Makale ■ DN1oKçU. DMr.üEherngdül YAŞAR islik F kül D a o tesi, Petrol ve ğalgaz Ivfüh. Bölümü İskenderun-Hatay JFaEsmRRin LE UMGÜLtd. NŞ Eti. İRsviçre Sentetik Alçı Taşının Santrifüj Yöntemi İle Üretimi 1-Giriş Ülkemizde artan enerji ihtiyad nedeniyle kömür ile çalışan termik santr yakmakta bıllanılan düaşlülekrinkainlosayiıksıöamrtümrlaekrtçaevver ril e sorunlaıına yol açmaktadır. Yanma sonucu ortaya gç ıakzaınd eS sOü lxf ügraizzlaasıyı onnı t suitsatbe mi l ml eerki ki ça ilns i ykuuml l a snüı lla nt bv ea yc aa fi sülfat esaslı çamurlar meydana gelmektedir. Bu santrallerde kalsiyum esaslı yıkay:ıa kule sistemlerinde yan ürün olarak sentetik alçı taşı oluşmaktadır. Alçıtaşı Gips) iki molekül su içeren kalsiyum sülfatrır (CaSO 4 +ZH,O). Doğal anhidritin (CaSO J milyonlarca yıl içerisinde hidratize olması sonucu oluşmğu kabul edilir (Bates, 1969). İkincil ürün olmasına karşın alçıtaşı doğal anhidritden daha y6 aşyegkı ni l doel abrualku tnaunrı .nBı ruvnel akr u; lAl anrhu liı dı· .r Ai t , l çBı at as şs ıa nd oi t ğ, Ja idpas , As ul zb aktarl, sİi ypue mk J ispü sl fi avt et ı rS. eDl eonği tatdi ra. Dg eonğeal lli ka nl ehai dl çrıittasşuı i l e birlikte yataklandığı görülür. Bazı ülkelerdeki sül fürik asit üretimi dışında yakın tarihlere kadar fazla kullanım alanı bulunamamıştır. Ancak 30 yıldan by aupyı ma nı na dkai möynae me n kdaüzsat rni smi nı şd er .vTe üi nr kş ai yaet ' dmeaal zl çeımt aeşlıe r i tı İç Anadolu, Güney ve Güneydoğu Anadolu'da yaygın olarak bulunmaktadır. Doğal alçıtaşının yanı sıra termik santraller ve gübre fabrikalarında baca gtialmzıedketseüvlfeüdriezğaesryloenn üniteleekrtine den sentetik alçı üre dirilm dir). Sentetik Bacagazı Alçılarının bulunduğu Termik Santrallerin yerleri; Ankara-Çayırhan Termik Santrali, Bursa-Orhaneli Termik Santtali ve Muğla-Yatağan Termik Santrali'd bf ougl ui bnsd(uGğ uü byreer lFear ;bBr iakna l a r ı Ü r ü n ü ) i rS. eAnytreı tciak FAol sç ı dırma-Bağfaş Gübre Fabrikası, İzmit-Fürsan Gübre Fabrikası ve AdanaYumurtalık Toros Gübre Fabrikasıdır. 2- Desülfürizasyon Baca gazları ile havaya atılan Kükürt dioksit (SO,) gazı bizim ülkemizde olduğu gibi diğer ülkelerde de hayati önem taşımaktadır. SO/nin havadaki gaz fazında katı partiküllerle veya su damlacıkları üzerinde birtakım reaksiyonlarla oksitlendi , Kü ği kı sül arkt tvrei oy ak ski tu ( , ) rSuOç ö k' ee ldmöen üi l eş t üa tğmü ovsef edradhean saoynrrı laadna sülfatlan oluşturduğu bilinmektedir. Bu nedenle hem SO/i hem de SO/ü birlikte SOx şeklinde ifade etruek yaygın bir kullanımdır. Yamua arrığı gazlardaki SOx'in %95 veya daha fazla kısmı SO 2 ve geriye kalan kısmı SO 3 moleküllerinden oluşur. SO 2 renksiz bir gaz olup, havada 0,3-1 ppm aralığında bulunduğu durumda ağızda karakteristik bir tat bırakmakta, 3 ppm'in üstünde ise boğucu bir hisse yol açmaktadır. Atruosferde hızlı bir oksitlenme ile SO3 ve sülfatlara dönüşür. SO 3 sülfirik asitin anhidridi olup; yağmur veya sis damlalarıyla asit damlacıklakr ı antıınp oa rl uç şamc ı ka lsaı nr ao lyuopl as çüal fra. tSaüel fraotsl aorl l iesrei gç öo rğüunnül ur ğı uş ı k t a 0.4-0.7 µm olup dalga boyları ile girişim yaparak görüş mesafesini azaltır ve güneş ışınlarını engellevyeerek yerel iklimlerde soğumaya yol açar (Okutan diğerleri, 1993). Yakıttaki SOx içeriği yakırın çeşidine göre değişmektedir. Bu bakımdan yakıt türüne göre desülfürizasyon uygulaması değerlendiıilmelidir. Çok büyük enerji tesislerinde özel ve daha sıkı emisyon limitlerine uymak için büyük yatı Korunması Yöne eliği uyraımrınlıcvaeeHnaavza%K9a0litaersıinin tm tma verimine sahip Baca Gazı Desülfürizasyonu (BGD veya DeSOx) kurmak zorunluluğu bulunmaktadır. Odürştüakboy ve küçük üniteler ise, hem biraz daha limitlere tabidir, hem de bunlardaki limitlere uymak üzere yapılacak oL·m arıtmanın bu kadar büyoür tka vbeor iymvlee rkeüuç lüakş mü na si tı ne lae rg ee mr e iks yyoonk tkuırs.ı tBl aumnael adreı n l e büyük tesislerinki kadar sıkı değildir. 3- Baca Gazı Desülfürizasyorı Yöntemleri Baca gazının kü1..iirt d cıyla 200'ün üzerinde ü io r k e sitten arındırılması ama tim tesisi geliştirilmiştir. Bu iki yüzü aşkın prosesten bir kısmı ekonomik ve teknik nedenlerle bırakılmış, bir kısmı ise uygulamaya geçmemiş araştı olan proseslerdir. rma ve geliştirme safuasında 1 16 ENERJi DÜNYASI MAYIS-HAZIRAN 2011
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=