Makale O Enerji Hukuku dar yaşanan Three Mile lsland ( 1 979, ABD), Chernobyl ve işletime ilişkin lisanslamanın hukuki dayanakları üzerinde ( 1 986, Ukrayna-SSCB) ve Fukushima (20 1 1 , Japonya) durulacaktır. üç önemli kaza ile ortaya çıka tecrübeler gerek nükleer santral işletilmesi sırasında ve taşıma sırasında meydana gelebilecek nükleer kazalar nedeniyle sorumlulukların belirlenmesi de önem arz etmektedir. Bu nedenle, nükleer tesislerin işletilmesinden dolayı zarar görebilecek üçüncü kişilerin zararlarının tazmini için tüm dünyada ortak bir hukuki altyapı için imzalanan uluslararası sözleşmeler bulunmaktadır. 8 Bu kapsamda en temel sözleşmeler9 ise şunlardır: i. 29 Temmuz 1960 Tarihli Nükleer Enerji Alanında Üçüncü Taraf Sorumluluğuna İlişkin Paris Sözleşmesi, Nükleer Alanda Üçüncü Şahıslara Karşı Hukuki Sorumluluğa İlişkin Paris Sözleşmesi'ne Ek Olarak Hazırlanan 1963 Brüksel Sözleşmesi, 12 Şubat 2004 Tarihli Paris ve Brüksel Ek Protokolünü Değiştiren Protokoller10 ii. 21 Mayıs 1963 tarihli Nükleer Zararlar için Sivil Sorumluluğa İlişkin Viyana Sözleşmesi, Viyana Sözleşmesi'nde Değişiklik Getiren 1997 Viyana Değişiklik Protokolü, iii. 1 7 Aralık 1 97 1 Nükleer Maddelerin Deniz Yoluyla Taşınmasında Hukuki Sorumluluğa İlişkin Brüksel Sözleşmesi, iv. 21 Eylül 1988 Tarihli Viyana Sözleşmesi ve Paris Sözleşmesi'nin Uygulanmasına İlişkin Ortak Protokol, v. 12 Eylül 1997 Tarihli Nükleer Zararın Ek Tazminine Yönelik Konvansiyon. 3. Türkiye'de Sivil Amaçlı Nükleer Santral Kurulmasının ve İşletilmesinin Hukuki Altyapısı Nükleer güç santrallerinin, elektrik enerjisi üretimi içerisindeki payının artrılması amacıyla 57 1 O sayılı Nükleer Güç Santrallerinin Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışına İlişkin Kanun 2007 yılı içerisinde çıkartılmıştır. Türkiye ile Rusya Federasyonu 1 2 Mayıs 20 1 O tarihinde Mersin-Akkuyu'da nükleersantralyapımına ilişkin hükümetler arasındaAkkuyu Sahasında Bir Nükleer Güç Santralinin Tesisine ve İşletimine Dair İş Birliğine İlişkin Anlaşması imzalanmıştır. Aşağıda, öncelikle 5 7 1 O sayılı kanun üzerinde durulacak ardından Rusya ile yapılan sözleşme değerlendirildikten sonra yapım 8 Dalıcı detaylı bilgi için bkz. Aydoğdu, Mıımt, SivilAmaçlı Niikleer Santral İşleıeııin ve Nükleer iv/adde Taşıyamn Hukuki Sorımılıılıığu, Ankara 2009; Giineysıı. Gii/in, Niikleer Reaktörlerin Yolaçtığı Zararlardan Doğan Hukuki Sorıımlulıık, s. 207 vd. lıııp:/laulıfaııkara.edu. ır/dergilerlau/ıfd-arsiv/A UI-/F-1989-/990-4 /- 01-04/AU/-1F-1989-1990-41-01-04-Gııııeysıı.pdf: Başoğlıı, Beııan, Uluslar arası Niikleer Hukuk, www.nukleeı:web.ır; Kocaoğ/u, Necip Kağan, Niikleer Tesis İşletenin Hukuki Sorumlıılıığrı: Karşılaşıırmalı ve Uluslararası Özel Hukuk Aııalizi Ankara Barosu Dergisi 201012 Sayısı, s. 33 vd. 48 ENERJi ve ÇEVRE DÜNYASI TEMMuz.A�usros2012 1. 571 O sayılı Nükleer Güç Santrallerinin Kullanılmasına ve İşletilmesi ile Enerji Satımına İlişkin Kanun 5 7 1 O sayılı Nükleer Güç Santrallerinin Kullanılmasına ve İşletilmesi ile Enerji Satımına İlişkin Kanun1 1 ile enerji plan ve politikalarına uygun biçimde, elektrik enerjisi üretimi gerçekleştirecek nükleer güç santrallerinin kurulması, işletilmesi ve enerji satışına ilişkin usul ve esasları düzenlenmiştir. Ayrıca nükleer faaliyetlerin düzenlenmesi ve denetlenmesi görevini yerine getirecek yeni bir kurum kurulana kadar, geçici madde I ile, 2690 sayılı Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Kanunu gereği Türkiye Atom Enerjisi Kurumu bu konuda yetkili olarak kabul edilmiştir. 57 1 O sayılı kanun kapsamında çıkarılan "Nükleer Güç Santrallerinin Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışına İlişkin Kanun Kapsamında Yapılacak Yarışma ve Sözleşmeye İlişkin Usul ve Esaslar ile Teşvikler Hakkında Yönetmelik"12 ile, 571 O sayılı Kanuna göre yapılacak nükleer güç santralleri için yarışmaya katılacaklarda aranacak şartlar, şirketin seçimi, yer tahsisi, lisans bedeli, altyapıya yönelik teşvikler, seçim süreci, yakıt temini, üretim kapasitesi, alınacak enerjinin miktarı, süresi, enerji birim fiyatı oluşturma ve yapılacak yarışma ile sözleşmeye ilişkin usul ve esasları belirlenmektedir. 571 O sayılı kanun ve yönetmelik kapsamında Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt AŞ (TETAŞ) 24 Mart 2008 tarihinde nükleer güç santrali kurulması için yarış süreci başlatılmıştı. Ancak, Türk Mimar ve Mühendis Odaları Birliği'nin açtığı davada, l 6.09.2008'de Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, nükleer santral ihalesi yönetmeliğinin 3 maddesiyle ilgili yürütmeyi durdurma kararı vermiştir. Bu nedenle, Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt AŞ (TETAŞ) 24 Mart 2008 tarihinde çıkdığı nükleer enerji ihalesini 20 Kasım 2009'da iptal etmiştir. Ardından hükümet, projenin yapılması amacıyla Rusya ile görüşmelere başlamış ve projenin yapımı, 1 2 Mayıs 201 0'da imzalanan ikili anlaşma ile Rusya'ya verilmiştir. Diğer taraftan Sinop'ta da nükleer santral tesisine yönelik olarak görüşmeler ise halen sürmektedir. 9 Bkz. tiim sö=leşme metinleri iç·in lılfp:/w,rw.iaea.org/Publicaıio,,s/Documeıırsl Convenıio11sli11dex. lııml '0 Taraf iilkelerce imzalaımıış, ancak yeıerli sayıda devletin OJU{Vl olmadığı için son proıokol yiiriirliiğe girmemişti,: Ayrıca, TBı\ıfı\ıf ıarafmdtm onc{rlaıımadığıııda11 T0rkiye bakım111da11 da lıeııiiz geçerlilik kazanamaııuşıı,: 11 21.11.2007 tarilıili ve 26707 sayılı Resmi Gazeıe 'de yaymılaıımıştu: ıı 19.03.2008 tarilıili ve 26707 sayılı Resmi Gazele 'de yayımlaıımışııı:
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=