sına yönelik belirsizlikler, projelerin olumlu Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporlarının veya "ÇED gerekli değildir" belgelerinin alınmasına rağmen özellikle HES projelerinde yöre halkıy mış la gerekli uzlaşmanın sağlanamaolması, projelerin hayata geçmesinde yaşanan belli başlı sıkıntılar olarak sıralanabilir. Enerji projelerinin finansmanının temininde dikkat edilmesi gereken özellikler nelerdir? Finansman yapısının, projenin mali, hukuki, teknik ve ekonomik gerçekleriyle mümkün olan en ileri derecede örtüşmesi önemlidir. Ayrıca yatırım süresinin yanı sıra yarınının kendi kendini amorti etme süresi, kredinin geri ödemesiz döneminin ve uçtan uca vadesinin belirlenmesinde yol gösterici olacaktır. Yatırım dönemi boyunca ve gerekirse sonrasında konusunda uzman kuruluşlardan teknik, mühendislik, hukuki ve çevresel risklere yönelik danışmanlık hizmeti alınması hem bankalar, hem de yatırımcılar açısından aydınlatıcı olınaktadır. Projenin gerektitdiği yasal izin ve onayların tam ve yürürlükte olduğunun, üretilen enerjinin satışı ve hammadde tedariki konusunda karşılaşılabilecek pazar risklerinin kontrol altına alındığının denetlenmesi ve bu denetimlerin periyodik raporlamalarla tüm proje taraflarınca takibi önemlidir. Proje finansmanı, çok taraflı bit yapısı olan ve her ilişkinin çeşitli sözleşmelerle düzenlendiği bir finansman türü olduğundan, kredi, teminat ve proje sözleşmeleri arasında tam bit uyum sağlanmalı ve proje taraflarının birbitlerine bilgi aktarımı, şeffaflık ve hesap verebilirlik konularında gerekli bilinci taşımaları gerekınektedir. Enerji projelerinin finansmanının sağlıklı olarak sağlanması için gerçekleştirilmesi gereken düzenlemeler nelerdir? Bankaların, yatırımcıların ve nihai tüketicinin piyasadaki gelişmelerden olumsuz etkilenmesini önlemek için enerji piyasası mevzuatındaki boş lukların, bütün oyuncuları koruyacak şekilde doldurulması önem taşımaktadır. Ayrıca, projelerin çevresel etkilerine ilişkin toplumsal duyarlılığın arttığı dikkate alınarak ÇED raporu temin prosedürlerinin daha hassasiyetle denetlenmesi, yatırım aşamasında da yatırımcının çevre mevzuatına uyumunu takip etme görevinin ve gerekli kontrollerin kamu otoritesi ve özerk kuruluşlar tarafmdan yapılması bankalar açısmdan destekleyici olacaktır. Özellikle yenilenebilir enerji kaynaklı projelerin finanse edilebilirliğini olumlu etkileyecek elektrik alım garantilerinin kanun ve yönetmeliklerle güvenceye alınması, bankaların lisansa müdahale haklarını ne şekilde kullanabileceklerinin yönetı11eliklerle daha açık hale getirilmesi, DUY piyasasının daha şeffaf ve derinliği olan bir yapıya kavuşması için gereken düzenlemelerin yapılması, uzun süreli ikili elektrik alım-satım anlaşmalarmm teşvik edilmesi ile piyasanın spot satışların ağırlığmdan kurtarılması, doğalgaz ve kömüre dayalı üretim yapan santral- !erin hammadde temin koşullarının önemi dikkate alınarak emtia alım satımma yönelik uzun vadeli türev işlem piyasalarmın geliştitilmesi gibi düzenlemelerin yapılmasmm da ülkemizde enerji piyasasınm gelişmesine katkıda bulunacağı düşünülmektedir. Firma olarak enerji sektörüne yönelik çözümlerinizden bahseder misiniz? Enerji sektörünün ülke gelişiminde, üretimin ve istihdamm artırılmasında ve dışa bağımlılığm azaltılmasında sahip olduğu hayati önemin bilincini hissederek proje finansmanı çalışmalarını tüm hızıyla sürdüren İş Bankası, geçmişte olduğu gibi gelecekte de fizibilitesi güçlü, gerekli yasal izin ve onayları tamamlanmış, kaynak planlaması ve teknik altyapısı iyi hazırlanmış, çevreye zarar vermeyen enerji projelerini desteklemeyi sürdürecektir. Esasen bankamız hali hazırda sektöre en fazla kaynak aktaran finans kurumlarından biri durumundadır. Bu kapsamda uzun vadeli ve yüksek tutarlı proje kredileri sağlandığından, yatırımların hukuki, teknik, ekonomik risklerinin iyi analiz edilerek kontı·ol altına alınmasmda, kamu otoritesinin piyasadaki düzenleyici rolü ve yatırımcı firmaların bilinçli yatırım kararları bankamız açısından özel önem taşımakta ve uzun vadeli risklerin alınmasını kolaylaştırmaktadır. Enerji yatırımları ciddi tecrübe ve bilgi birikimi gerektitdiğinden bankamızın proje değerlendirmelerinde proje kadar yatırımcı kuruluşları da çok derin bir analize tabi tuttuğu, mali süreçlerinin yanı sıra konularındaki deneyimlerini incelediği ve finansman kararlarmda son derece seçici olduğu özellikle belirtilınelidir. ■ ENERJi DÜNYASI TEMMUZ-AGUSTOS 2010 53
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=