gerçekleşmektedir. Oysaki yenilenebilir kaynaklı HES'lerde üniteler 3-5 dakika içinde devreye girebilmektedir. Bu özellikleri nedeniyle hidrolik santraller, frekans kontrolü ve sistem stabilitesi açısından hayati öneme sahiptir. İletim Sistemimizin Avrupa İletim Sistemine senkron paralel bağlanabilmesi, arz güvenilirliği ve kalite kriterlerinin sağlanması, yük alına ve yük atmadaki sorunların yaşanmaması için mutlaka daha çok hidrolik santralin devreye alınması gerekmektedir.1 Puant saatlerinde çabuk devreye alınıp çıkarılması gereken üniteler, yenilenebilir kaynaklı santraller olduğundan elektrik arzında sorun yaşamamak için bu tür kaynaklara daha çok önem verilmesi gerekmektedir. Ancak, HES'lerin yat111m maliyetled yüksektir. Bir hidrolik santralin yatırım maliyetinin yaklaşık yüzde 30'unu elektro-mekanik teçhizatlar oluşturmaktadır. Bu teçhizatların çok küçük bir kısmını yerli sanayi ürünlerinden karştlanabilmekte, asıl katma değer oluşruran türbin, jeneratör ise dışarıdan getirilmektedir. Yatırımcıların da yatırım maliyetlerini düşürmek için ucuz ve dolaıosıyla düşük kalitede teçhizat alımına yönelmemesi için yerli elektro-mekanik imalat sanayimizin teşviklerle geliştirilmesi gerekmektedir. Günümüzde yeni yeni kullanılan ama geleceğin en önemli ticari sistemlerinden biri olacak emisyon ticareti ile (gönüllü) karbon piyasasına girilebilir hatta Kamu santralleri ile özellikle bu sistem teşvik edilebilir. Emisyonların azaltımı veya dengelenmesi (ofset) amacıyla emisyon azaltımı sağlayan projelerin (yenilenebilir enerji, enerjinin verimli kullanılması, atık yönetimi vb.) üretmiş oldukları karbon azaltım kredilerini satın alarak, karbon nötr haline gelmektedirler. Böylece bu şirketler, saldıkları karbondioksit miktarını, başka bir yerde karbondioksit emisyonu yapmayan veya yaptığı karbondioksit miktarını azaltan projeleri destekleyerek sıfırlamaktadırlar. Yeni devreye alınacak yenilenebilir enerji kaynaklı işletmelerin gönüllü karbon ticaretine girmesi ile hem bu tür sistemler hem de yenilenebilir enerji kaynaklı sistemler teşvik edilebilir. Kamu Kurum ve Kuruluşlarının yatırım yapması 2001 yılı Enerji Piyasası Kanunu ile özel sektöre devredildiğinden, Kamu'nun 2001 yılından önce inşasına başlanmış olan başta küçük hidroelektrik santraller olmak üzere diğer tüm yenilenebilir kaynaklı işletmeleri gönüllü karbon ticareti yaptığında, bu sistem hiç şüphesiz özel sektöre de teşvik edici bir uygulama olacaktır. Sonuç olaı-ak; sanayi devriminden bed, fosil kaynaklı yakıtlaıın çok fazla kullanılması, insan kaynaklı ormansızlaştırmalar ve sonucunda iklim değişiklikleıinin yaşanması ile atmosfere salınan sera gazları hızla artmıştır. Artık bu olumsuzlukları önlemek için yeşil enerji bilincini yayarak, hane halklarının veya serbest tüketicilerin özellikle elektrik piyasasında yenilebilir enerji ile çalışan üretim şirketlerine yönelmesini sağlamalı, bu tür ürünleı'İn daha çok tercih edilmesine ülke insanları olarak destek olmalı ve böylece küresel çevre felaketlerine karşı da önlem almalııaz. Unutulmamalı ki yapılacak tüm uygulamalar ışığında da; "Sürdürülebilir bir kalkınma için doğru enerjiyi kullanmak ve enerjiyi doğru kullanmak gerekmektedir!'' Kaynaklar 1. http://www:enerji.gov.tr/yayinlar_raporlar/201 0 _Genel_ Kurul_Konusmasi.pdf, Enerji Bakanının 2010 yılı Bütçe Sunumu, Erişim: 12 Şubat 2010 2. Doç. Dr. Volkan Ş. EDİGER, Osmanlı'da Neft ve Petrol, S, 389- 391, ODTÜ Yayıncılık-2005 3. İklim Değişikliği 1. Ulusal Bildirimi, Ocak 2007- Çevre ve Orman Bakanlığı 4. Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) 2010 yılı Programı Sayfa 115-116 5. Tfüvlı\1 -Yenilenebilir Enerji Komisyon Çalışmaları ve Meclis Tutanakları 6. Enerji ve Çevre Dünyası Dergisi, sayı: 70 ve 74 7. www:enerji.gov.tr, Son Güncellenme Tarihi: 20.05.2009, Erişim: Ocak 2010 8. http://ww,v.epdkgov.tı; Erişim: Oaık 2010 http://w\V\v.epdk.gov.tr/lisans/elektrik/ lisansdatabase/verilenuretim.asp 9. Yüksek Planlama Kurulu (YPK) Kararı Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji Belgesi 10. Dünya Enerji Konseyi-Türk lvlilli Komitesi (DEK-TMK) 2007- 2008 Yılı Enerji Raporu 11. \V\V\V.teias.gov.tr, Erişim: Ocak 2010 12. Dünya Enerji Konseyi-Türk :Milli Komitesi (DEK-TM!<) 2005- 2006 Yılı Enerji Raporu 13. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı/ Enerji İşleri Genel Müdürlüğü, Kaynak Erişim Tarihi: 28/29 Ocak 2010 14. TÜBİTAK Vizyon 2023 Teknoloji Öngörü Projesi Enerji ve Doğal Kaynaklar Paneli Raporu, Ağustos 2004 15. http://\V\V\V.trpvplatform.org, Erişim: Şubat 2010 16. \V\V\V.think.geoenergy.com,Erişim: Ocak 2010 17. TES-İş Dergisi, Aralık-2009 sayısı 18. Prof. Dr. Sadık Kakaç-TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi ODTÜ Mezunlar Derneği, 1O Ekim 2009 19. 21.01.2010 tarihli, Dünya Gazetesi 20. \V\Vw,enerjikaynaklari.net, Erişim Şubat 2010 21. \V\V\v.eie.gov:tr, Erişim: Ocak 2010 22. \V\V\v.unido-ichet.org/ichet.org/activities/turkish_local_ projects/turkish_local_proj ects. html, Erişim: Şubat 2010 ■ 12Ö7rneğin 2006yılında yüze 33 yedek kapasite olmasına rağmen 27 Aralık 2006 tarihinde elektrik tüketiminin en yiiksek seviyeye ulaştığı saatlerdeki .500 MW'lık talebin karşılanmasında sıkıntı yaşanmış vepiyasaya sunulan elektrik.fiyatı 1 70 TL 'den 1100 TL :Ve çıkmıştı,: (Kaynak: TEİAŞ PMUM) Böyle bir durumda bir HES devreye sokulabilseydi.fiyatlar bu kadaryükselmeyecekti. Aym şekilde 1 Temmuz 2006 'da 1210 MWKurulu OGyi iscai i nadneı nkdi Ba ubrisraHDEoSğdael vGreayzeSsaonktur /aslai yadr ıı zbaul ainllıeprdsei syt eamş adyıaşnı lkaarl bı nuc ak abdaat ırdsaa a1 3t kial irmainzl ı8k tsaa ak ta lbmo ayyuanccaa kkt ıa r a n l ı k t a k a l m a k z o r u n d a k a l m ı ş t ı ı : . 96 ENERJi DÜNYASI MAYIS-HAZIRAN2010
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=