Makale ■ Kojenerasyon Kojenerasyon Sistemi Kapasite Seçiminde Optimizasyon Özay KAS Özet Arke Enerji Sistemleri 03 Aralık 2010 tarihinde yayınlanan "Lisanssız Elektrik Üretme Yönetmeliği" ile sadece keneli ihtiyacıru karşılamak üzere kojenerasyon sistemi kuran gerçek ve tüzel kişilere lisans alma ve şirket olma muafiyeti getirilmiştir. Böylece vakıfların, toplu konutların, kamu kuruluşlarırun, küçük ve orta büyüklükte faaliyet gösteren tesislerin kojenerasyon sistemi kurmalarında kolaylıklar sağlanmıştır. Kojenerasyon sistemlerinin doğasından gelen belirli bir kapasite aralığında çalışma zorunluluğu ile özellikle hastane, otel, alışveriş merkezi, iş merkezleri gibi hizmet binalarırun gün içi ve mevsimsel etkilere bağlı olarak elektrik, soğutma ve ısıtma ihtiyaçlarııun değişkenlik göstermesi; sistem kapasitesinin belirlenmesinde optimizasyon yapılmasıru zorunlu kılmaktadır. 1100 1200 1100 1000 900 1. Optimizasyon İçin Temel Kriterler Hizmet binaları için kojenerasyon sistemi seçiminde üç temel kriterin maksiınize edilınesi hedeftir. Bunlar: • Elektril, tüketiminin maksimum oranda karşılanması, • Soğuuna ve ısı ihtiyacının maksimum oranda karşılanması, • Kojenerasyon sisteıninin maksimum kapasiteyle çalışmasıdır. Ancak elektrik ve ısı tüketiminin günlük ve mevsimsel etkilerle değişkenlik göstermesi ve kojenerasyon ünitelerinin norniı1al güçlerinin belirli aralıkla üretilmesi nedeniyle; temel amacı tasarruf olan sistem seçiıninde optimizasyon yapmak zorunludur. Optiınizasyon için üç temel kriterin maksimize GONLOK ELEKTRİK TOKETIM - 0RETIM GRAF1c'lt 1.JOO 1.200 + 1.100 1.000 900 100 ___...., ___,._ 100 3: 700 :M: 600 500 400 300 200 100 0 ..... -----------�--...ı !!�!!!!!!!!!�!!!!!�!!!!!! 0000000000...f"l..tl"'l..ı..ı..ı...ı..ı.-ıNNNNO ■YAZ T\JKETIMI DCHP MAX. URETIM ■ KIŞ T\JKETIM! AIU URETIM ;ı: 700 "' 600 500 400 300 200 100 � � o Grafik 1. Grafik 2. 78 ENERJi DÜNYASI EYLÜL2011 ecliJmesinin yaru sıra yarının geri ödeme süresinin minimum yapılması ana hedeftir. Elektrik tüketiminin maksimum oranda karşılanması için yapılacak en temel hata; tesisin kurulu trafo gücüne veya kurulu talep gücüne paralel olarak kojenerasyon kapasitesinin belirlenmesidir. Kış mevsimi gece tüketimi ile yaz mevsimi gündüz tüketimi arasında 5-6 kat fark olan bir tesis için kurulu güce seçim yapılması durumunda kojenerasyon ünitesinin sürekli düşük kapasitede çalışması, hatta elektrik tüketiınirıin sisteıniı1 minimum çalışına yükünün aluna inmesi durumunda devre dışı kalınası kaçınılmaz olacaktır. Kojenerasyon sisterniı1iı1 sadece kendi il1tiyaçlarıru karşılama üzere kurulması durumunda şebekeye elektrik beslemesi yapmamak için; sistem şebeke ile paralel çalışırken şebekeden sürekli % 3-5 orarunda elektrik alacak şekilde sistemin işletilmesi zorunludur. Aksi takdirde tesiste devreye girip çıkan asansör, pompa, kompresör, fan gibi ekipmanlar nedeniyle devreden çıkrıkları anda birkaç saniye de olsa şebekeye elektrik beslemek kaçınılmaz olacaktır. kWh cinsinden elektrik ve doğal gaz yakıtlı ısı enerjisi arasında ortalama dört kat fi.yat farkı bulunmaktadır. Isı enerjisinin elektrik enerjine göre ucuz olması kojenerasyon sistemi seçiminde ısı ihtiyacırun karşılanmasının maksimize ecliJmesini ikinci plana iunektedir. Performans katsayısı (COP / EER) 4 olan hava soğutmalı veya su soğutmalı soğutma grubu için de durum ayrudır. Elektrik tüketimini göz ardı ederek ısıtma ihtiyacının tamanurun karşılanması için % 90 verinili ısıtma kazaru yerine % 45-50 ısıl verimli kojenerasyon ünitesini çalışrıracak şekilde seçim yapmak akılcı değildir. Elektrik ihtiyacına uygun olarak seçilen kojenerasyon ünitesi MEVSiMSEL ISI 0RETIM • KULLANIM GRAFfllt l � i � ! i J '3 E E � � i • I • 'i • ·= E 1 {!. ■GECE arsı 0RET1MI ■GUNDUZ ISI KUUANIMI
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=