrik üretim tesisleri, rüzgar enerjisine dayalı üretim tesisleri, güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri, dalga enerjisine dayalı üretim tesisleri, gel-git enerjisine dayalı üretim tesisleri, hariç 50 Mw ve üzeri kurulu güçteki elektrik üretim tesisleri için 31 Aralık 2008 itibari ile Primer Frekans Kontrol Hizmeti Anlaşmaları imzalandı ve Nisan 2009 itibari ile PFK hizmeti Ti.irk.iye genelinde başladı. 90 ENERJi DÜNYASI NISAN 2010
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=