Hidrojen Adası Hidrojen ve Enerji Üretim Sistemi anılabilir. Devam eden projeler arasında; Hindistan-Yeni Delhi'de 15 adet fosil yakıtlı Üç-Tekerlekli Araç'ın Hidrojen İçten Yanmalı Motorlu Araçlara dönüştürülmesi, Hidrojen Yakıt Pilli Gemi �BB projesi olup hidrojen aksamı ve laboratuvar hizmetleri ICHET tarafından karşılanıyor), Hidrojen Yakıt Pilli Botlar (ICHET tarafından açılan üniversitelerarası yarışmada kazanan İTÜ, YTÜ, Sakarya Üniversitesi ve Dokuz Eylül Üniversitesi'nin botlarının yakıt pilleri, hidrojen tankları ve diğer hidrojen aksamının temin edilmesi), Hidrojen İçten Yanmalı Hibrid Belediye Otobüsü (kullanıcı İETT olacak), Hidrojen Yakıt Pilli Hibrid Minibüs, Hidrojen Dolum İstasyonu (Haliç'te kuruluyor. Hidrojenli kara ve deniz araçlarına hidrojen yakıtı sağlayacak), 3-kW Solit Oksit Yakıt Pilli Evsel 'Isı+Elektrik' Kojenerasyon Sistemi Geliştirilmesi Ar-Ge projesi (üniversite + özel sektör), 3-kW PEM Yakıt Pili Geliştirilmesi Ar-Ge projesi (üniversite + özel sektör), Hidrojen İçten Yanmalı Motor ve Hi-tan (%20 hidrojen + %80 doğal gaz karışımı) Motor Geliştirilmesi ve Araçlar Üzerine Uygulanması Ar-Ge projesi (üniversite), Dalyan Kanalı Yeşil Botlar Pilot Projesi (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile) anılabilir. Ayrıca, yurt içinde ve yurt dışında çeşitli toplantı ve konferanslara katılım ve düzenleme, yaz okulu düzenleme gibi faaliyetler de anılabilir. " ICHET projelerinin büyük bir çoğunluğu donor ülke olan Türkiye'de yapılmaktadır. Türkiye'nin gelişmiş sanayi altyapısı, projelerin öncelikle Türkiye'de uygulanıp daha sonra diğer kalkınmakta olan ülkelere de taşınması imkanını vermektedir. JJ Hidrojen enerjisinin kullanım alanlarını açıklayarak, Türkiye'de hidrojen enerjisinin geldiği nokta hakkında bilgi verebilir misiniz? Hidrojen, halen Türk sanayisinde kullanılan bir gazdır. Hidrojenin enerji üretim amaçlı kullanılması ile ilgili faaliyetler ICHET'in 2004 yılında faaliyete geçmesi ile başlamış, 2008 yılından itibaren yukarıda anılan bir çok proje başlatılmıştır. Misyonu, gelişmekte olan ülkelerde hidrojen teknolojilerini yaygınlaştırmak olan ICHET'in Türkiye'de bulunması bir fırsattır. ICHET projelerinin büyük bir çoğunluğu donar ülke olan Türkiye'de yapılmaktadır. Türkiye'nin gelişmiş sanayi altyapısı, projelerin öncelikle Türkiye'de uygulanıp daha sonra diğer kalkınmakta olan ülkelere de taşınması imkanını vermektedir. ICHET'in anılan proje faaliyetleri ve Türkiye sanayi altyapısının buna müsait olması, Türkiye'yi dünya hidrojen teknolojileri ligine taşımış ve uluslararası arenada hidrojen teknolojisi çalışmaları konusunda prestij kazanmasıru sağlamıştır. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımıza, hidrojen teknolojilerine verdiği destekten dolayı teşekkür ediyoruz. Hidrojen enerjisinin geleceği hakkında neler düşünüyorsunuz? Bir elektrik taşıyıcısı olarak kullanımının artacağını düşünüyor musunuz? Bu süreci hızlandırmak için sizce ne gibi çalışmalar yürütülmelidir? Fosil yakıtların bir gün biteceği, ayrıca çevreye ve biyo-çeşitliliğe verdikleri zararlar, her ülkenin enerji güvenliği ve hepsinden önemlisi iklim değişikliğinden dolayı küresel sıcaklık artışının 2°C'nin altında tutulması gibi faktörler, artık alternatif birincil enerji kaynaklarının (yenilenebilir kaynaklar, nükleer, temiz kömür teknolojileri, vs.) artarak kullanılmasını zorunlu kılmaktadır. Bu bağlamda hidrojen, en temiz ve sahip olduğu özellikler açısından en optimum enerji taşıyıcısıdır. Doğada serbest halde bulunmadığı için üretilmesi gerekir. En temiz üretim şekli de yenilenebilir kaynakların (güneş, rüzgar, su, dalga, gel-git, biyokütle) kullanılmasıdır. Yenilenebilir enerji kaynakları her zaman mevcut değildir. Mevcut olduklarında doğrudan enerjiye çevrilip elektrik olarak kullanılırlar, kullanım fazlası ise gerekli olduğu zamanda (pik saatları, vs.) kullanılmak üzere; ya elektrik olarak akülerde depolanır veya suyu elektroliz ederek hidrojen olarak tanklarda depolanır. İhtiyaç anında hidrojen; ya yakıt pilleri yoluyla (enerji verimliliği %60 civarında) veya içten yanmalı motorlarda yakarak (enerji verimliliği %28 civarında) elektriğe çevrilerek kullanılabilir. Akülerin enerji verimliliği %90 gibi çok yüksektir. Ancak, akülerin, en yeni Ll-Ion teknolojisi ile bile enerji depolama kapasitesi hidrojenden yaklaşık 200 kere daha azdır. Bu yüzden akülü araçların iki dolum arası sürüş mesafesi ortalama 130 km civarındadır. Akü dolum süresi ise 7-8 saattir. Ayrıca, akülerin uzun süre aynı performansı vermesi de soru işaretidir. Halbuki, hidrojenin performansı sürekli olup, yakıt pilli otomobillerde si.iri.iş mesafesi 800 km'ye kadar çıkmaktadır. Aracın tankına hidrojen doldurma süresi ise sadece 3 dakikadır. ENERJi DÜNYASI EKiM 2011 71
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=