Enerji ve Çevre Dünyası 90. Sayı (Kasım-Aralık 2011)

Telekomünikasyon San. Tic. Ltd. Şti., 2011 ıslı başında başladığı İSKİ terfi istasyonlarında sürücü uygulaması ile enerji verimliliği anlamında başarılı sonuçlar elde etmiştir. İlk aşamada toplam 18 terfi istasyonundaki direkt yol verilen pompa motorlarına sürücü uygulaması gerçekleştirilmiştir. Uygulama sonucunda İSI<İ'nin hazırlamış olduğu raporlara göre, komple projenin geri dönüşüm süresi ortalama 4,5 ay olarak çıkarılmış, yıllık ortalama enerji tasarrufu bedeli ise yaklaşık 600.000 TL olarak açıklanmıştır. İlk fazdaki başarılı sonuçlardan sonra, diğer terfi istasyonlarında da bu revizyon projesinin devamı gerçekleştirilmektedir. Revizyon projesini anahtar teslim olarak gerçekleştiren Halıcı Elektronik ve Telekomünikasyon San. Tic. Ltd. Şti., Mayıs 1994 tarihinde elektronik, otomasyon, telekomünikasyon ve medikal elektronik alanında hizmet vermek amacıyla kurulmuştur. Firma sahip olduğu 41 kişilik ekibiyle sektörde mühendislik, sistem tasarımı, projelendirme, imalat, malzeme satışı, teknik servis, taahhüt ve danışmanlık hizmeti vermektedir. ABB Elektrik Sanayi A.Ş.'nin otomasyon, AC-DC motor sürücüleri ile DCS, PLC, Scada konularında bayi ve sistem entegratörü olarak birçok anahtar teslimi projelere imza atmıştır. Uygulama Detayları İSKİ terfi merkezlerindeki bu uygulamada, sisteme eklenen bir basınç transmitteri üzerinden alınan analog bilgiye göre sürücünün hız kontrolü gerçekleştirilmiştir. İstenilen optimum basınç bilgisi değerine göre pompanın hızı nominalden, istenilen proses değerine göre çalıştırılmış ve yüksek oranda enerji tasarrufu gerçekleştirilmiştir. Boşaltım Pervane Muhafaza Giriş Sarmal Şekil 1. Santrifüjlü pompa: Endüstride ve kamu hizmetlerinde en yaygın 1-.ı:ıllanılan pompa cipi. Yük/ Güç Şekil 2. Pompa performans eğrileri. mekanik cihazlardır. Çalışma prensibi olarak ise, sıvı pompanın içinden geçerken pompa pervanesinde hızlandırılır ve yüksek hızda gövdeye boşaltılır. Kullanılan bu enerji mümkün olan en verimli şekilde sıvı basıncına dönüştürülür. Aşağıdaki şekilde de görülen pompa eğrileri, pompanın teknik performansını göstermektedir. Yatay eksen akış hızını, dikey eksen ise üretilen yükü ve gücü göstermektedir. Normalde pompa eğrisiyle birlikte verilen sistem eğrisi, boru hattının statik yükünü ve direncini gösterir. Pompanın çalışma noktası, sistem eğrisi ile pompa eğrisinin kesişim noktasıdır. Akış Pompa eğrisi Sistem eğrisi Güç eğrisi oranında azaltılması ile, %S0'ye varan enerji tasarrufu sağlanabilmektedir. ISKI projesinde kullanılan santrifüj pompalar ve benzeşim yasalarından kaynaklı, ortalama %20-30 arası bir enerji tasarrufu sağlanmıştır. P, -(:ı!.Ll' Pı 'Ilı Akış, hız ile doğru oran tılıdır. Yükseklik değişimi, hız değişiminin karesi ile doğru orantılıdır. Güç değişimi, hızın değişiminin kübü ile doğru orantılıdır. Teknik olarak bir sincap kafesli asenkBenzeşim yasalarına göre, bir santri- ron motorun hızının değiştirilmesi için füj pompanın devri (n), akış hızı (Q), motora uygulanan besleme geriliminin basma yüksekliği (H) ve tüketilen güç frekansının değiştirilmesi gerekmekte- (P) arasında aşağıdaki gibi bir bağlantı dir. Sürücüler, sabit şebeke gerilim M bulunmaktadır. Akış hızla doğru oran- ve frekansından (Hz) istenilen düzeyde Terfi merkezlerindeki mevcut santrifüj tılı olarak değişmektedir. Yükseklik ise değişken çıkış gerilimi ve frekansı elde pompalar, endüstride ve binalardaki hızın karesi ile, güç ise hızın kübü ile eden cihazlardır. Sürücünün çıkış fre- _ _ en....y.aygın_tip_pompalar...olup,_sıvının___"' __orant::ılı__olarak..değişmektedir...Aşağıda - -kansı-motor.un-hangi-hızda-döneceğini- - -- - - oasırfcını artt:ıtmak amaçlı kullanılan ki bağlantıya göre pririipi hızırun %20 belirlemektedir. Sürücü ile yol ve!me ENERJi DÜNYASI KASIM-ARALIK201t 83

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=