puanı (17-22 arası) 26,639 kr/kWh, gece (22-06 arası) 7,137 krş/kWh ödeyecekler. Görüldüğü gibi özellikle gece fiyatları çok düşük. Enerji yoğun sanayilerin, üretim ağırlıklarının neden gece vardiyasına kaydırmadıklarının cevabını arıyorum. Bilenlerden açıklama rica ediyorum. Geçeffha"fta bir sanayicinin kuracağı kojenarasyon tesisi için Adana Organize Sanayi Bölgesine gittim. AOSB yaklaşık 80MW'lık elektrik ihtiyacını TEDAŞ'tan veya Bölge Dağıtım Şirketinden değil, başka bir özel şirketten alıyor. Bu şirket, TETAŞ'a YİD sistemi ile kendi santralında ürettiği elektriği satarken, İran'dan ithal ettiği elektriği, yukarıda verdiğimiz TEDAŞ tarifesinden %8 daha ucuza AOSB'ye sarıyor. Yani tek zamanlı tarife AOSB'ye yaklaşık 14,2 krş/kWh'a geliyor. Elektrik üretim şirketlerinin pek çoğu elektriği daha düşük fiyata PMUM'a satıyor veya satmak zorunda kalıyor. Böyle olunca, 29 Aralık'ta çıkartılan 6094 sayılı Yenilenebilir Enerji Kanunu revizyonundaki 7,3 dolar cent/kWh'ın (yaklaşık 11,0kr/kwh) hiçbir kıymeti kalmıyor. Tek zamanlı tarife bunun çok üzerinde. Ancak bu tarifeden çok, fiyatları, piyasa belirliyor. Piyasada son 4 ay içinde fiyatların %15 düştüğünü görüyoruz. Gece vardiyasında fiyatlar çok düştüğü için, özellikle kombine çevrimine dayalı gaz santrallerinin, "cycling mode"da çalıştıklarını yani puant saati bitince (saat 22'deU" sonra) üretim ünitelerini devreden çıkardıklarını ve kazanlarını da bastırdıklarını (hat stand by) gözlemliyoruz. Çünkü gece vardiyası fiyatları doğal gaz faturasını bile karşılamıyor. Hal böyle olduğuna göre, elektrik üretim yatırımları neden bu kadar büyük ve hızlı? İki önemli nedeni var. Birincisi elektrik tüketim artışı bu yıl Ocak ve Şubat aylarında sırasıyla %13,2 ve %12 artışları ile tarihi tavan yaptı. Buna bakarak analistlerin, 2011 ve 2012 yıllık artışlarının, %10'un altına düşmeyeceğini hesaplıyorlar. Bu da, yılda 21 000 GWh'lık elektrik tüketim artışına ve ortalama 5000 saatlik çalışma saatine göre, 4000 MW'lık yıllık yeni kapasiteye tekabül ediyor. dayanılmazlığı. Çok sıcak geçen yazlarda, yaz puantı her yıl 1000 MW artıyordu. Geçen yaz ülke puantı Ağustos ayında yaklaşık 35.000 MW oldu. Bu yıl %10'luk talep artışını da katarsak, yaz puantının 38.000 MW seviyesine yükseleceğini hesaplıyoruz. Eski linyit ve kömür santrallerinin işletme hakkı devirleri tamamlanmadan ve bunların revizyon ve yenilenmesi yapılmadan, 38.000 MW'lık kapasiteyi toplayabilmek çok zor görünüyor. Hele barajlarımıza su gelişi azalırsa. Bu hesapları yapan yatırımcılar, küçük ünite güçlerinde gezinen akarsu ve rüzgar santralarından çok, daha büyük kapasiteli doğal gaz kombine çevrim santralarına yöneldiler. Şu anda, lisans almış veya başvurusu incelemeye alınmış, 10.000 MW'lık doğal gaz kombine çevrim santrali var. Ayrıca toplam 6000 MW da başvuru aşamasında. Yatırımların hızlanması TEİAŞ'a yeni görevler yüklüyor. Tam 10 yıl önce çıkartılan 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu sadece, piyasayı regüle edecek kuralları koymakla kalmadı. Üretim ve dağıtım sistemlerinin ayrıştırılmasını (unbundling) da getirdi. Bunun tek bir istisnası var, o da TEİAŞ. Elektrik iletim sistemlerimizin omurgasını oluşturan TEİAŞ için ayrıştırma öngörülmedi. Geçen 1O yıl içinde elektrik üretim kapasitesi %60 arttı. Kaburga çatırdamaya başladı. Bu arada hiçbir yeni hat veya kapasite artışı da yapılmadı. Bu yüzden yukarıda sözünü ettiğimiz büyük santrallerin Dağıtım Merkezlerine bağlantı olurlarının verilmesinde çok büyük sıkıntılar yaşanıyor. TEİAŞ/APK dairesinin, bölgedeki arz/talep ve aktif/reaktif dengelerini, 2030 yılına kadar hesaplanan elektrik talep artışlarını da dikkate alarak yeniden gözden geçirmeli, çıkan sonuçlara göre de, yeni hatların yapılması, eski hatların kapasitelerinin arttırılması ve de gerekecek teknoloji yeniliklerinin hayata geçirilmesi gibi yatırımlar programa alınmalıdır. TEİAŞ'ın özelleştirilmesi gündemde olmadığında göre, daha önceki çalışmalarını takdir ettiğimiz APK Dairesi'nin, bütün bu hesapları yaparak oluşturacağı yeni yatırım plan ve programlarını ve oluşacak yeni kapasiteleri kamu oyuna açıklamalıdır. İkinci neden de, sosyo ekonomik hayatımıza oldukça -- - -�a:kırrzanınrrda-gireffklima-ların--yaratt:ığı-talep-artışını," n�- -Bostça-ve--Hoşça-kalınc-- - - - -- - -- - - - - - - ENERJi DÜNYASI NISAN2011 3
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=