Nidanur Cefa, Yağmur Çıkrıkcı, Bengisu Canlı 

Doğuş Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği

GİRİŞ

Enerji, ekonomik ve sosyal açılardan dünya yaşam standartlarını yükseltme ve ülke gelişiminde ilerleme sağlayan kritik bir faktördür. Geçmişte fosil kaynaklar kullanılırken, günümüzde yenilenebilir ve dönüştürülebilen enerji kaynakları daha fazla önem kazanmaktadır. Enerji kaynakları, kullanışlarına ve dönüştürülebilirlik özelliklerine göre iki ana kategori altında incelenebilir. Tükenir (yenilenemez) enerji kaynakları (kömür, petrol, doğalgaz) ve tükenmez (yenilenebilir) enerji kaynakları (güneş, rüzgar, hidrolik, jeotermal) olarak parametrelere ayrılarak sınıflandırılır.

Birincil enerji, dış müdahale olmaksızın elde edilen enerjiyi ifade ederken, ikincil enerji, birincil enerjinin dış müdahale ile değişime uğrayarak farklı bir enerji türüne dönüştüğü enerjiyi temsil eder. Tükenir enerji kaynakları belirli bir rezerv düzeyine sahiptir ve gelecekte tükeneceği öngörülen enerji kaynaklarını içerir. Bunlar genellikle fosil kaynaklar olan kömür, doğalgaz ve petrolü içerir. Tükenmez enerji kaynakları ise yenilenebilir kaynaklardır ve uzun vadeli kullanım için tasarlanmıştır, bu da özel üretime veya dış alıma ihtiyaç duyulmadığı anlamına gelir.

Yenilenebilir enerji, karbon salınımını azaltma potansiyeli nedeniyle dünya genelinde artan yatırımlara sahiptir. Bu yatırımların Türkiye'deki enerji politikaları üzerindeki etkisi incelenmiş ve geçmişteki politikalarla karşılaştırılmıştır. Bu çalışmada, SPSS (Sosyal Bilimler İçin İstatistiksel Paket) kullanarak çoklu regresyon analizi ile 2024 yılı için aylık enerji kaynaklarının kullanımını tahmin etmeyi amaçlıyoruz. Bu tahminlerde kullanacağımız veriler arasında 2021-2022 yılları arasında tüm ayların verilerini kullanarak dış alım tahminleri yapmayı hedefliyoruz.

1.POLİTİKA TERCİHLERİ

1.1. Karbon Fiyatları

Türkiye Enerji Modeli'nde, sektörel bazda emisyon azaltımını hedefleyen bir politika benimsenmiş ve bu doğrultuda karbon fiyatları belirlenmiştir. Bu önlem, çeşitli sektörlerde ihtiyaç duyulan karbon azaltımını teşvik etmeyi amaçlamaktadır.

1.2. Yutak Alanlar ve Karbon Yakalama Teknolojileri

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile yapılan istişareler doğrultusunda varsayılan yutak alan (AKAKDO) potansiyeli ve sektörlerin CO2 emisyonları içindeki payları göz önüne alınarak, enerji sektörü ile elektrik ve ısı sektörü kaynaklı emisyonlar için net-sıfır emisyon hedefine ulaşmak amacıyla üst sınırlar belirlenmiştir. CCS (Karbon Yakalama ve Depolama) teknolojisinin maliyetleri literatür taraması ile elde edilmiş, bu veriler kullanılarak karbon yakalama teknolojisiyle donatılmış kömür ve doğal gaz santrallerinin ilk yatırım maliyet öngörüleri ve verimlilik değerleri analize dahil edilmiştir.
Model sonuçlarına göre, şu aşamada karbon yakalama teknolojisine sahip yeni santral yatırımı kararı alınmamıştır. Ancak gelecek yıllarda, söz konusu santrallerin ilk yatırım maliyetinde beklenen düşüş ve verimlilik artışı dikkate alındığında, kömür ve doğal gaz yakıtlı karbon yakalama teknolojisine sahip termik santrallerin üretim portföyüne dahil edilebileceği öngörülmektedir. Bu durum, teknolojik gelişmelere paralel olarak karbon azaltma hedeflerine uyum sağlama kapasitemizi artırma potansiyelini beraberinde getirecektir.

Yazının devamı için tıklayın