ayrıntılı teknik çalışmaların yaptlması gerekli görülmektedir. Şebeke planlama ve gelişimiyle ilgili karmaşıklığı ortaya seren detaylı bir liste On Yıllık Şebeke Gelişim Planında bulunmaktadır. ENTSO-E, projelerin değerlendirilmesi için çoklu kriterlerin kullanıldığı bir yaklaşımı önermektedir. On Yıllık Şebeke Gelişimi Planında söz edilen koridorlara uygun olarak projelerin tasniflenebileceği düşünül mektedir. ENTSO-E içinde Avrupa'nın güneyindeki yenilenebilir kaynaklardan üretilen elektrik enerjisinin aktarılması konusunda ENTSO-E üyeliğimiz gerçekleştikten ve kalıcı bağlantımız tamamlandıktan sonra Türkiye'nin de bir koridor olması kaçınılmaz olarak değerlendirilmektedir. Ayrıca Kafkas ülkelerindeki ve ülkemizdeki hidrolik kaynakların üretiminin Avrupa sistemine aktarılması için Türkiye elektrik sisteminde bir koridor oluşturulması gerekecektir. 6. Süper Şebeke Uzun dönem planları açısından değerlendirildiğinde ENTSO-E, 2050 yılı Avrupa elektrik sistemini süper şebeke olarak öngörmekte ve deniz aşırı sistemleri de kapsayacak biçimde bu konu üzerinde ayrıntılı çalışmaktadır. Karbondioksit çıkışsız yenilenebilir santrallerin üretiminin genellikle tüketim ve depolama alanlarından uzak olması nedeniyle şebeke altyapısı projeksiyonlarında süper şebeke tesisi alternatifleri de dikkate alınmaktadır. Avrupa İletim Şirketleri ve ENTSO-E, bütün piyasa katılımcılarıyla güçlü iletişimini sürdürerek, gelecekteki süper Kıtasal boyutta elektrik enerjisi iletimi sorumluluğu Elektrik Otobanlarının da katkısıyla yerine getirilecekse bile, 400 kV şebeke ile yeni müşteriler elektrik enerjisi ile beslenecek ve elektrik santralleri sisteme bağlanacaktır. Süper şebekelerin mevcut ve yeni teknolojilerin karışımı olacağı düşüncesiyle, elektrik enerjisi iletiminin dinamiklerinin, (n-1) güvenlikli, güvenilir, ekonomik olarak mevcut sistemlerle birlikte süper şebekelerin planlanması, işletilmesi ve kısıt yönetiminin harmanlanması beklenmektedir. Buna göre, iletim şirketleri süper şebekeyi bir arıza sonrasında bir birini takip eden ardışık devre dışı olmalara, gerilim çökmesi ve sistem çökmesine neden olmayacak şekilde tasarlayacaktır. ENTSO-E 2050 yılı kıta Avrupası elektrik sistemi için sistematik olarak çalışmalar yapmaktadır. Bu çalışmalarla ilgili ENTSO-E yol haritasının 2011 yılı Temmuz ayında yapılacak görüşmelerden sonra hazır edilmesi planlanmaktadır. Bu çalışma ile Avrupa geneline istik rarlı, fızibıl ve verimli bir süper şebeke hazırlanması için ayrıntılı teknik analiz7. Akıllı Şebekeler ENTSO-E yakın gelecekteki en önemli önceliklerinden biri olan Akıllı Şebeke teknolojisine kapılarını açmıştır. Bu da elektrik iletim şebeke altyapısının bundan böyle bütüncül olarak ele alınması gerektiğini ortaya çıkarmıştır. Elektrik piyasasında uygulanan gün içi ve dengeleme piyasalarına ek olarak akıllı bekelerin de sistem güvenliği üzerinşde e önemli etkilerinin olacağı bilinmelidir. En önemli fark, üretimin yük değişimini takip ettiği yapıdan, üretimin ve yükün aralarında koordineli olarak belirlenen limitler içinde birlikte değiştikleri yapıya doğru kademeli olarak geçilmesidir, Alçak gerilim seviyelerine bağlı üretimin, elektrik makinelerinin ve şebekedeki yeni teknoloji ürünü teçhizatın artışı ile, Elektrik İletim Şirketlerinin, alçak gerilim seviyesindeki üretimi de gözleme ve sistemde sürekli değişen yükü ve üretimi dengeleme yeteneklerini arttırması sistem emniyeti açısından önem kazanmıştır. Tam fayda sağlamak için son kullanıcı ile karşılıklı iki-yönlü iletişim sağlayan elektrik iletim şirketleri, elektrik dağıtım şirketleri ve tedarikçiler arasında uygun iletişimin geliştirilmesi gereklidir. ler yaptlacak ve tüm yönleriyle planla- ENTSO-E akıllı şebekelerin geliştiril - nacaktır. mesiyle aktif olarak ilgilidir, özellikle Avrupa Elektrik Şebekeleri Girişimine, Aynı zamanda ENTSO-E üyesi bazı ENTSO-E üyesi elektrik iletim şirketElektrik İletim Şirketlerinin Kuzey lerinin araştırma ve geliştirme faaliDenizi Ülkeleri Açıkdeniz Şebeke yerlerine katılmasını teşvik etmektedir. İnisiyatifi ve Baltık Denizindeki açık Böylece, Avrupa standartlarının gelişdeniz şebeke planları üzerinde teknik, tirilmesini; örneğin daha iyi ve gerçek ekonomik ve sistem gerekliliklerini de zamanlı veri alışverişini destekler. dikkate alan çalışmaları gerçekleştirilecektir. Süper Şebeke gelişim planlarının İletim sisteminin işletmesiyle ilgili ola- -----Şebekenin-oluşturulmasında-önderlik - 2014-sonunda-or-taya-konması-beklen- -rak,-akıllı -teknolojiler-kontrol-sistem-·--- - - - - yapma eğilimindedir. mektedir. !erinde ve koruma cihazlarında önemli ENERJi DÜNYASI TEMMUZ-A�USTOS2011 1 17
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=