Sabancı Üniversitesi Ä°stanbul Uluslararası Enerji ve Ä°klim Merkezi’nin (IICEC) düzenlediÄŸi 18. IICEC Konferansı’nda “Türkiye'de ve Dünyada Enerji Piyasalarına Bakış: Riskler ve Fırsatlar” konusu ele alındı. 11 Nisan’daki konferansa onur konuÄŸu olarak katılan T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Dr. Alparslan Bayraktar akıllı enerji dönüÅŸümünün önemine dikkat çekerken, Uluslararası Enerji BaÅŸkanı (IEA) BaÅŸkanı ve IICEC Onursal BaÅŸkanı Dr. Fatih Birol enerji dönüÅŸümünün ekonomi ve sanayi eksenli rekabetçilik dinamikleri ile geliÅŸtiÄŸinin altını çizdi.

Sabancı Üniversitesi Ä°stanbul Uluslararası Enerji ve Ä°klim Merkezi (IICEC) tarafından düzenlenen, “Türkiye'de ve Dünyada Enerji Piyasalarına Bakış: Riskler ve Fırsatlar” temalı 18. IICEC Konferansı 11 Nisan’da gerçekleÅŸtirildi. Sakıp Sabancı Müzesi The Seed’de, Sabancı Üniversitesi Kurucu Mütevelli Heyeti BaÅŸkanı Güler Sabancı ve Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) BaÅŸkanı ve IICEC Onursal BaÅŸkanı Dr. Fatih Birol ev sahipliÄŸinde düzenlenen konferansın onur konuÄŸu T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar oldu.

Konferansta, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ve IEA BaÅŸkanı Dr. Fatih Birol’un katılımlarıyla gerçekleÅŸtirilen panelde, IICEC Yönetim Kurulu Üyesi Kıvanç Zaimler moderatörlüÄŸünde dünyada ve Türkiye’de enerji sektörlerinde öne çıkan dinamikler, riskler ve fırsatlar çok yönlü olarak deÄŸerlendirildi.

“Enerji dönüÅŸümü 1.0 baÅŸarıyla yürütüldü”
Alparslan Bayraktar, Türkiye’nin enerji güvenliÄŸini güçlendirme, enerjide bağımsızlığı artırma ve net-sıfır emisyon hedefleri içerisinde, kapsamlı “akıllık enerji dönüÅŸümü” stratejileri yürüttüÄŸünü belirtti. Bayraktar, enerjide uzun yıllardır sürdürülen reformlar ile önemli yapısal dönüÅŸümler gerçekleÅŸtiÄŸine, kurulu gücün 30.000 MW’tan 107.000 MW’a çıktığı süreçte yatırımların özel sektör tarafından gerçekleÅŸtiÄŸine vurgu yaptı. Bayraktar, geliÅŸmekte olan ekonomiler içerisinde Türkiye’nin geliÅŸimiÅŸ bir enerji piyasası yapısı ile öne çıktığını aktardı.

“Türkiye'de akıllı enerji dönüÅŸüm hikayesi devam ediyor”
Bayraktar sözlerine ÅŸöyle devam etti: “Enerji dönüÅŸümü, akıllı enerji dönüÅŸümü ÅŸeklinde olmalı. Enerji dönüÅŸümü sadece iklim deÄŸiÅŸikliÄŸiyle küresel çabalara baÄŸlı kaldığı zaman bazı noktaların eksik olduÄŸu bir hedef haline geliyor. Akıllı dönüÅŸüm mutlaka, tüketiciler ve piyasa ile uyumlu bir süreç olmalı. Türkiye enerji dönüÅŸümü 1.0’u baÅŸarıyla yürüttü. Yenilenebilir enerji yatırımlarına dikkat çeken Bayraktar, geçtiÄŸimiz yıl devreye alınan kapasitenin neredeyse tamamının yenilenebilir enerjide dayalı gerçekleÅŸtiÄŸini, YEKA modelinde geliÅŸmeler ile yeni bir büyüme sürecine girildiÄŸini ve Türkiye’nin 2035 yılına kadar her yıl 8.000 MW yenilenebilir enerji gücünü devreye almayı hedeflediÄŸini, süper izin sürecini baÅŸlatmak üzere çalışıldığını aktardı. DoÄŸalgaz konusuna da deÄŸinen Bayraktar fosilden nükleere geçiÅŸte doÄŸal gazın geçiÅŸ yakıtı rolünün altını çizdi. Bayraktar, Karadeniz gazı ve Gabar petrolünde son geliÅŸmeleri de paylaşırken, 2026 yılında doÄŸal gazda yerli üretimin 7,5 milyar metreküpe ulaÅŸacağını belirtti.

“Enerji verimliliÄŸi temel önceliklerimizden”
Konferans kapsamında sunulan IICEC Türkiye Enerji VerimliliÄŸi Görünümü çalışmasının önerilerinin Bakanlık stratejileri ve öncelikleri ile uyumlu olduÄŸunu belirten Alparslan Bayraktar “Enerji verimliliÄŸi Türkiye'de enerji dönüÅŸümünün en önemli aracı. Biz enerji verimliliÄŸini, yenilenebilir enerjiyi, petrol ve doÄŸal gaz üretimimizi, nükleeri, kritik madenleri ve bütün bunları destekleyecek enerji alt yapısını güçlendirmek suretiyle kapsamlı bir enerji dönüÅŸümü programıyla hareket ediyoruz. Son üç yılda dünya çapında ortaya koyduÄŸumuz enerji yoÄŸunluÄŸunu düÅŸürme baÅŸarımızı devam ettireceÄŸimize inanıyorum” dedi.

“Enerji dönüÅŸümünün esas nedeni ekonomi ve sanayi dinamikleri”
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) BaÅŸkanı ve IICEC Onursal BaÅŸkanı Dr. Fatih Birol dünya enerji sektöründe son dönemde öne çıkan geliÅŸmeleri ve yönelimleri deÄŸerlendirdi. Enerjide dönüÅŸümün kuvvetle sürdüÄŸünü aktaran Dr. Birol, bu dönüÅŸümün esas nedeninin ekonomi ve sanayi politikaları ile rekabetçilik olduÄŸunu belirtti. Dünyada kurulan yeni elektrik santrallerinin %85’inin yenilenebilire dayalı olduÄŸunu, satılan her dört araçtan birinin elektrikli araç olduÄŸunu, batarya kurulumlarının da hızla büyüdüÄŸünü paylaÅŸan Dr. Birol “COP 28’de yenilenebilir enerji yatırımlarının mevcut kapasitenin 3 katı, verimlilik hızının da 2 katı artmasını önermiÅŸtik. 2,5 yıl aradan sonra ÅŸu anda yenilebilir enerji yatırımları 2,7 kat arttı. Ama dünya enerji verimliliÄŸi konusunda sınıfta kaldı. Bu alanda sadece yüzde 1 gibi düÅŸük bir artış oldu.” Dünyada elektrik çağının baÅŸladığına iÅŸaret eden Birol, “Yapay zekâ, elektrikli araçlar, klimalar elektrik talebini tetikliyor. Bu üçlü, elektrik talebini 5 yıl içinde ABD ve Avrupa’nın toplam üretiminin toplamı kadar büyütecek. Dünyada muazzam bir ÅŸekilde nükleere geçiÅŸ var. 2025’te nükleer tarihi bir zirve yapacak. Türkiye’nin de birden fazla nükleer santrale ihtiyacı var. Elektrikte arz güvenliÄŸi için nükleer önemli. Küçük Modüler Reaktör teknolojilerinde önemli ilerlemeler var” dedi.

“Petrol ve doÄŸal gaz fiyatlarında yumuÅŸak bir dönem göreceÄŸiz”
IEA olarak ülkelerin enerji politikalarını her beÅŸ yılda bir inceleyerek öneriler sunduklarını anlatan Birol ÅŸöyle konuÅŸtu: “Enerjide arz güvenliÄŸi son derece önemli. Son geliÅŸmeler ile birlikte dünya arz güvenliÄŸi açısından tehlikeli bir dönem geçiriyor. Enerji güvenliÄŸi herkesin sorunu. Türkiye bu konuda önemli adımlar attı. Yenilenebilir enerjide çok önemli geliÅŸmeler oldu. Önümüzdeki yıllarda Fosil yakıt fiyatlarının nasıl geliÅŸeceÄŸi son derece önemli. Petrol talep artışı yavaÅŸlıyor ve doÄŸal gaz piyasası alıcılar lehine geliÅŸiyor. Burada Türkiye için güzel bir haber var. Petrol ve doÄŸal gaz fiyatlarında yumuÅŸak bir dönem göreceÄŸiz. Hem petrol hem doÄŸal gazda fiyatlarda bir zayıflama bekleyebiliriz. Bu da Türkiye için cari açığının önemli bir kalemi olan enerji ithalatının azaltılması bakımından olumlu bir geliÅŸme olacaktır.” Dr. Birol yapay zekanın trilyon dolarlık bir endüstri haline geldiÄŸini , yapay zeka ve enerji iliÅŸkisi üzerine IEA tarafından yeni bir çalışma yayımlandığını da belirterek, yapay zekanın ÅŸebeke yönetimi için yeni fırsatlar getirmesinin beklendiÄŸini belirtti. Dr. Birol ayrıca, dünyada politik rüzgarın iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi mücadelenin aleyhine estiÄŸini ancak iklim risklerin daha fazla hissedildiÄŸini, bunun da esasında önemli bir çeliÅŸki olduÄŸunu vurguladı.

“Kritik minerallere hücum”
Panelde kritik mineraller ve tedarik zincirlerinin artan önemine de özel vurgu yapıldı. Dr. Fatih Birol bakır ve diÄŸer pek çok madenin elektrikli araçlar, ÅŸebekeler, bataryalar için kritik olduÄŸunu ve önemli yatırım ihtiyacı olduÄŸunu belirtirken, Alparslan Bayraktar da kritik madenler konusunda Türkiye’nin envanterini yayımladıklarını, içinden geçilmekte olan kritik minerallere hücum döneminin jeopolitik konularla da yakından iliÅŸkili olduÄŸunun altını çizdi.

“Ülkemiz, Avrupa’nın en büyük enerji sektörlerinden biri konumuna ulaÅŸtı”
Sabancı Üniversitesi Kurucu Mütevelli Heyeti BaÅŸkanı Güler Sabancı konuÅŸmasında, ekonomik ve sosyal geliÅŸimin saÄŸlanmasında kilit rol üstlenen enerji sektöründe son dönemde, önemli geliÅŸmelere tanıklık edildiÄŸine dikkat çekti. Sabancı, “Enerji güvenliÄŸinde, enerji ticaretinde ve rekabetçilikte ve enerjinin sürdürülebilir geliÅŸimdeki kritik rolünde, önemli geliÅŸmeler var. Ülkemiz, enerji stratejileri, artan yatırımlar, geliÅŸen enerji alt yapıları ve piyasalarıyla, Avrupa’nın en büyük ve dünyanın en dinamik enerji sektörlerinden biri konumuna ulaÅŸtı. Elektrik ve doÄŸal gaz tüketimleri, alt yapıları, yenilenebilir enerji kurulu gücü gibi birçok parametreye baktığımızda, Avrupa’da ilk beÅŸ içerisinde yer alıyoruz. KiÅŸi başına enerji tüketimimiz halen OECD ortalamasının yarısı seviyesinde. Fakat genç nüfus, ÅŸehirleÅŸme, sanayileÅŸme, artan mobilite ihtiyaçları gibi faktörler, talepte büyüme için güçlü bir zemin oluÅŸturuyor. Son dönemde enerjide kamu ve özel sektör tarafından; enerji güvenliÄŸinin güçlendirilmesi, enerjide bağımsızlığın artırılması ve net-sıfır emisyon hedefleri konularında önemli adımlar atılıyor. Enerji arz güvenliÄŸi ve rekabetçilik; ülkemizin ekonomik büyüme ve sosyal kalkınma hedeflerinde, en kritik destekçilerinden olmaya devam edecek” dedi.

“IICEC, Türkiye’de öncü bir model ve merkezdir”
IICEC’in 2020 yılından bu yana sektörde öncü olan “enerji görünümü” çalışmalarına deÄŸinen Güler Sabancı, “IICEC, son dönemde enerji politikalarında önemli adımların atıldığı, Türkiye’nin yüksek potansiyel ve kritik fırsatlara sahip olduÄŸu enerji verimliliÄŸi alanında, “Türkiye Enerji VerimliliÄŸi Görünümü” çalışmasını, yine Türkiye’de bir ilk olarak kamu, özel sektör ve akademi paydaÅŸları ile katılımcı bir anlayış ile gerçekleÅŸtirdi. Bilime dayalı yaklaşımlardan ve iÅŸ dünyası iÅŸ birliklerinden deÄŸer yaratılması, günümüz dünyasının en kritik baÅŸarı faktörlerinden birisi durumundadır. IICEC, bu perspektifte, Türkiye’de öncü bir model ve merkezdir. Alanında lider olan, sektörlerine deÄŸer katan kuruluÅŸları biraraya getiren IICEC, ortak akıl ve iÅŸ birlikleri yoluyla daha sürdürülebilir bir enerji geleceÄŸini desteklemektedir” ifadelerinde bulundu.

IICEC Türkiye Enerji VerimliliÄŸi Görünümü Raporunda Kritik Tespitler ve Öneriler

Enerji sektörüne derinlikli bir perspektif sunan çalışmalar gerçekleÅŸtiren IICEC Direktörü Bora Åžekip Güray konferansta ‘IICEC Türkiye Enerji VerimliliÄŸi Görünümü Raporu’nun lansman sunumunu gerçekleÅŸtirdi. Sektörde öncü, analitik ve uzun vadeli bir perspektifle, modelleme ve senaryo analizleriyle gerçekleÅŸtirilen çalışmada, enerjide verimli büyüme perspektifinin somut enerji, ekonomi ve iklim katkıları sunuldu. Çalışmanın bulgularına göre, Verimli Büyüme Senaryosu, Türkiye’nin enerji güvenliÄŸi, enerji bağımsızlığı ve net-sıfır emisyon hedeflerinin tümünü maliyet-etkin ÅŸekilde saÄŸlayabiliyor. Verimli Büyüme Senaryosunda enerji ithalatında ve emisyonlarda tasarruflar yoluyla 2053 yılına kadar olan dönemde yıllık ortalama 58 milyar dolar ekonomik kazanım saÄŸlanırken, yıllık ortalama fayda-maliyet çarpanı 4,5 olarak gerçekleÅŸiyor. Verimli Büyüme Senaryosu, Baz Senaryoya göre yıllık ortalama 4 milyar dolar daha fazla yatırım ile yıllık ortalama 28 milyar dolar ek ekonomik katkı saÄŸlıyor. Verimli Büyüme Senaryosunda 2053 yılına kadar enerji sektörünün karbon yoÄŸunluÄŸu %70 oranında düÅŸerken, birincil enerji arzında ithalat oranı mevcut yaklaşık üçte-iki seviyesinden yerli üretimde artışın da katkısıyla yüzde onlara kadar düÅŸüÅŸ gösteriyor.

Çalışmada enerji verimliliÄŸinde son dönemde güçlenen politika odağına ve hedeflere vurgu yapılırken, enerjide verimli ve katma deÄŸeri yüksek büyümenin sürdürülebilirliÄŸi için 11 somut öneri sunuluyor. Bora Åžekip Güray, Türkiye’nin bir taraftan güçlü talep dinamikleri, diÄŸer yandan da talep sektörlerinde yüksek enerji verimliliÄŸi potansiyeliyle, enerjide verimli ve rekabetçi büyüme yoluyla küresel ölçekte örnek bir konuma ulaÅŸabileceÄŸini ifade etti. Güray, son dönemde atılan önemli adımların önemli baz oluÅŸturduÄŸunu, bu yöndeki geliÅŸmelerin Türkiye’nin enerji güvenliÄŸinin yanı sıra enerjide merkez ülke ve net ihracatçı olma vizyonunu da güçlü ÅŸekilde destekleyeceÄŸini belirtti.