Kojenernsyon sisteminin ulusal enerji sistemindeki payı Türkiye'de bölgesel kojenerasyon uygulaması ne durumda ? bölgesel ısıtma ve soğutmayı genişletmek için ne yapılması lazım ? Türkiye'de 50 yıldan daha uzun süre elektrik ve ısı üretimleri farklı tekellerin elindeydi. Elektriği TEK üretiyordu ve başka alternatifi de olmadığı için sanayicilerimiz ve insanlarınuz bulduğuyla yetinmek dururnundayclı. Eleku·ik kesintileri sanki, bu ülkede yaşayanların kaderi gibi algılaıuyordu. Evlerimizin ısıulması yakın zamana kadar kömür ve linyit mafyalarının elindeydi. Rahmetli Özal'la birlikte düşüncelerimize ve yaşam tarzımıza koyduğumuz engeller önceleri tartışmaya açıldı; sonra da yasal alt yapı değişiklikleri başladı. Sanayici keneli elektriğini üretemez miydi? Ankara, Bursa, Eskişehir ve İstanbul'da boğulma sınırına ulaşan hava kirliliği, doğal gaz kullanarak giderilemez miydi? Bu tartışmalar, özel ve temiz enerji üretimlerini gündeme getireli. Bu arada, önceleri kömürün ve sonra da -fuel oil'in boğucu havasına karşı atağa geçen kombi lobisi kat maliklerinin konfor sendromundan yararlanarak milyonlarca kat kaloriferi pazarladılar. Kombi lobisinin Lale Devri "Enerji Tasarrufu Kanunu" çıkıncaya kadar sürdü. 2007'de çıkartılan Enerji Tasarrufu Kanunu, insanlarınuzın beynine "en karlı yaurıın tasarruf edilen enerjidir" kavranuıu yerleştirdi. Enerji tasarrufu ön plana çıktı. Binalarda ve toplu konutlarda m.ikto kojenerasyon ve mini kojenerasyon uygulamaları başladı. Özel konut sektörü kuracağı yeni siteleri kojenerasyon veya trijenerasyon sistemleriyle ısıtılıp soğutulacağııu duyurarak, kat maliklerinin ısıtına aidatlarını % 20 daha az ödeyeceklerini reklamlarda kullanmaya başladılar. Böylece Türkiye 50 yıl gecikıneyle, gelişmiş Avrupa Ülkelerinin trijenerasyon teknolojisini özümlemeye başladı. Kojenerasyon bazlı bölgesel ısıtma ve soğutma dünyada, niçin bu kadar hızlı gelişiyor? Kojenerasyon bazlı ısıtma ve soğutma sistemleri, sanayicilere ve vatandaşlara büyük avantajlar sağlıyor. Bunlann başlıcaları : t Yakıtın max.veriınle kullanımı t Çok düşük CO 2 emisyonları t Enerji tüketiminde tasarruf t Düşük iletim ve dağıtım kaybı t Bölgesel enerji kaynaklarııun kullaıumında optimizasyon Bölgesel ısıtma ve soğutma , kojenerasyon ve bölgenin diğer enerji kaynakların111 (CCPP, çöpler, jeotermal, biomass, güneş ve rüzgar) birlikte kullanınu. Saatlik, günlük, mevsimlik enerji kaynağı arzı değişikliklerinde ortaya çıkabilecek dengesizlikleri, başka kaynaklarla dengeleyebilme imkanı vermektedir (kurak mevsimlerde veya rüzgarsız günlerde, daha çok kojen. üretimi gibi). Bir bölgede pek çok kaynağın emre amade bulunması, akıllı (smart) sistemlerin uygulaıunasııu zorunlu kıldığı için, insan eli değmeden kaynak optimizasyonu yapılabilmektedir. Bir örnek vermek gerekirse, Alınanya'da rüzgar enerjisi kapasitesi 25.000 M\V'a çıkarken, 35.000 J\ıIW'lık da basit çevrim veya kojenerasyon modunda çalışan gaz motoru veya gaz türbini tesisi kurulmuş tur. ENERJi DÜNYASI EYLüL 2010 81
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=