İnceleme O Elektrik Piyasası ve Özelleştirmeler Doğal Gaz ve Elektrik Zamları, •• Elektrik Ureticilerini ve Sanayicileri Nasıl Etkiler ? Özkan AĞIŞ TÜRKOTED Yönetim Kurulu Başkanı BOTAŞ ve TEDAŞ, 1 Ekim 20 l 2'den geçerli olmak üzere, doğal gaz fiyatlarına o/o 1 0.5 ve elektrikte sanayiciye satış tariflerine %4.03, konutlara ve ticarethanelere %9.81 oranında zam yaptılar. Bu zamları biraz açarsak: Doğal gazda bu yıl 6 ay içinde BOTAŞ, ikinci zammını yapmış oluyor. Birincisi, 1 Nisan 20 l 2'de, daha önce 54.0 kr/m3 olan doğal gaz fiyatını, 64.7 kr/m3'e çıkarmak suretiyle (% 19.8) yapmıştı! Şimdi de o/o 1 0.5 zamla, doğal gaz 7 1 .5 kr/m3 oluyor. Birinci ve ikinci zamları toplarsak BOTAŞ, 1 Nisan 20 1 2 tarihinden itibaren doğal gaza %32.5 zam yapmış oluyor (54.0 kr/m3'ten 71.5 kr/m3'e yükseliyor). Elektriğe gelince durum biraz farklı. Elektrikte, Türkiye Ticaret Taahhüt AŞ. (TETAŞ)'ın TEDAŞ'a toptan satış fiyatı, önceki tarife olan 18.91 kr/kWh'tan, %9.98 artırılarak 20.80 kr/kWh'a yükseltildi. Bu artış, konutların ve ticarethanelerin fiyatlarına neredeyse yansıtıldı (%9.81 oranında). Sanayicilere artış daha insaflı oldu (%4.03). Ancak I Nisan'da yapılan elektrik zammını da dikkate alırsak, elektrikte sanayicinin tükettiği elektrik fiyatlarına toplam o/o 1 5 zam yapılmış oluyor. Bu zamların neden yapıldığını açıklamak, hükümetimizin işidir. Biz burada, bu zamların temsil ettiğimiz enerji sektörünü nasıl etkilediğini irdeleyeceğiz: Elektrik Üreticilerinin Nasıl Etkilenecek: Türkiye'de 201 1 yılı toplam elektrik üretiminin %46'sı, doğal gaz kombine çevrim santrallarından ve kojenerasyon tesislerinden elde edilmektedir. Doğal gaz kombine çevrim santralının ortalama çevrim verimini %55 alırsak, elektrik üretim maliyetinin %65'ini oluşturan doğal gaz payı, eski değeri olan 12.2 kr/kWh'tan 1 3.4 kr/kWh'a yükselecek, işletme, bakım, tesis amortismanı payını da (capex) dahil edersek, elektrik üretim maliyeti 17.0 - 18.0 kr/kWh'a ulaşacaktır. Elektrikte sanayi satış 44 ENERJi ve ÇEVRE DÜNYASI EKiM 2012 tarifesine yapılacak %4.03 zam, ancak 0.7 kr/kWh'lik bir off-set yaratacağı için, pek çok tedarikçi, serbest tüketicilerle yapmış oldukları satış anlaşmalarını gözden geçirmek veya iptal etmek zorunda kalacaklardır. Bu da elektrik piyasasında çok büyük çalkantılar yaratacaktır. Kojenerasyon tesislerinin kombine çevrim santrallarından pekfazla bir farkı yoktur. Kojenerasyon, yüksek çevrim verimi avantajıyla, esasen düşük fiyatla sattıkları buharın satış fiyatını (30.0 - 35.0 $/ton) en az o/o 1 0.5 arttırmak veya iptal etmek zorunda kalacaklardır. Sanayiciler Nasıl Etkilenecek: Sanayiciler, hem doğal gaz zammından, hem de elektrik zammından doğrudan etkilenmektedir. Ancak, ana ürün maliyetleri içinde, enerji girdi maliyetleri yüksek olan sanayi kuruluşları daha fazla etkilenmektedir. Nisan ayından itibaren %32,5 zamlanmış olan ve enerji maliyet payının yaklaşık %30 olduğu çimento, seramik, cam sanayisinde enerji girdi maliyetleri %32,5 artarken, ana ürün maliyeti %9.75 artacaktır. Bu çok ciddi bir artıştırve sanayicilerimizin, ihracat seferberliğinde senelerden beri sürdürdüğü gayret ile oluşturdukları "rekabet üstünlüğü" kazanımlarını kaybetmek anlamına gelmektedir. Doğal gaz zamları, petrolde olduğu gibi bütün dünyada yapılsaydı, bütün dünya sanayicilerinin maliyetleri aynı anda artacağı için, rekabet kazanımı aynen devam edecekti. Doğal gaza 6 ay içinde %32.5 zam yapan başka bir ülke yok. Bu zamların ihracatı azaltacağı ve enflasyonu ise arttıracağı aşikardır. Avrupa'da bizim gibi doğal gaz ithal bağımlısı. 2012 yılında tükettiği 586 Bcm'lik gazın yaklaşık yarısını Avrupa dışarıdan ithal ediyor. Yaklaşık bir yıl önce, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Baş ekonomisti Dr. Fatih Birol, IEA'nın yayınladığı "Gazda dünyanın altın çağı" kitabının tanıtımını yapmıştı. Bu kitap, doğal gazda IEA'nın dünya çapında yaptığı araştırmaları ve
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=