Makale ■ Sıkıştırılmış Hava Enerji Depolama (Compresed Aır Energy Storage (Caes) Hava yer altı maden yataklarında ya da tuz kayaları içine açılan oyuklarda depolanır. Yer altındaki bu oyuklar doğal oyuklar, terk edilmiş maden yataklar v.b. olabileceği gibi oyuk nız yatağındaki tuzu ergiterek de açılabilir. Bu işlem zorlu ve uzundur. Depolamaya yeterli büyüklükte bir oyuk Yaklaşık 1,5-2 yılda açılabilmektedir. Gaz türbinlerinde kullanılan gazı %40 oranında azaltarak aynı miktar elektrik üretimi sağlayan bir sistemdir. Sistem elektriğin ucuz olduğu saatlerde harcadığı yakıtın 2/3'ü kadarını havayı tuz yataklarına basmak için kullanır. Üretime gereksinim olan zamanda türbine/piston hareketine bu hava beslenerek gaz tüketimi düşürülür. İlk ticari sistem 290 MW olup Hundorf, Almanya'da 1978 de kurulmuştur. En büyük uygulaması 2700 MW olup Norton, Ohio'dadır. Bu tesis yapım aşamasında olup. 9-ünite havayı 103 bar da 670 m derinlikteki kireçtaşı madenine basacaktır. Süper İletken Manyetik Enerji Depolama (Superconducting Magnetıc Energy Storage (Smes) Enerji iyi izole kaplardaki çok soğuk sıvılar (sıvı helyum) içine yerleştirilmiş süper iletken bobin içinde depolanır. Enerji DC elektrik akımının, sıfıra yakın dirençteki süper iletken bobinlerde manyetik olarak dolaşmasıyla depolanır. Buzdolabı büyüklüğünde alanda 250 kW-h enerji mikro-saniyelerle ve mükemmel bir gerilim dengesinde depolanır. Ancak depolama kısa sürelidir (1-60 sn). Kapasite 0,3-3 MW arasında olup verim %90 dolayındadır. Sistemin maliyeti yüksek olup özel uygulamalarda uygulama alanı olabilir. 72 ENERJi DÜNYASI NiSAN 2011 Depolama Teknolojilerinin Kıyaslaması Elektrik enerjisi depolama teknikleri uygulamanın türü, yeri ve büyüklüğüne bağlı olarak birbirlerine göre üstünlüğe sahiptir [10]. Sistemlerin uygulamaya göre kıyaslamalı tablosu şu şekildedir: Sonuç Uygulama türü, gereksinim, doğal imkanlar ve maliyet değerlendirilip en uygun depolama tekniği seçilmelidir. Küçük uygulamalarda batarya blokları kullanılabilir. Gerilim dengeleme ve güç kalitesi arttırmada flow batarya, flywheel, süperkapasitör ve SMES değerlendirilmelidir. Akifer bölgelerinde, terk edilmiş tuz/maden yataklarında basınçlı hava depolama uygulaması çalışılabilir. Pompalanmış su depolama önemli bir alan olup değerlendirilmelidir. Bu sistemleri hibrit kullanan çözümler çalışılmalıdır. Kaynaklar 1. BP Statistical Review of World Energy 2007, BP p.l.c. 2. Worldwide trends in Energy use and effıciency, IEA, Energy indicators,2008 3. Mazman M., "Enerji Depolama Teknolojileri", Kimya Mühendisliği Dergisi, sayı:173, sayfa:10-14, Kasım 2009 4. Mazman M., Uzun D., Kaypmaz C., Köylü Tokgöz S., Biçer E., Yıldız A., Enerji Verimliliği ve Batarya Teknolojileri, TMMOB Makine Mühendisleri Odası, II. Enerji Verimliliği Kongresi / 0911 Nisan 2009, TÜBİTAK UME Gebze-Kocaeli 5. http://www.ngk.eo.jp/english/ products/power/nas/installation/ index.html 6. http://www.vrb.unsw.edu.au/ 7. http://jcwinnie.biz/ wordpress/?p=2478 8. http://www.freerepublic.com/ focus/f-news/1977573/posts 9. http://zebu.uoregon.edu/disted/ ph162/18.html 10. Electrical Power Quality & Utilization Magazine,Volume 4, Issue 1, mart, 2009 Abstract The world energy requirement is mostly supplied by fossil fuels. The world is facing some threats in the energy sector, including depletion of resources, environmental damages caused by excessive energy consumption and the use of high energy sources, such as petroleum and coal. To reduce fossil fuel use is recommended to use renewable resources. Most important ways in electricity production from renewable sources are wind and solar energy systems. However, the twu sources in terms of the process of discontinuous and the intensity are not homogeneous. This situation is creating voltage problems on the grid. Also direct connection to the grid is big problem in these systems. üne of the proposed for the solution of the problem is storing the generating electricity. Electrical Energy storage techniques are Batteries, Flywheel, Solar thermal electric storage (STES), Pumped hydro storage (PHS), Compressed air energy storage (CAES) and Superconducting Magnetic Energy Storage (SMES). This artiele is aiming to give information about electrical energy storage systems. lt gives system selection parameter for application area and application size. Alsa it is aiming to give information about battery technologies which could be used in renewable source. Keywords: Electrical Energy Storage, battery, renewable energy, Pb-acid ■
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=