bu kamu kuruluşu beklenen atılımı yapamamıştır. Bu sektörde acil tedbirler kaçınılmazdır. Özel sektör üretiminin teşvik edilmesi ve uzun vadeli yatırımlar için gerekli güvencelerin sağlanması önem arz etmektedir. Amasra B sahasından üreteceği kömürle bir santralı besleyecek olan özel sektör projesinde devletin yeni çözümler üretmesi gereklidir. Türkiye Linyit Sektörü ■ Yerli fosil kaynak olarak en büyük potansiyele sahip olduğumuz linyit sektöründe, özel sektörün ki.içi.ik sahalardaki yatırım çabaları devam ederken, en bi.iyi.ik rezerve sahip olan Afşin-Elbistan havzasında 90'lı yılların sonunda ihale edilerek 2004'te devreye giren B santrali dışında yeni bir adım atılamamıştır. ■ İyi bir planlama ile daha üç-dört santralin kurulabileceği AfşinElbistan havzasının bir master planı yoktur, dolayısı ile her yeni santral ve açılan maden ocağı, daha sonraki yatırımları dikkate alacak şekilde planlanmalıdır. Master plan konusunda başlayan çalışmalar çok önemlidir. Bu konu aşağıda değinilen diğer sorunlarla da yakından ilgilidir. ■ Bölgede ileride santral kurulacak kömür rezervinin üzerinde yerleşim devam etmekte, hatta kamuya ait yeni binalar yapılmaktadır. Havza planlaması yapılarak, yeni yapılaşmanın önüne geçilmeli hatta yerleşimler uygun yerlere taşınmalıdır. ■ Kömür havzasının tam ortasından geçen Hurman çayının, nereye nakledileceğine karar verilmeli ve uygulanmalıdır. ■ Sadece B santrali değil, yapılacak C ve D santrallerinin de soğutma suyunu temin edecek baraj inşaatı biran evvel gerçekleştirilmelidir. ■ Bölgede kurulacak santrallar için gerekli iletim hattının planlaması ve yapımına başlanmalıdır. ■ B santrali için ÇED onayı, A santraline de atık gaz arıtma tesisi kurulması şartı ile verilmiştir. Bugüne kadar yapılmayan arıtma tesisinin biran evvel yapılması gerekmektedir. Bu aynı zamanda devletin bölgede yaşayan insanlara verdiği önemin de bir göstergesi olacaktır. ■ Tarım arazileri maden ve santral için kamulaştırılan bölgede, yeni yapılacak santrallere eskisi kadar sıcak bakılmamaktadır. Kamulaştırılan arazilere eşdeğer bir alanın, tarım yapmak üzere eski sahiplerinin kullanımına açılması önem arzetmektedir. Dünyada buna benzer uygulamalar yaygın olarak vardır. ■ Yukarıdaki başlıklardan da görüldi.iği.i üzere, kömür sahasının sahibi devlet, bu sorunların nasıl ve hangi süratte çözüleceği belli olmadan, Afşin-Elbistan C santralini rödevans usulüyle ve elektrik alım garantili olarak ihaleye çıkarmış, fakat yeteri kadar ilgi görmemiştir. Verilen tek teklif de yeterli görülmeyerek ihale iptal edilmiştir. Bütün bu sorunlara cevap verecek bir havza kanunun si.irade çıkarılması ve uygulamalara başlanması gerekmektedir. Yıl Üretim İthalat Tüketim 2000 2.259 12.990 15.393 2001 2.357 8.028 1 1 .039 2002 2.319 1 1 .693 13.830 2003 2.425 16.166 17.535 2004 2.070 16.427 18.904 2005 1 .900 17.360 19.421 2006 2.319 20.286 22.798 2007 2.492 22.946 25.224 2008 2.601 19.489 22.720 2009 2.863 20.364 23.698 • 1 1 milyar kWh/yıl potansiyel, 32%'si işletmede • Özel sektör üretiminin desteklenmesi (rödövanslı üretim ~1 mil t) • Amasra B elektrik santrali Yıl Üretim 2005 57.708 2006 61 .484 2007 72.121 2008 76. 171 2009 75.577 • 120 milyar kWh potansiyel (37% işletmede) • 1 1 ,5 milyar t rezerv • ~40%'ı Afşin-Elbistan • ~58%'i <1500 kcal/kg • ~6%'sı >3000 kcal/kg • Yeni santrallere destek • Afşin-Elbistan havza kanunu Yenilenebilir Enerji 2023 Hedefleri ■ Su: elektrik üretimi, 140 milyar K\Xfh hedefi (% 37 işletme, % 15 inşaat). Hedefe ulaşılabilmesi için özel sektörün önüne çıkan engellerin kaldırılması gerekmektedir. ■ Rüzgar: elektrik üretimi, 20.000 M\Xf (2010 sonu 1329 l\ıI\'(/ işletmede). Rüzgar konusunda iletim şebekesi en önemli engel olmaya devam etmektedir. ■ Jeotermal: 600 MW'e. Sadece elektrik üretimi değil, asıl potansiyelin olduğu jeotermal ısı kullanımı büyük ölçüde birincil enerji tasarrufu sağlamaktadır ve teşvik edilmelidir. ■ Güneş: elektrik üretimine yönelik argümanlar "yüksek maliyet, itl1al teknoloji" gibi geçerli olsada ülkemizde güneşten ısı üretimine yönelik büyük üretim kapasitesi vardır. Bu teknolojinin çok az kullanıldığı Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da yaygınlaştırılması, yoğun olarak kullanıldığı Akdeniz ve Ege de ise soğurmalı soğutucu (absorbtion ehiller), teknolojisinin yaygınlaştırılması gerekmektedir. Akdeniz çanağında bu teknolojiyi teşvikle veya yapı mevzuatı ile mecbur nıtarak yaygınlaştıran ülkeler mevcuttur. ■ ENERJİ DÜNYASI MART2011 73
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=