İnceleme O Doğal Gazın Altın Çağına mı Giriyoruz? Özkan AĞIŞ TÜRKOTED Yönetim Kurulu Başkanı Yaklaşık bir yıl önce, enerji etütlerinde dünyanın en saygın kuruluşlarından "Uluslararası Enerji Ajansı " (lnternational Energy Agency - IEA), doğal gazın bugünü ve geleceğini, 154 sayfalık bir kitapçıkla dünyaya duyurdu. Bu kitapçığın başlığı: "Dofal Gazın Altın Çafına mı Giriyoruz?". Bu kitapçığı okuduktan sonra, dünyadaki ve Türkiye'deki doğal gazla ilgili gelişmeleri daha dikkatli ve daha yakından incelemeye başladım. Avrupa'da gazın elektrik üretiminde kullanımı ile ilgili olarak, Londra'da 25 -26 Eylül tarihlerinde düzenlenen "Gas to Power" konferansına katıldım. Türkiye'yi de çok yakından ilgilendiren, dünyada doğal gazın arz güvenliğini, kaya gazının geleceğini ve gaz piyasası üzerinde beklenen etkilerini iyice anlamak için katıldığım bu konferansta edindiğim bilgilerin özetini aşağıda bilgilerinize sunuyorum. Gaz Rezervleri Dünyada bildiğimiz doğal gaz (conventional) rezervleri, her yıl 3.3 trilyon m3 (Tem) tüketim hızıyla, bizi ancak 60 - 70 yıl idare edecek diye üzülürken, önce Amerika'da, sonra da Polonya, Fransa, Norveç ve Ukrayna'da kaya gazı (unconventional gas) bulundu. Bulunan kaya gazı (shale gas) rezervleri daha bugünden, konvensiyonel doğal gaz rezervlerinin iki misline ulaştı (yaklaşık 400 Tem). Bu yeni rezervler yüreğimize su serpti. Demek 200 - 250 yıl daha doğal gazl ı dünyamızı sürdürebileceğiz. Avrupa ülkelerinde kaya gazında, Polonya'da 22.0 Tem, Fransa'da 20 Tem, Norveç'te 9.0 Tem Ukranya'da 5.0 Tem, İsveç'te 4.0 Tem ve İngiltere'de 2.7 Tem rezerv tespit edilmiştir. edebilir hale gelmiştir. Ancak üretilen kaya gazını sıvılaştıracak LNG tesisleri henüz tamamlanacak duruma gelmediği için, gaz ihracatı henüz fiilen gerçekleşmemiştir. Kaya gazı üretiminde kullanılan "hydraulic fracturing - hidrolik çatlatma" sisteminde kullanılan basınçl ı su ve suya karıştırılan kimyasallar, yer altı su rezervuarlarını veya su tabakalarını kirletmekte, hatta insan sağlığına zarar vermektedir. Ancak Amerika'da daha çok, yerleşim merkezlerinin uzağında yapılan bu çalışmalara, çevrecilerin tepkileri fazla etkili seviyede değildir. Ancak dünyada 4. en büyük kaya gazı rezervine sahip olduğu saptanan Fransa'da, bazı kaya gazı sondajları çevreciler tarafından durdurulmuştur. Sondaj ve üretim çalışmaları, çevreye daha az duyarl ı ülkelerde halen devam etmektedir. 2015 yılına kadar, Polonya, İsveç ve Ukrayna gibi ülkelerde gaz üretiminin önce kendilerine yeterli duruma geleceği ve 2015 -2020 yılları arasında da bu ülkelerin net ithalatçı konumuna yükselecekleri hesaplanmaktadır. Çevresel etki dışında, kaya gazının üretimini zorlaştıran başka engeller de vardır. Bunların başlıcaları, kaya gazı sondaj ve üretim sahalarına ulaşım yolları, sondajlardan çıkan atıkların depolanması veya arıtılması, mevcut yolların tamamlanmasıdır. Ancak bu engellerin hiçbirisi aşılamayacak gibi görünmüyor. Amerika'da bu engeller, bugün için sadece yatırım maliyetini (capex) arttırıyor ve /veya işletme maliyetlerini (opex) yükseltiyor. Dünyanın Doğal gaz Talebi ve Gaz Fiyatları Gaz Üretimi Dünyada orta vadeli gaz talep projeksiyonu, 20 1 1 'de 3362 Amerika, 2004 yılından beri kaya gazı (unconventional gas) Bcm olan gaz tüketiminin, her yıl %2.7 artışla, 2017 yılında üretiminde çok büyük deneyim kazanmıştır (kendi ihtiya- 3937 Bcm'e yükseleceğini göstermektedir. Bu büyümenin cının %2S'i). Üretimdeki bu sivri artış nedeniyle Kuzey %70'inin OECD dışındaki (non-OECD) ülkelerden geleceAmerika, net ithalatçı konumundan, 201 1 yılında gaz ihraç ği hesaplanmaktadır. 2017 yılına kadar büyük bölgelerin ve 66 ENERJi ve ÇEVRE DÜNYASI EKIM2012
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=