Ülkemiz için 49.8 ile 50.2 Hz arasında frekans kararlılığı sağlanclı. Ancak bu kararlılığın sağlanmasında bugün için arzın ortalama % 6 fazlası ile tüketimin önüne geçen ülkede hem mevcut kurulu güçten o/o 2 rezerv ile kapasite kaybı hem de birim üretim tesislerinde % 2 eksik üretim ile bilhassa tam kapasite çalışamamaktan dolayı verimsizliğe sebep olmuştur. Primer Frekans Kontrol Hizmeti kurulu güç üzerinden % 2 oranda ya kendi üretim tesisinde rezerv bırakarak ya da yükümlülüğün transferi ile sağlanır ve sağlanan bu hizmet karşılığında TEİAŞ tarafından 2010 yılı ikinci çeyreğinden başlayarak 12,62 TL/Mwh bedel ödenir. Uygulamalar göstermiştir ki; ticari bir etkinliği olmaclığından bu konuda henüz bir piyasa oluşmamıştır ve ihtiyaç duyulduğu anda yükümlülük transferi mümkün değildir. Gelecekte ülke elektrik tüketiminin muhtemelen 2011'in ikinci çeyreğinde ülke arzını geçtiğinde % 2 rezerv stratejik uygulamada özel likle rüzgar santraları nedeniyle % S'e çıkarılması planlamada öngörülmektedir. Sistem güvenliği açısından büyük önem taşıyan primer frekans control hizmetinin kesintisiz olarak istenen kalitede alınmasını ve alınan hizmetin doğru ve adil şekilde ücretlendirilmesini temin etmek üzere, anlaşmalarında taahhüt edilen yükümlülüklerini karşılamayan üreticiler için önce ödeme yapmayarak,ikincisinde iki katı ceza ile ve hatta TEİAŞ'ın ihbarı ile EPDK tarafından Piyasa Kanunu'nun 11. maddesi uyarınca lisans iptaline kadar varabilecek cezalar uygulanır. Son derece önem arz eden bu Primer Frekans Tepkisi, frekans sapmasını takiben bir kaç saniye içinde başlar. 30 _ _ __ _s_a r�u· y. eyl_g�meden maksimum değerine ulaşması gereken zorunlu Primer Frekans Kontrolü hizmetindeki fiili 92 ENERJi DÜNYASI NISAN2010 yükümlülük sırasındaki verimsizliği aşağıdaki örnekte inceleyelim; İki adet 38 Mw ve 120 Mw Doğal Gaz Kombine Çevrim Santralleri için toplamda 158 Mw kapasitesi olan bir elektrik üretim şirketinde; PFK için tutulması zorunlu kapasite=3,16 Mw -Yönetmelik gereği 4 Mw PFK katılım yüzdesi=%2 PFK revervini karşılayacak unite=120 Mw Termik ünitelerde PFK revervinin ortalama verim kaybı=o/oü,8 Termik ünitelerde PFK rezervinin getridiği yakıt artışı=%0,9 Termik ünitelerdeki PFK revervi nedeniyle toplam kayıp=0,94 Mw Enerji ortalama fiyatı (Ekim 2009 PMUM SDF ile)=0,138 TL/kwh0,092 $/kwh Doğal gaz fiyatı (Haziran 2009, taşıma, ÖTV dahil)=0,463 TL/Sm3---0,309 $/Sm3 PFK'nın getirdiği verimsizliğin parasal kaybı=l.949.112 TL/yıl---1.299.408 $/yıl PFK katılım için TEİAŞ'ca ödenecek bedel=12,62 TL/Mwh----8,41 $/Mwh PFK katılım için TEİAŞ'ca ödenecek toplam bedel=442.205 TL/yıl--- 294.803 $/yıl PFK rezerv tutulduğu için kaybedilen kapasite=4,27 Mw Üretim maliyeti doğalgaz KÇ santralleri için=0,1087 TL/kWh---0,072 $/ kWh Kar (Kabul ile!)=0,0295 TL/kWh--- 0,020 $/kWh Rezerve kapasitenin satılamamasından doğan zarar=l.113.201 TL/yıl - -- 742.134 $/yıl Bakım onarım ve ömür kaybındaki artışlar=l92.053 TL/yıl---128.035 $/yıl PFK Katılınu ile oluşan toplam zarar=2.900.276 TL/yıl---1.933.517 $/ yıl'clır Türkiye'de halihazırda primer frekans da bu rezervin 350 Mw'lık kısmı özel sektöre devredilmiştir. Devlet kalan 450 Mw'lık kısım için rezerv bırakmaya devam etmektedir. Termik santrallerde, düşük yükte gitme ve sürekli yük alıp vermenin, başta verim kaybı olmak üzere, türbin kanatları ve yardımcı ekipmanlara yapacağı olumsuzluklar düşünüldüğünde, ciddi bir zarar söz konusudur. Beacon Power firmasının dizayn ettiği üstün Flywheel Tabanlı Frekans Regülasyon Tesisi, yakıt tüketmemesi, sıfır emisyona haiz olması, hızlı tepki vermesi, bakımsız olması ve 20 yıl ömürlü olması gibi üstün özellikleri ile Primer Frekans Regülasyonu için eşsiz bir çözüm sunmaktadır. Zorunlu Yan Hizmet kapsamında Primer Frekans Kontrolü görevinin bir kısmının özel sektöre devredilmesi, Rywheel tabanlı enerji depolama sistemi yatırımını cazip kılmaktadır. Hızlı tepki verebilen Rywheel sistemi, frekans regülasyonu konusunda klasik santrallerden çok daha efektif, ucuz ve çevre dostu olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca primer frekans regülasyonuna tabii santrallerin işletme ve bakım maliyetlerinin önemli oranda arttığı unutulmamadır. Flywheel tabanlı enerji depolama sistemi "Smart Enerji Matrisi"; dağıtılmış jeneratör uygulamaları ve frekans regülasyonu için gerekli güvenilir ve kesintisiz megawatt üretebilen, sürdürülebilir enerji depolama çözümleri arasında öne çıkan bir çözümdür. Çevre dostu sistem, kendini ispatlamış üstün teknolojisi ve uzun ömürlü olması nedeniyle, şebekelerin ihtiyaa olan güç kalitesi ve frekans regülasyonu çözümlerini kolayca karşılamaktadır. regülasyonu için yaklaş"'ık'-"8-,,0-,,0_.M,,,,,wc.,gıı �,·-,· -c__ ___ _ _ _ ____ _ _ _ _ __ __ cünde bir kapasite rezerv tutulmaktadır. Zorunlu Yan Hizmetler kapsamınSmart enerji 25 flywheel ileri dizayn teknikleri ile üretilmiş dördüncü je-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=