Makale O kurallarına göre, bu dönem boyunca enterkonnekte sistemin güvenliği ve performansı izlenmektedir. Türkiye elektrik sisteminin ENTSO-E Avrupa Kıtası Senkron Bölgesi ile deneme paralel işletme birinci fazı bağlantı ile başlatılmış olup sistem kararlılığının sağlanması dönemidir. İkinci faz 2 1 Şubat 20 1 l 'de başlatılarak iki hafta sürmüş olup 7 Mart 201 1'de tamamlanmıştır. İkinci faz kapsamında T ürkiye sistem işleticisi ile sırasıyla Bulgar ve Yunan sistem işleticileri arasında her iki yönde ve sınırda fiziksel, ticari olmayan elektrik enerji alışverişinin gerçekleştirilmiştir. Söz konusu fiziksel elektrik enerjisi alışverişi, herhangi bir ticareti içermemiştir. Avrupa Kıtası Senkron Bölgesi İletim Şirketleri temsilcilerinden oluşan ENTSO-E Avrupa Kıtası Bölgesel Grubu 3 Mayıs 201 1 tarihinde Deneme işletme dönemi ikinci fazı ile ilgili yapılan olumlu değerlendirmeler neticesinde üçüncü faza haziran 201 1'de geçilmesi yönünde karar vermiştir. Deneme işletme dönemi son fazı olan 1 1 aylık süre boyunca sınırlı ticari elektrik alışverişi yapılması öngörülmektedir. Ticari elektrik enerjisi alışverişleri, Bulgaristan, Yunanistan ve Avrupa'dan Türkiye yönüne 400 MW'a, ters yönde de 300 MW'a kadar olmak üzere gerçekleştirilecektir. Tahsis edilen elektrik enerjisi alışverişi kapasite seviyeleri ile ilgili başarılı işletme neticeleri alınmasını takiben, teknik sınırlar ve 1. Proje sonucunda kararlaştırılan transfer limiti dahilinde tahsisi mümkün olan kapasite yavaş yavaş arttırılabilecektir. Doğrudan etkilenen Bulgaristan, Yunanistan ve Türkiye elektrik iletim şirketleri ile ENTSO-E tarafından piyasa koşullarına uygun kesin artış miktarı belli bir süre önceden duyurulacaktır. Bu kapsamda ENTSO-E sistemi ile elektrik enerjisi ticareti yapılabilmesi için enterkoneksiyon hatlarının kapasite tahsisi yapılmasına yönelik ENTSO-E CESA sisteminde uygulanan teknik ve piyasa kuralları ile uyumlu olacak şekilde enterkoneksiyon hat kapasitelerinin tahsisi ile ilgili metodoloji geliştirilmiş, ayrıca Elektrik Piyasası İthalat ve İhracat Yönetmeliği revize edilmiştir.Son fazın da başarıyla tamamlanmasını takiben ENTSO-E kararıyla TEİAŞ ENT SO-E üyesi olacak ve ENT SO-E Avrupa Kıtası Senkron Bölgesi ile kalıcı olarak senkron işletime devam edilecektir. 5. SONUÇ Elektrik sistemlerinin enterkoneksiyonunun ve senkron paralel çalışmasının sağladığı teknik ve ekonomik yararlar, elektrik enerjisine artan talep, bu enerjinin stratejik karakteri, kaliteli ve güvenilir arz gerekliliği, bütün dünyada enterkonnekte şebekelerin sürekli gelişmesi ve büyümesine yol açmaktadır. l 9S0'li yıllarda yedek kapasite-enerji paylaşımı ve önemli arızalarda karşılıklı yardımlaşma şeklinde başlayan uluslararası enterkoneksiyonlar çeşitli ülkelerdeki farklı birincil kaynak ve farklı teknoloji kullanımı sonucu oluşan farklı üretim maliyetlerinden yararlanmak üzere geliştirilmiş ve enterkoneksiyon altyapı yatırımları l 970'1i yılların sonlarından başlayarak artmıştır. Bu kapsamda, ülkemizin enterkonneksiyonların sağlayacağı faydalardan mahrum kalmamasını sağ104 ENERJi ve ÇEVRE DÜNYASI NiSAN 2012 lamak amacıyla ülkemizin coğrafi konumunun yarattığı geniş enterkonneksiyon fırsatlarının değerlendirilmesi ve diğer enterkonneksiyon projelerinin geliştirilmesi yoluna gidilmiştir. Uluslararası enterkoneksiyonlardan maksimum faydanın sağlanabilmesi için hedeflenen yöntem sistemlerin senkron paralel çalışmasıdır. Zira bu yolla sürekli olarak elektrik ithalat ve ihracatı potansiyeli yaratılmakta, elektrik arz güvenliği desteklenmekte ve Frekans Kontrol rezervinin azaltılması gibi enterkonnekte şebekelerin diğer teknik avantajlarından yararlanmak mümkün olmaktadır. Uluslararası enterkoneksiyonlar açısında Ülkemizin önceliği ENTSO-E Avrupa Kıtası Senkron Bölgesi sistemi ile entegrasyon ve paralel çalışma olduğundan ulusal sistemimiz l 970'1erden beri yüksek tasarım ve işletme standartları ile UCTE sistemiyle bütünleşmeye teknik açıdan uyumlu olarak geliştirilmiştir. Fakat bu konuda uzun bir süre gelişme sağlanamamıştır. 2000 yılında gerçekleştirilen ENTSO-E başvurusunu takiben yürütülen çalışmalar neticesinde oldukça mesafe kat edilmiş ve ulusal politika olarak belirlenen hedefte son faz olan deneme işletme dönemine 18 Eylül 20 1O tarihinde ENTSO-E sistemiyle senkronizasyona geçilmesiyle başlanmıştır. Son fazın da başarıyla tamamlanmasını takiben TEİAŞ'ın ENTSO-E üyeliği sağlanarak ENTSO Avrupa Kıtası Senkron Bölgesi ile kalıcı olarak senkron işletmeye devam edilecektir. ENTSO-E üyeliği ve senkronizasyonu ile birlikte Türk elektrik piyasası katılımcılarına yeni imkanlar yaratılmaktadır. Zira Türk elektrik piyasası katılımcıları Avrupa ülkeleri ile Avrupa İç Elektrik Pazarı (IEM) kapsamında elektrik ticareti yapma imkanına sahip olacaktır. Avrupa ülkeleri ile IEM kapsamında yapılacak ticaret, halen diğer ülkelerde olduğu gibi, ENTSO-E tarafından koordine edilen teknik ve piyasa kurallarına göre yürütülecektir. Türkiye elektrik sisteminin ENTSO-E sistemine bağlantısı ile birlikte sıcak rezerv miktarı düşürülmüştür. Sistemde bağlantı öncesinde hazır bulundurulan primer frekans kontrolü rezervi minimum en büyük üretim bloğu iken, bağlantı sonrasında 300 MW'a düşürülmüştür. Sekonder frekans kontrolü rezervi de minimum en büyük bloğundan 400 MW'a düşürülmüştür. Bir diğer fayda da, büyük bir senkron bloğa bağlanmak suretiyle frekansın çok daha stabil hale gelmiş olmasıdır. ENTSO-E Avrupa Kıtası Senkron Bölgesi kuralları bu sistemle paralel çalışmaya başlayan bir ülkenin üçüncü ülkelerle DC dışında bir enterkonneksiyonu sürdürmesine olanak tanımamaktadır. Buna ilaveten iletim gerilim seviyesinde yapılacak her enterkonneksiyon ENTSO-E'nin iznine tabidir. Ülkemizin ENTSO-E Avrupa Kıtası Senkron Bölgesi sistemine entegrasyonu hedefine ulaşılması durumunda batı komşularımız dışındaki ülkeler ile senkron paralel çalışma ancak bu ülkelerin de ENTSO-E'nin onayı çerçevesinde ENTSO-E sistemine entegre olmasıyla mümkün olacaktır. Bu makale, /CCI 20 I / 'de bildiri olarak sunulmuştur.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=