Enerji ve Çevre Dünyası 93. Sayı (Nisan 2012)

Makale O değerlendirildiğinde 2007 İyimser Senaryosu için puant yük koşullarındaki Transfer Kapasitesi; Türkiye'ye ithalat için 800- 1300 MW ve Türkiye'den ihracat için 1000- 1 100 MW olarak tespit edilmiştir. 20 1O Kötümser Senaryosu incelendiğinde de puant yük koşullarındaki Transfer Kapasitesi; Türkiye'ye ithalat için 1 100- 1S00MW, Türkiye'den ihracat için 900- 1 100 MW olarak değerlendirilmektedir. 3.1.2. Dinamik analizler Dinamik Çalışmalar, kuruluşumuzca veri eksikliklerinin mümkün olduğunca giderilmesi (türbin, hız regülatörü ve ikaz sistemi) çalışmalarıyla başlatılmıştır. Daha önce yapılan benzer çalışmalarda olduğu gibi, emniyetli olarak gerçekleştirilebilecek maksimum transfer kapasitesi, "Statik Çalışmalar" sonucunda belirlenen transfer kapasiteleri geçici durum kararlılık kriterleri (arıza temizleme süreleri ve mevcut koruma teçhizatı ayar değerleri) dikkate alınarak yeniden incelenerek belirlenmiştir. Sistemin global davranışı zamana bağlı (time domain) simülasyonlar yapılarak incelenmiştir. Ulusal elektrik sisteminde Babaeski, Keban, Yatağan, Borçka ve Sincan trafo merkezlerine teçhiz edilen veri kayıt cihazlarıyla (WAMS-Wide Area Measurement Systems) arızi durumlarda alınan kayıtlar, simülasyonlarla elde edilen sonuçlarla kıyaslanarak kullanılan dinamik model doğrulanmıştır.Tesis edilen veri kayıt cihazlarıyla alınan frekans kayıtları incelendiğinde Türkiye elektrik sisteminde santrallerin kontrol sistemlerinin uyumsuz çalışmaları nedeniyle meydana gelen istenmeyen frekans salınımları (fp-p: - 100 mHz & T: -30s) tespit edilmiştir. UCTE sistemiyle senkron paralel işletme başlatıldığında frekans salınımlarının enterkoneksiyon hatlarında istenmeyen aktif güç akışı salınımlarına yol açabileceği belirtilmiştir. Tespit edilen periyodik frekans salınımının muhtemel nedenleri arasında büyük hidrolik santrallerin kontrol sistemlerinin yapısı ve ayar problemi ve hidrolik santrallerin diğer termik santraller ve doğal gaz kombine çevrim santrallerinin kontrol sistemleriyle koordinasyon problemi olabileceği bildirilmiştir. Sorunun giderilmesi amacıyla belli başlı hidrolik santrallerin kontrol sistemlerinin ayarlanması/rehabilite Dinamik analizler kapsamında kararlı durum kararlılık analizleri de yapılmıştır. Bu çalışma ile Türkiye elektrik sistemi ile UCTE sistemi bağlantısı gerçekleştikten sonra ortaya çıkması beklenen bölgelerarası salınımları sönümlendirme performansı incelenmiştir. Zayıf sönümlendirme nedenleri analiz edilmiş, sönümlendirme önlemlerinin tesis edilebileceği uygun santraller belirlenmiştir. Bu çalışma sonucunda izin verilebilir emniyetli elektrik enerjisi alış veriş miktarı hesaplanmıştır. Dinamik Analiz çalışmaları neticesinde Türkiye'den UCTE'ye elektrik enerjisi ihracatı deneme işletme döneminde S00MW ile sınırlandırılmıştır. 3.1.3. Proje sonucu 28 Eylül 2005 - 20 Nisan 2007 tarihleri arasında I .UCTE Projesi Kuruluşumuz ve UCTE üyesi Elektrik İletim Şirketleri uzmanları tarafınca başarı ile tamamlanmıştır. I .UCTE Projesi sonucunda Türkiye elektrik sistemi ile UCTE sisteminin bağlantısı frekans kontrol performansının iyileştirilmesi ve özel koruma önlemlerinin alınması koşulları ile gerçekleştirilebilir (feasible) bulunmuştur. Proje kapsamında sınır ötesi elektrik ticaretine yönelik Transfer Kapasitesi hesaplanması ETSO (Avrupa İletim Sistemi Operatörleri) metodolojisine uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Alışveriş senaryolarını limitleyen üç temel unsur: Türkiye-Kuzeydoğu Avrupa arasındaki alışverişlerde; Sırbistan-Romanya enterkoneksiyon hattının termal limiti, Türkiye-Yunanistan, Sırbistan, Karadağ, Bosna-Hersek, Hırvatistan arasındaki alışverişlerde; Bulgaristan'daki 400kV'luk ringindeki kısıtlar ve Bosna-Sırbistan enterkoneksiyon hattındaki kısıtlar, Türkiye-İtalya arasındaki alışverişlerde ise İtalya-Yunanistan DC hattının termik kapasitesi olarak tespit edilmiştir. Statik analizlere göre alışveriş senaryoları değerlendirildiğinde 20 1O yılı için Transfer Kapasitesi; Türkiye'ye ithalat için 1 100-1500 MW, Türkiye'den ihracat için 900-1100 MW olarak değerlendirilmektedir. Dinamik analizler kapsamında kararlı durum kararlılık analizlerine göre Türkiye'den UCTE'ye elektrik enerjisi ihracatı deneme işletme döneminde 500 MW ile sınırlandırılmıştır. edilmesi ve UCTE sistemindeki hidrolik santral kurulu gücü 3.2. "Türkiye Elektrik Sisteminin UCTE Sistemi ile oranına göre üretim tesisleri portföyünde çok daha fazla Senkron İşletilmesi için Frekans Kontrol oranda hidrolik santral bulunan Türkiye için uygun frekans kontrol felsefesinin oluşturulması gerektiği belirlenmiştir. Geçici durum kararlılık analizleriyle en önemli arıza durumları (önemli üretim veya yük kaybı, önemli iletim hattı kaybı) için kritik arıza temizleme süreleri hesaplanmıştır. Türkiye'nin Bulgaristan (iki enterkoneksiyon hattı) ve Yunanistan (bir enterkoneksiyon hattı) bağlantıları üzerinden UCTE sistemiyle senkronizayonu sürdürmesi koşuluyla Türkiye ile UCTE sistemleri arasında yapılabilecek emniyetli maksimum transfer kapasiteleri incelenmiştir. 100 ENERJi ve ÇEVRE DÜNYASI NiSAN 2012 Performansının İyileştirilmesi" Projesi I .UCTE Projesi kapsamında belirlenen önlemlerin uygulamasına yönelik olarak "Türkiye Elektrik Sisteminin UCTE Sistemi ile Senkron İşletilmesi için Frekans Kontrol Performansının İyileştirilmesi" adlı proje geliştirilmiştir. Proje ön safhası 29 Haziran 2007 tarihinde başlatılmış olup, proje kapsamında frekans kontrol performansının iyileştirilmesine ve özel koruma önlemlerinin alınmasına yönelik çalışmalar yürütülmektedir. Bu amaçla, Kuruluşumuzca Türkiye elektrik

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=