ıccı 2012 o ketin garantisi alınarak yapıldığı için o Bizim rine baktığınızda, enerji talebi çok hızlı çalışmalara proje finansmanı demek en son zor. Proje çökerse banka, kredi için artıyor ama arz aynı hızla artamıyor. Yurtdışı kaynaklarına büyük bir bağımyaptığımız 'Non-recourse' projemiz sektör için büyük önem arz ediyor. Çeşme Havza'da 120 MW'lık rüzgar santrali işi. Şu an finansmana bağlı olmayan sebeplerle biraz aksamış olsa da her problem ana şirkete gidip ondan parayı isteyebiliyor ama bizim yaptığımız finansman çalışmasında bankanın elinde sadece proje var. Bu da ana şirket açısından büyük kolaylık sağlıyor, çünkü ana şirket kendi bilançolarına enerji projelerin yansıtmak durumunda kalmıyor. Enerji projeleri büyük montanlı işler, şirket diğer işler için kullanacağı kredi limitlerini bu işe ayırmak durumunda kalmıyor ve kredi limitleri bankalar nezdine boş kalıyor. lılık var ve devletin de bu dinamikleri değiştirme konusunda ciddi bir kararlılığı var. Dolayısıyla an itibari ile yatırım için çok uygun bir ortam mevcut. Sermaye birikimi yapmış, ya da yapmamış yerli yatırımcıların ve yurtdışından gelen yabancı yatırımcıların bu işe ilgisi çözüldü ve finansman için onayımızı olduğunu görüyoruz. aldık. Dediğim gibi herhangi bir ana şirketin ya da proje sahibinin Şu anda enerji sektörü olarak kefaleti ve imzası olmayan bir proje tam bir geçiş dönemindeyiz. finansmanı çalışmasıdır. Türkiye'de bir ilk, başka bir örneği de yok. Daruma'nın proje finansmanı anlayışına getirdiği yenilik nedir? Enerji piyasası henüz yerine oturmuş değil. Çok küçük, bölük pörçük yapılan işler var, birçok yanlış ve Bizim en son yaptığımız 'Nonrecourse' projemiz sektör için büyük önem arz ediyor. Çeşme Havza'da 120 MW'lık rüzgar santrali işi. Şu an finansmana bağlı olmayan sebeplerle biraz aksamış olsa da her problem çözüldü ve finansman için onayımızı aldık. Dediğim gibi herhangi bir ana şirketin ya da proje sahibinin kefaleti ve imzası olmayan bir proje finansmanı çalışmasıdır. Türkiye'de bir ilk, başka bir örneği de yok. Non-recourse sistemini Türkiye'de biraz daha yaygın- !aştırmak istiyoruz. Türkiye'de ilk kez uygulandı ama yurtdışında proje finansmanı dediğinizde anlaşılan şey bu sistemdir. Proje finansmanı projenin kendisine verilen bir finansmandır. Türkiye'de bu yasadan önce yani garanti fiyat mekanizması olmadan önce uygulanması mümkün değildi. Çünkü değişen bir üretim riskiniz var, bununla beraber fiyat ve inşaat riskiniz de olursa bu risklerin hepsini bankanın kabul etmesi güç. Garanti fiyat mekanizması bu risklerin bir kısmını bertaraf etmiş oluyor. Geriye bir tek inşaat riskleri kalıyor. Non-recourse sistemini Türkiye'de biraz daha yaygınlaştırmak istiyoruz. Türkiye'de de şimdiye kadar yapılan genellikle proje finansmanına en yakın yapılar inşaat döneminde ana şirketin ipoteği, garantisi vs.nin alınması ve inşaat döneminden sonra kaldırılması idi. Bu da tam proje finansmanı değil aslında. Biz yurtdışındaki yapının Türkiye'ye getirilebileceğine inanıyorduk ama zor bir yapı, özellikle Türk bankacılık sisteminin hiç alışkın olmadığı bir sistem, Türk bankacılığında öncelikle teminat düşünülür. Neyse ki biz ilk kez yeni sistemi uyguladık. Biraz çaba sarfettik, ancak finansmanı sağlayan bankamız yurtdışında olduğu için bu konuda ikna derdimiz olmadı en azından. Bundan sonraki projeler için bu süreç daha kolay olacak diye düşünüyorum. Türkiye'de enerji projelerine yapılan yatırımları nasıl değerlendirirsiniz? Türkiye'de enerji projelerine özellikle son 4-5 yıldır büyük bir rağbet var. Çünkü Türkiye'deki piyasa dinamikledüzeltilmesi gereken şeyler var ama zamanla bu problemler de çözülecek diye düşünüyorum. İyi bir noktaya geleceğiz. Yenilenebilir enerji projelerine devletin verdiği desteği ve teşvikleri nasıl değerlendirirsiniz? Yenilenebilir enerji projelerine verilen teşvikler, son zamanların en büyük tartışma konusu. Özellikle en büyük potansiyelimiz olan rüzgar ve hidroelektrik santrallerine verilen teşvikler pek de tatmin edici bir boyutta değil, çünkü verilen miktar piyasa şartlarının çok altında. Bu durumun iyi tarafı da var kötü tarafı da. Kötü tarafı şu ki, belki bizim hali hazırda 20 bin MW uygulanabilir durumda projemiz varken, teşvik alamamalarından ötürü bunların hepsi yapılabilir olmaktan çıkıyor. Yenilenebilir enerji kaynakları, kontrol edemediğiniz kaynaklar olduğu için plan yapmanız çok zorlaşıyor. Eğer yatırımcının ve bankanın fiyat konusunda bir güvencesi olmazsa, yatırım kararı alması ve finanse etmesi zorlaşıyor ve projeler bu belirsizlikler nedeniyle yapılabilir olmaktan çıkıyor. Öte yandan da Avrupa'da örneklerini görüyoruz ki, önceden verilen çok yüksek teşENERJi ve ÇEVRE DÜNYASI NiSAN 2012 6 7
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=