Son yıllarda, otomotiv endüstrisi sayesinde daha büyük motorlar işin tipik olarak zirkonyum esaslı yeni NOx sensörleri kullanılabilir duruma gelmiştir. Bu sensörler numune alma esasına dayanan geleneksel sensörlerin sadece ufak bir kısnu maliyetindedirler. Bu, fiyatı yeni kontrol sistemlerinin yeni dizaynına yol açnuştır. Şekil l'deki kutularda, kontrol sistemleri için dört farklı prensip gösterilmektedir ve bunlar aşağıda kısaca tanımlanmaktadırlar: 1) 'Sadece ileriye besle'çözümü gerek duyulan DeNOx verimine ait kurallar daha gevşek olduğunda ve muamele edilmemiş NH3 kaçak seviyesi kabul edilebilir olduğunda, tercih edilir. Devreye alma işleminin bir parçası olarak, motorun NOx üretimi farklı yüklerde ve devirlerde'lerde kaydedilir ve bazı hallerde, yakıt tüketirru ve şaft tork değeri gibi parametreler de kaydedilir. Farklı yüklerdeki NOx akışı, motorun yükünün bir fonksiyonu olarak NOx akışım veren grafik ile bir motor haritası şeklinde düzenlenir. Motor haritası ve motorun ileri besleme sinyali, kontrol sistemi tarafından, egzoz gaz akışı işine enjekte edilecek olan doğru üre miktarım hesaplamak için k,ıllanılır. Bu kontrol çözümünün avantajı, her hangi bir yatırım gerektirmemesi ve NOx sensörler ile birlikte her hangi bir yatırım ve bakım gerektirmemesidir. Bununla birlikte bu çözüm motordan gelen NOx akışında değişkenliğe yol açabilecek hususlar olan motor aşınmasına ve ortam şartlarındaki değişikliklere göre kendini ayarlama kabiliyetinde olmayacak ve ürenin her zaman tamamen k,ıllaıulmasını garanti etmeyecektir ve çünkü, istenen DeNOx verimine her Motor egzozu Üre çözeltisi SCR Reaktörü --,lll l ! Teml2 ga2 Motordan ileri besleme sinyali ıı Sadece ----------- - ' lıL 3> ,______! j --- ] " , _____'Tek ba,ına NOxı.------- ileri besleme l dönUıtilrme .__ ____ _. ' Motordan ileri besleme sinyali �----� : ,-----� > Geri besleme : • 1 ayarlamalı __ L_____ Tek baıına �-----J ileri besleme __7 NOx çıkııı •--·------------------------' Şekil 1. Farklı kontrol dizaynlarına sahip SCR sistemi yerleşimi zaman ulaşılmasııu sağlamak için bir miktar fazla aşm dozda dizayn edilmesi gerekecektir gereken ürenin tamamının kullanılmasını sağlamayacaktır. 2)"Ölçüm ayarlamalı ileri besleme" dizayıu, bütün yükler ve ortam şartları altında tam doğru miktarda üre dozlanmasııu temin eder. Aynı zamanda, arızaların tespitine de olanak verir ve bazı sistemler, kendiliğinden öğrenme özelliği11e sahip olup, örneğin şarj hava soğutucusundaki kirlenme veya katalizör faaliyetinin eskime nedeniyle azalması gibi sistem performansında değişiklikler olduğu zaman bile, yük değişikliklerine artan süratle ve daha kesin doğrulukta tepki verilmesini sağlar. Ayrıca, bu kontrol sistemi, sinyallerden birisi kesildiğinde bile çalışabilme özelliğiHe sahiptir. Bu dizayn, pek çok kişi tarafından etkin yüksek performanslı sistemler için optimum çözüm olarak kabul edilir. 3) ve 4) "Tek başına sistemler", motordan bir sinyal olmaksızın çalışabilen veya NOx dönüştürmesine veya NOx emisyon gereksinimlerine dayanan kontrol sistemleridir. Elle çalıştırılan tipte olmadıkça, bütün kontrol sistemleri, gazın DeNOx prosesini başlatmaya yeterli derecede sıcak olduğunu tespit edecek olan bir sıcaklık sensörü ile donatılmıştır. Kontrol sisteminin yeteneği, Şekil 2'de gösterilmiş olup, yakın bir dönemde tamamlanmış olan bir DeNOx sistem testinin gerçek zamanlı bir grafiğini vermektedir. Bu test, "Tek başına" NOx dönüştürme kontrol sistemi, dizayn 3, ile gerçekleştirilmiştir. Bu Şekil, bir jeneratör düzeneği uygulaması için, sabit RPM değerinde yapılmış olan tam günlük bir IMO test çevrimini göstermektedir. Şekildeki grafik, motor yüküne ait değerleri, NOx giriş ve çıkış değerlerini, NO , dönüştürme derecesini (%DeNOx) ve NH3 kaçışı değerlerini içermektedir. Şekil 2 ve 3'teki sonuçlar, 1O ppm NH3 kaçışı ve %80 NOx dönüştürmesi için dizayn edilmiş bir SCR sisteminden alınmıştır. Test çevrimi esnasında NH3 kaçışının asla 4 ppm değerini aşmadığı gözükmektedir. Dizayn değerleri, yüksek kalitede bir katalizör kullanan ve iyi dizayn edilmiş bir sistem için tipik olarak 5 yıl olan katalizör ömrünün sonunda karşılanacak olan değerlerdir. SCR sistemin.in yük değişikliklerine verdiği tepki sadece kontrol sistemine değil, fakat aynı zamanda sistemde ENERJi DÜNYASI EYLüL2011 61
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=