Enerji ve Çevre Dünyası 85. Sayı (Nisan 2011)

Her elektrik üretim tesisi kurulurken, işletilirken (yani elektrik üretirken) ve ömrünün sonunda sökülüp yok edilirken CO2 salıma neden olmaktadır. Salınım miktarı tesisin cinsine, teknolojisine ve kullandığı birincil (primer) enerji kaynağına bağlı olarak değişmektedir. Aşağıdaki tabloda değişik birincil enerji kaynağı kullanan elektrik üretim tesislerinin 1 kWh elektrik enerjisi üretebilmek için çevreye saldığı ortalama CO2 miktarları verilmiştir: Elektrik Üretim Tesisi CO2 Salımı (gram/ kWh) Linyit Kömürü Yakan 950. . ... 1300 Taş Kömürü Yakan 650. . ... 1 100 Petrol Türevleri Yakan 850 . . . . 890 Doğalgaz Yakan 410 . . . . 640 Nükleer Enerji Kullanan 20. . . .35 Su Enerjisi Kullanan 20. . . .40 Rüzgar Enerjisi Kullanan 10. . . .25 Güneş Enerjisi Kullanan 30....110 Ülkelerin elektrik üretiminden kaynaklanan toplam CO2 salınım değerleri, sahip oldukları üretim tesislerinin teknolojik özellikleri ve kullandıkları birincil enerji cinslerinin karışımından bağımlı olarak önemli farklılıklar göstermektedir. Aşağıdaki tabloda Almanya ve Türkiye'nin elektrik üretiminde 1-aıllandıkları birincil enerji kaynaklarının tiplerine göre dağılımı verilmiştir. 82 milyon nüfusa sahip Almanya'da 2010 yılı itibariyle yaklaşık 600 1Wh brüt elektrik üretilıniş ve 500 gram / kWh CO2 salınım ortalamasıyla atmosfere toplamda 300 milyon ton CO2 salıruruştır. 72 milyon nüfusa sahip Türkiye'de 2010 yılı itibariyle yaklaşık 210 TWh brüt elektrik üretilıniş ve 600 gram / kWh CO2 salınım ortalamasıyla atmosfere toplamda 126 milyon ton CO2 salınmıştır. Üretimde KullamJan Birincil Almanya Türkiye Türkiye'de tüketilen enerjinin yaklaşık %73'ü ithal edilınektedir. Doğalgazın % 98'i, ham petrolün ise % 91'i ithal edilmektedir. Birincil enerji ithalarımızın değeri içinde bulunduğumuz dönemde yıllık 35 - 40 milyar dolar kadardır. Önümüzdeki yıllarda hem kullanım miktarımızın artacağı, hem de dünyada petrol, doğalgaz ve kömür fiyatları yükseleceği Enerji Kaynağı (%) Doğalgaz ve Petrol 19 Kömür 42 Su (Hidrolik) 3 Nükleer Enerji 23 Yenilenebilir Enerjiler 13 Toplam 100 Brüt Elektrik Üretimi Twh 600 Co , Salımı Gram / kWh 500 Toplam Co, Salımı Milyon Ton 300 Türkiye elektriğinin %19'umı su, rüzgar, güneş, jeotermal ve biogaz gibi yenilenebilir kaynaklarla, % 81 'ini ise doğalgaz, petrol ve kömür gibi fosil bazlı kaynaklarla üretmektedir. Almanya elektriğinin % 16'sııu su, rüzgar, güneş, jeotermal ve biyogaz gibi yenilenebilir kaynaklarla, % 23'ünü nükleer enerjiyle, % 61'ini ise doğalgaz, petrol ve kömür gibi fosil bazlı kaynaklarla üretmektedir. Elektrik Enerjisinin Verimli Kullanımı Türkiye'de birincil enerji de, elektrik enerjisi de yeterince verimli kullanılmamaktadır. "Enerji yoğunluğu", yani bir ülkenin gayri safi yurtiçi hasıla başına tüketilen birincil enerji miktarı o ülkenin enerjiyi ne kadar verimli kullanabildiğinin en önemli göstergesi olarak kabul edilmektedir. Aşağıda Türkiye ve diğer bazı ülkeler için rakamlar verilmiştir: Örnek Ülkeler E n( Te rEj iPY/ oIğ0u0n0l u$ ğ) u Türkiye için 0,30. . ...0,35 Oecd Ortalaması 0,18.....0,20 Ab Ortalaması 0,15.....0,18 Japonya 0,09....0,11 Resmi istatistiklere göre Türkiye enerjiyi örneğin Japonya'ya göre yaklaşık 3 kat, OECD ve AB ülkelerine göre de yaklaşık 2 kat daha verimsiz kullanmaktadır. ( 5 % 3 ) 2 1 8 8 -- 2 10 1 1 00 6 12 0 6 0 için, birincil enerji ithalatımızda katlanarak artacak ve ekonomimizi zorlayan baş unsurlardan biri olacakrır. Türkiye'nin 2011 yılında 180 TWh'lik net iç tüketim.inin olacağı ve bunu karşılamak için de brüt 220 TWh'lik elektrik üreteceğini söylemiştik. Üretimin tüketime oranı 220 / 180 = 1,22 olınaktadır. Yani kullanım noktasında gerçekleştirilecek 1 kWh'lik tasarruf, üretimde 1,22 kWh'lik tasarruf anlamına gelınektedir. Tüketimde 1 kWh tasarruf => Üretimde 1,22 kWh tasarruf Türkiye'nin elektrik üretiıninde kullandığı birincil enerji kaynaklarının karmasının sebep olduğu CO2 salınımı 1 kWh'lik üretim için ortalama 600 gramdır. Buna göre kullanım noktasında gerçekleştirilecek 1 kWh'lik tasarruf, üretimde 1,22 x 600 = 732 gram CO2 salımını önlemektedir. Tüketimde 1 kWh tasarruf => 732 gram daha az CO2 Türkiye'de kullanım noktasına ulaşan 1 kWh'lik elektrik enerjisinin üretim, iletim ve dağıtım operasyonlarından kaynaklanan maliyeti O,1 dolar kadardır. Dolayısıyla kullanım noktasında gerçekleştirilecek 1 kWh'lik tasarruf, Türkiye için 0,1 dolar tasarruf anlamına gelınektedir. Tüketimde 1 kWh tasarruf => İşletme giderlerinde 0,1 dolar tasarruf ENERJi DÜNYASI NISAN2011 45

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=