kombine çevrim doğal gaz santralları dolduracak. Avrupa, Rusya'nın boru gazı hegemonyasından kendini kurtarmak için uzun vadeli Nabucco gibi projelere yönelirken, kısa vadeli ihtiyaçlarını da Cezayir'e ilaveten, Mısır, Libya, Nijerya, Yemen, Oman, BAE ve Katar'dan LNG şeklinde karşılamaya çalışıyor. Türkiye'de doğal gaz arzı ne du rumda? ICCI 2012 konferansında "Doğal Gazda Arz Güvenliği" sunumumuzda, 2023 yılına kadar hesapladığımız gaz tüketim rakamlarını vermiştik. Buna göre, 2011 yılında 43.5 Bcm olan gaz tüketimimizin 20 l 5'te 53.0 Bcm'e, 20 I B'de 66.0 Bcm'e, 2023'te(Cumhuriyetimizin Kuruluşunun 100. yılı) 85.0 Bcm'e ulaşmasını bekliyoruz. Peki bu ihtiyacı karşılamamız müm kün mü? Botaş'ın yapmış olduğu doğal gaz satın alma anlaşmalarına göre, batı hattından gelen 6.0 Bcm'lik sözleşme uzatılmadığına göre, yılda en çok 45.8 Bcm'lik gaz kontenjanımız var. O da her ülke, sözleşme rakamının tavanını verebilirse. Gaz tüketimi, yılda en az % 1 O artacağına göre, bu yıl (2012) 48.0 Bcm gaza ihtiyacımız olacak ve bu gaz mevcut tedarik tablomuzda yok. Ayrıca, 2012-2015 yılları arasında işletmeye alınmalarına kesin gözüyle bakılan, Yeni Elektrik santralı (900 MW), AKSA (Antalya) Tevsii (900 MW), Egemer (900MW), Bandırma CCPP (900 MW), Metcap/Karaman 1050 MW, Verbena/Babaeski (900 MW), Kazan (420 MW), Petkim/ Aliağa (500 MW) olmak üzere toplam 6470 MW'lık doğal gaz kombine çevrim santrallarının (sürpriz yaparak erken bitirilen başka santrallar da olabilir) yaklaşık 8 Bcm'lik ilave gaza ihtiyacı olacak. Bu yeni santrallarda gaz arz edebilecek kaynak olarak ilk akla gelen, 6 Bcm'lik batı hattı. Bu yılki sıkışıklığı gidermek için, en acil çare Botaş'ın batı hattı ( Botaş'ın ilk doğal gaz satın alma sözleşmesi) sözleşmesini resmen uzatması. Bunu yapabilirse, 2012 - 2013 yıllarını belki kurtarırız. Hükümetimizin batı hattı sözleşmesini uzatmama nedeni, özel sektöre, bu 6 Bcm'lik gaz kontenjanının kullanılmasında imkan tanımaktı. Ancak, arkasında T.C. Hazinesi olan, Botaş gibi sağlam kuruluş kontenjanının özel sektör tarafından kullanılmasına Gazprom razı olacak mı? Nitekim böyle bir partner değişimine Gazprom rıza göstermediği için, 6 aydır Gazprom'a başvuran bütün gaz firmaları kapısından geri döndü. Bu gazın, Gazprom'un dışında temin Sunuş O EU ACTUALNAT GAS CONSUMPTION 2001- 2009 AND fORECASTSUPPUESAND CONSUMPT10NTOWARDS2020 IM1iltJC#IIOal-1ıl"�W1..ae&ı..MHııtı.MO.ltn..llWIIO.l_, Gı;ıııı{kffl#a SSi8 - --·-··-·· ------- aunıtLibıer:ııiorrıııı-tOIOrum --...---- -- -W♦Notwaııf, ........ NEWSUPPLIES ı-... 1- -... ·- • ıooı 2002 zoı,ı zooıı MOS lOOl5 111111 nıaa ım, zaıe 2011 mu au ıııH Z1J1S aı5 ı.ou ıeıa aı, aa Grafik 3. 2035 Yılına kadar Avrupa'daBeklenen Doğal Gaz Üretim Azalması ve T üketim Artışı edilmesi de çok zor görünüyor. Zira, 4646 sayılı " Doğalgaz Piyasası Kanunu" özel sektöre, Botaş'ın anlaşmalı ülkelerinden gaz alınımını, yasaklamış. Yani Rusya'dan, İran'dan, Cezayir'den, Azerbaycan'dan ve Nijerya'dan gaz getiremezsiniz. Geriye ne kalıyor? Katar'dan, BAE'den, Suudi Arabistan'dan, Yemen'den ve Oman'dan gaz tedarik imkanları. Bu ülkelerin de uzun vadeli bağlantıları var. Gaz ancak, pazarda gaz artarsa, o da LNG şeklinde ve spot piyasadan temin edilebilecek. Özel sektör LNG şeklinde piyasadan gaz bulabilseler bile, bu gazı ancak, 5 Bcm yıllık kapasiteli Botaş'ın Ereğli LNG tesisi ile, 6 Bcm kapasiteli Egegaz'ın Aliağa'daki LNG tesisi üzerinden piyasaya sürebilirler. Bu tesisler, zaten yaz/kış full kapasite ile çalışıyor. Ancak belirli sürelerde özel sektöre hizmet verebilir. Yer altı gaz depolama kapasitemiz, Silivri ve Değirmenköy'de 2,0 Bcm'le sınırlı. 1O yıldır konuşulan Tuz Gölü altındaki doğal gaz deposu da hala " mühendislik çalışmaları" aşamasında. Gaz arzı güvenliğinin sağlanması konusunda, Sayın Enerji Bakanımızın önerdiği "Her santral yatırımcısı bundan sonra gazını kendi temin edecek" beyanatı, 4646 sayılı "Doğalgaz Piyasası Kanunu" bu şekliyle kaldığı müddetçe uygulanamaz. Çünkü; • Gaz ithal edecek firmalar, Botaş'ın anlaşmalı ülkelerinden gaz alamazlar. Bu ithalata kanun mani oluyor. • Gazı LNG şeklinde tedarik etseler bile, bugün için kullanacakları LNG tesisi yok. Mevcutlar da dolu. • Her ikisinin de gerçekleştiğini düşünürsek, bu piyasa yapısıyla, Botaş'la rekabet etmek mümkün değil. • Botaş' , değil rekabet kurallarını, kanunu bile dinlemiyor. Bu kanunu 9 yıldır çiğnediği ve Pazar payını %90 tuttuğu halde ne ETKB, ne de EPDK bir yaptırım getiremiyor. Yadsınamayacak gerçek şudur: Doğal gaz, temiz bir enerji kaynağıdır. Doğal gaz sayesinde şehirlerimiz hava kirliliğinden, ülkemiz elektrik kesintilerinden kurtuldu. Sosyo-ekonomik hayatımız gelişti. Doğal gaz, sanayimizi verimliliğe, toplumumuzu uygarca yaşamaya, yatırımcılarımızı fizibl yatırım güvencesine öylesine alıştırdı ki, doğal gazda geri adım atmak 20. Yüzyıla geri dönmek olacaktır. Zamanında yapmış olduğu doğal gaz satın alma anlaşmaları ile ve inşa ettiği doğal gaz boru hatları ağı ile Botaş her türlü övgüyü hak etmiştir. Ancak Botaş, çağa ayak uydurmakta ve liberal gaz piyasasını oluşturmakta isteksiz davranmış ve bu nedenle de geç kalmıştır. 4646 sayılı "Doğal gaz Piyasası Kanunu"nuna karşı direnci, ilk yıllardaki üstün performansının kazandığı krediyi tüketmiştir. Lisansı alınan ve kurulmakta olan doğal gaz santrallarına Botaş'ın gaz temin edemeyeceğini Sayın Enerji Bakanımız da iyice kanaat getirmiş ki, "Santral Yatırımcıları doğal gazı kendileri tedarik edeceklerdir" itirafında bulunmuştur. Gerçek şudur; doğal gaz talebi çığ gibi büyümektedir. Bu talebin karşılanmasını, Botaş'la birlikte özel sektör ağırlıklı işbirliği, rahatlıkla yerine getirir. Mevcut 4646 sayılı Kanunla piyasa çalıştırılmaz. Bu kanunun en kısa zamanda yenilenmesi lazım. Yeni kanun taslağının hazırlanmasında umarız sivil toplum kuruluşları eskisinden daha çok dinlenir ve biz de, biriken deneyimlerimizle yapılacak çalışmalara seve seve destek oluruz. Gazımız bol ve geleceğimiz aydınlık olsun. Dostça ve hoşçakalın. ENERJi ve ÇEVRE DÜNYASI MAvıs-HAZIRAN2012 3
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=