Enerji ve Çevre Dünyası 85. Sayı (Nisan 2011)

Makale ■ bağlantılar kullanılarak çoklanır. Türkiye de kurşun asit akü üretimi yapan irili ufaklı birçok firma olmasına karşın AGM, VRLA tipi ve jel tipi akü üretimi büyük çoğunluğun ürün yelpazesinde yer almamaktadır. Rüzgar enerjisinin depolanmasında güneş için kullanılan aküler yoğun olarak kullanılmakla birlikte rüzgar tarlası kurulan bölgelerde akü blokları yerine alternatif olarak NaS (sodyum sülfür) bataryalar ve redoks bataryalar kullanılmaktadır. NaS bataryalarJaponya da ticari olarak kullanılmakta olan sistemlerdir. Çalışma sıcaklığı 300 °C ve verimi %89'dur. Anot olarak Na ve katot olarak ergimiş kükürt kullanılmaktadır. Yüksek sıcaklıklı bir sistem olduğundan işletme şartları zordur. Japonya da 190 kurulu tesis 270 MW kurulu güç bulunmakta olup Pik zamanlarda 6 saat çalışmaktadır. En büyük pil 34 MW olup ABD 9 MW tek modül yapmaktadır. Bu gün için Dünya da yılık üretim kapasitesi 90 MW olup 2010 için ABD, Japonya, Avrupa da 150 MW tesis planlanmaktadır. Redoks bataryalar (flow battery olarak ta adlandırılmaktadır) elektrokimyasal bir enerji depolama sistemidir. Elektrolitler aktif malzemeleri içerir ve bir birinden ayrı tanklarda depolanır. Tanklar ayrı olduğundan çalışmadığı zaman negatif ve pozitif aktif madde- ( ...,.,..,. ..n'W.T --, Şekil 5. Isıl güneş enerji depolama [7] 70 ENERJi DÜNYASI NISAN 2011 Resim 1. Pompalanmış su depolama (81 !eri arasında temas yoktur. Dolayısıyla kendiliğinden deşarjı oldukça h.-üçi.iktür. Çalışır durumdayken; tanklar içinde yer alan aktif madde içeren elektrolit bir pompa yardımıyla tankların dışındaki dizgeler içinde dolaştırılır. Dizgeler yakıt pillerinde de kullanılan membranlarla ayrılmıştır. Reaksiyon bu membran yardımıyla dizgelerde gerçekleşir. Elde edilen elektrik dış devreden kazanılır. İlk yapılan şekli Zn/Cl batarya olup Zn/Br, vanadyum (1.41 V at 25 °C) ve sodyum sülfat/sodyum polisülfat kullanan çeşitleri bulunmaktadır. Bataryanın kapasitesi kullanılan elektrolitin miktarı arttırılarak arttırılabildiğinden rüzgar tarlalarında yüksek miktarda enerjinin depolanması için kullanılabilmektedir. Büyük sistemler de bir tesis gibi çalışmakta olup 1 kW'tan başlayarak MW'lar mertebesine kadar elektriğinin depolanmasında ve gece ucuz elektriği depolama olanağını h-.ullanmak için kurulmaktadır. Türkiye de bu uygulamalarla ilgili çalışma bulunmamaktadır. Süper Kapasitörler Ultrakapasitör ve süperkapasitör deyimi genel olarak sıvı elektrolit içerisindeki çok yüksek yüzey alanına sahip karbon iki elektrot arasında elektrik depolayabilen cihaza verilen genel addır. Enerji elektrotlar arasında şarj transferiyle depolanır. Depolayabildiği enerji düşük olmasına karşın güç seviyeleri yüksekHeat Exhausı Photo Courtesy ofCAES Development Company Şekil 6. Sıkıştırılmış Hava Enerji Depolama [9]

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=